PKCG: Turizam i ugostiteljstvo snažno će biti podržani u prvom kvartalu 2021.

Sektor turizma i ugostiteljstva će biti snažno podržan u prvom kvartalu 2021. godine.

To je, kako je saopšteno iz Privredne komore, najavljeno na sjednici Odbora udruženja turizma i ugostiteljstva Privredne komore Crne Gore, u čijem radu je učestvovao ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović sa saradnicom.

Tokom sjednice, kako se navodi u saopštenju, razmotrena je Analiza poslovanja sektora u periodu januar - oktobar 2020, realizacija aktivnosti na odvijanju zimske turističke sezone, te implementacija trećeg paketa ekonomskih mjera podrške građanima i privredi za ublažavanje posljedica pandemije covid-19.

"Privrednici su na sjednici istakli izuzetno veliku važnost nacionalnog avioprevoznika za razvoj crnogorskog turizma, Turistički poslenici su urgirali da se omogući rad ugostiteljskim objektima tokom praznika, jer saopštavaju da su brojni ugovoreni aranžmani u riziku od otkazivanja zbog mjera koje je propisalo Ministarstvo zdravlja. Oni su apelovali da Vlada buduće mjere donosi u koordinaciji sa privredom, te da ih prate adekvatni mehanizmi ekonomske podrške", navodi se u saopštenju Privredne komore. Odbor je, dodaje se, inicirao osnivanje Grupacije ugostitelja jer je potrebno njihovo kontinuirano, snažno i argumentovano djelovanje prema donosiocima odluka.

Predložene mjere podrške turističkoj privredi u 2021. su:

- Uvođenje zdravstvenih mjera, mora pratiti adekvatna ekonomska podrška koja bi nadomjestila troškove i gubitak u poslovanju turističkih poslenika. Takođe, epidemiološke mjere koje se donose ne smiju biti selektivne, moraju biti jasno definisane, razumljive, sa unaprijed određenim vremenskim rokom zbog prilagođavanja i mora ih pratiti adekvatna ekonomska podrška privredi zbog poslovne neizvjesnosti u kojoj se nalaze privrednici. Iz svega navedenog, smatramo da je prilikom njihovog donošenja trebalo konsultovati poslovnu zajednicu. Odbor udruženja turizma i ugostiteljstva je na X sjednici zaključio da će nove epidemiološke mjere negativno uticati na odvijanje ovogodišnje zimske sezone i predloženo je Ministarstvu zdravlja da sagleda mogućnost dopune mjera na način;

- Omogućiti nesmeten međugradski saobraćaj za sve dane u sedmici, svim građanima, u periodu od 5h do 22h, kako ne bi bila ograničena dostupnost skijališta, kojima nije zabranjen rad.

- Omogućiti ulazak u Crnu Goru na osnovu pozitivnog rezultata antitijela ili negativnog serološkog testa ne starijeg od 72 sata, umjesto PCR testa. Za ulazak turista iz Albanije razmisliti o recipročnoj mjeri dozvole boravka u Crnoj Gori na 72 sata bez testa. U dijelu mjera koje se odnose na međunarodni saobraćaj i uslove za ulazak stranih državljana u Crnu Goru, omogućiti adekvatan vremenski okvir za njihovo sprovođenje.

- Dozvoliti kontinuirani rad ugostiteljskih objekata do 20h uz poštovanje svih epidemioloških mjera.

- Dozvoliti rad hotelskih restorana poslije 16 sati, kao i rad bazena i SPA, jer predstavljaju značajan segment kvaliteta turisticke ponude.

- Omogućiti boravak u privatnim ugostiteljskim objektima u broju definisanim rešenjem za obavljanje turističke djelatnosti (npr. ukoliko je apartman registrovan za 5 osoba, dozvoliti da u njemu boravi najviše 5 osoba).

