Rat ruža
Mančester junajted i Lids danas na Old trafordu, nakon 16 godina, obnavljaju jedno od najvećih rivalstava u engleskom fudbalu. “Sjeme mržnje” između gradova zasađeno je još u 15. vijeku
Ima jedna anegdota iz života ser Aleksa Fergusona - a pisao je Fergi o tome u autobiografiji - kada je negdje na početku menadžerske karijere u Mančester junajtedu došao na “Eland roud“ da gleda meč Lidsa i Krisal Palasa. U jednom trenutku navijač Lidsa ga je oslovio sa “đubre mančestersko“, a potom ga i pogodio čašom.
- Uvrede koje su uslijedile bile su zaprepašćujuće - prisjećao se menadžer “crvenih đavola“.
Fergi do tada nije bio skroz upoznat sa rivalstvom Mančester junajteda i Lidsa. Do kojih granica mržnja seže bilo mu je jasno kada je Junajted rivala savladao u polufinalu Liga kupa 1991, a jedan navijač “paunova“ udario Erika Harisona, tvorca čuvene “Klase 92“, koji je stajao kraj aut linije...
I to je samo jedan od incidenata na utakmicama ovih timova. Njihovo rivalstvo jedno je od najvećih u engleskom fudbalu, a popularni “rat ruža” danas će (17.30 h) na “Old trafordu“ u 14. kolu Premijer lige dobiti nastavak. Posljednji put ovi timovi igrali su prije devet godina u Liga kupu - slavio je Junajted, dok je u posljednjem meču u Premijer ligi, 21. februara 2004. bilo neriješeno (1:1).
- U klubu sam dvije i po godine i naravno da sam upoznat sa istorijom. Fudbal je jedna vrsta identifikcije. Identifikujete se upravo u ovakvim mečevima i veza sa klubom postaje jača - kazao je na konferenciji uoči utakmice menadžer Lidsa, Marselo Bjelsa, koji će moći da računa na sve igrače.
Njegov tim je u prošlom kolu pobijedio Njukasl (5:2) i uoči ovog kola zauzimao je 13. mjesto na tabeli. Argentinac zna kako se pobjeđuje Mančester junajted - kao trener Bilbaa eliminisao je “crvene đavole“ u šesnaestini finala Lige Evrope 2012. godine.
Na klupi je tada sjedio ser Aleks Ferguson, a sada Ole Gunar Solskjer. Djeluje da je Norvežanin od dolaska na “Old traford” 19. decembra 2018. uvijek na ivici otkaza, ali se nekako izvuče. Ove sezone mu ide dobro i Mančester se sa 23 boda - uz utakmicu manje - nalazi na diobi petog mjesta. Ekipa je vezala šest mečeva bez poraza, a u tom periodu su čak četiri pobjede zabilježili nakon što su bili u rezultatskom zaostatku.
- Kada pričamo o rivalstvu sa Lidsom, oni su u periodu kada sam bio igrač bili dobar tim. Sada sa Marselom zanimljivo ih je gledati, ali ne i analizirati, jer morate da se koncentrišete na svaki detalj - rekao je Solskjer.
Iako samo fudbalsko rivalstvo datira od 1906. godine, sjeme mržnje između gradova zasađeno je još u 15. vijeku, da bi tri vijeka kasnije kroz industrijsku revoluciju dobilo zamah, a logičan nastavak bio je sport i - u ovom slučaju - fudbal.
Još u 15. vijeku u Engleskoj je vođen sukob oko prestola između dinastija Lankašir i Jork. Nazvan je “rat ruža”, jer su se obje strane predstavljale ovim cvijetom - Lankašir crvenom, Jork bijelom ružom. Koji vijek kasnije Mančester junajted i Lids će na terenu nositi dresove u ovim bojama - “crveni đavoli” crvenu, tim iz Jorkšira bijelu.
Tri vijeka kasnije povod za rivalstvo Lankašira i Jorkišra bila je industrijska revolucija. Tokom 18. i 19. vijeka ekonomija Lidsa rapidno je rasla zahvaljujući industriji vune, dok je u Mančesteru cvjetala pamučna industrija. Fabrike su se napajale jeftinim ugljem, koje je prevoženo kanalom Bridžvoter. Počelo je takmičenje ko će imati bolje fabrike, više radnika i više novca.
Početkom 20. vijeka rivalstvo se preselilo na fudbalske terene. Prvi susret odigran je 1906. i slavio je Lids 3:0, a najveći rivalitet bio je poslije Drugog svjetskog rata. Na klupi Mančestera bio je ser Met Bazbi, na drugoj Don Revi, a na terenu Bobi Čarlton protiv brata Džeka. Sezona 1964/1965 bila je brutalna - u polufinalu FA kupa Lids je poslije dva meča bio bolji, ali više od ukupnog rezultata (1:0) pričalo se o gruboj igri i tučama. U ligi su imali isti broj bodova (61), ali je titula pripala Junajtedu zbog bolje gol razlike.
Prvi evropski trofej oba kluba osvojila su 1968. godine - Junajted Kup evropskih šampiona, a Lids Kup sajamskih gardova.
Tokom osamdesetih godina Lids je bio u drugoj ligi, pa se rivalstvo obnovilo tokom posljednje decenije prošlog i početkom ovog vijeka. Dok “paunovi“ nijesu skliznuli u ambis i 2004. ponovo ispali iz Premijer lige. Pamte se i veliki transferi između klubova - Erik Kantona, Rio Ferdinand i Alan Smit su iz Lidsa otišli u Junajted, dok su u drugom smjeru išli - između ostalih - Gordon Strahan i Li Šarp.
( Savo Njunjić )