- Svako uvođenje dodatnih zdravstvenih mjera, mora pratiti adekvatna ekonomska podrška koja bi nadomjestila troškove i gubitak u poslovanju turističkih poslenika;

- Epidemiološke mjere koje se donose ne smiju biti selektivne, moraju biti jasno definisane, razumljive, sa unaprijed određenim vremenskim rokom zbog prilagođavanja i prije njihovog donošenja trebalo bi konsultovati poslovnu zajednicu;

- U skladu sa pozitivnim iskustvom EU, predlažemo da se u što kraćem roku sačini Nacionalni plan oporavka Crne Gore od posledica izazvanih pandemijom Covid 19;

- U komunikaciji sa nadležnim institucijama stvoriti uslove za nesmetanu implementaciju III paketa mjera podrške turističkoj privredi u cilju ublažavanja negativnih efekata epidemije novog korona virusa u 2021.godini, i to:

- Sektoru turizma trebaju još snažnije mjere podrške za očuvanje radnih mjesta i likvidnosti, kojima će se odgovoriti izazovnoj situaciji u kojoj se nalazimo i koje će trajati do maja 2021. (procjenjena sredstva za isplatu 100% bruto minimalne zarade u turizmu oko 3,5 miliona eura mjesečno ili 21 mil eura za period decembar 2020-maj 2021);

- produžiti javni poziv za podnošenje zahtjeva za subvencionisanje kamate tokom grejs perioda datog prilikom reprograma postojećih namjenskih kredita za turizam i ugostiteljstvo tokom 2021. (procjenjena sredstva oko 6 miliona eura u 2021);

- u januaru 2021 odrediti kriterije i raspisati javni poziv za subvencije do 3% kamatne stope, tokom trajanja grace perioda, na kredit za likvidnost i obrtna sredstva (procjenjena sredstva 800.000 eura u 2021. godini);

- definisati program i raspisati Javni poziv za subvencije za turoperatore za organizovane dolaske turista koji se zadržavaju u Crnoj Gori minimum 7 dana (procjenjena sredstva 1,5 miliona eura u 2021);

- usvojiti kriterijume i raspisati Javni poziv za podršku registrovanim izdavaocima (fizička lica) privatnog smještaja (procjenjena sredstva u iznosu od 3 miliona eura u 2021);

- Značajan doprinos oporavku i daljem razvoju turističke privrede pružiće sniženje stope PDV-a na 7% kod pripremanja i usluživanja hrane, pića i napitaka, osim alkohdlnih pica, gaziranih pića sa dodatkom šećera i kafe, u objektima za pružanje ugostiteljskih usluga, kako bi se najpogođenijem dijelu privrede što prije pružila pomoć u cilju prevazllazenja negativnih posljedica, usljed nastalih okolnosti izazvanih epidemljom Covid -19, međutim turistička privreda je mišljenja da je potrebno ukinuti vremensko ograničenje člana 6b koji važi do 31.08.2021.godine;

- Turizmu je potrebna snažna podrška bankarskog sektora. Razmotriti mogućnost da se poslovne banke uključe u odobrenje kredita za obrtna sredstva i likvidnost, pri čemu bi se kamatna stopa dijelom subvencionisala iz III paketa mjera. Time bi se rasteretio IRF i ubrzala realizacija kredita za ovu namjenu;

- Sagledati mogućnost osnivanja državnog garantnog fonda iz koga bi se subvencionisala kamata na odobrene kredite privrednicima iz sektora turizma, kojima je potrebno obezbijediti dio kolaterala iz Garantnog fonda sa ciljem ublažavanja posledica izazvanih pandemijom koronavirusa;

- U cilju ublažavanja uticaja COVID-19 na turističku privredu, analizirati i inicirati izmjene i dopune zakonske regulative (Zakon o porezu na dodatu vrijednost, Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, Zakon o radu);

- Sagledati mogućnost za umanjenje zakupa nepokretnosti, zemljišta, prostora i objekata u državnoj svojini (Nacionalni parkovi) i svojini lokalnih samouprava za 2020. i 2021. godinu – umanjenje godišnjeg iznosa zakupa zemljista, prostora, hotelskih i ugostiteljskih objekata u državnoj svojini i svojini lokanih samouprava za 70% i odlaganje plaćanja do kraja ljetnje sezone 2021. godine zbog smanjenja kapacitete ugostiteljskih objekata i obustave ili otežanog obavljanja djelatnosti tokom trajanja pandemije;

- Naći modalitet da se lokalne uprave više uključe i donesu mjere za pomoć turističkoj privredi, prije svega kroz oslobađanje dijela opštinskih taksi (administrativne, komunalne, takse na korišćenje terasa i sl.), naknada (pristup putu, reklame i sl.);

- Dati preporuku lokalnim samoupravama da umanje za 50% iznose poreza na nepokretnosti za hotelsko-ugostiteljske objekte za 2020. i 2021. godinu;

- Eventualna odluka Vlade o zatvaranju Montenegro airlines-a bi imala negativan uticaj na turističku privredu Crne Gore. Shodno navedenom, a imajući u vidu značaj nacionalne avio kompanije, koja prosječno dovede oko 30% od ukupnog broja dolazaka turista vazdušnim putem, predlažemo da se prije donošenja konačne odluke, sačini sveobuhvatna analiza ekonomske opravdanosti validnosti određenih modela i pripremi prijedlog rješenja sa rokovima i troškovima za državu;

- Obzirom na strateški značaj ugostiteljske djelatnosti, Odbor udruženja turizma i ugostiteljstva inicira osnivanje Grupacije ugostitelja, kako bi se kroz ovaj oblik neposrednog povezivanja članica ostvarili bolji interesi ove grane djelatnosti, kako je i definisano Statutom komore;

- Sagledati mogućnost da se u okviru Podsticajnih mjera NTO kreira linije za podršku organizaovanom turističkom prometu.

- Implementirati projekat „Pojednostavljenje sezonskog zapošljavanja u turizmu“ sa akcentom na zapošljavanja lokalnog stanovništva i studenata;

- Pojačati mjere na implementaciji projekta „Domaći ukusi“ kroz snažnije povezivanje turizma i poljoprivrede i drugih segmenata domaće proizvodnje čiji proizvodi se koriste u svim aspektima turizma. Povezivanje turizma i poljoprivrede od izuzetnog je značaja za turizam i uopšte crnogorsku ekonomiju, što je posebno važno sa apekta ublažavanja negativnih posljedica uzrokovanih pojavom koronavirusa;

- Podstaći diverzifikaciju turističkog proizvoda i ravnomjerni regionalni razvoj sa posebnim osvrtom na održivost i inovacije u turizmu;

- Ubrzati digitalnu tranziciju i zelenu ekonomiju u turizmu.

Predsjednik Odbora Ranko Jovovićkazao je da je 2020. najteža godina u istoriji crnogorskog turizma.

"Prema podacima iz Tekućeg računa platnog bilansa Crne Gore, prihodi od turizma tokom prva tri kvartala iznosili su 121,92 miliona eura, 88 odsto manje u odnosu na uporedni period", naveo je Jovović.

Dodao je da je i prošla zimska sezona zbog izostanka snijega bila jako loša, a da situacija sa pandemijom covid-19 umanjuje atraktivnost naše destinacije.

"Svjesni opasnosti koje nosi virus korona i da samo odgovorno ponašanje građana može dati pozitivne efekte, Odbor ocjenjuje da nove mjere Ministarstva zdravlja, donijete u susret predstojećim praznicima, ugrožavaju zimsku turističku sezonu. Privrednici smatraju da primjenu epidemioloških mjera kojima se de facto uvodi lockdown, mora pratiti adekvatna ekonomska podrška koja bi nadomjestila troškove i gubitak u poslovanju turističkih poslenika", kazao je Jovović, koji je članove Odbora informisao da je održan sastanak u Ministarstvu zdravlja, nakon kog privrednici očekuju da će doći do ublažavanja epidemioloških mjera, kako bi im bio omogućen rad za vrijeme praznika.

Jovović je naveo i da privrednici smatraju da treba stvoriti uslove za nesmetanu implementaciju III paketa mjera podrške turističkoj privredi.

Milatović je naveo da će treći paket mjera biti u fokusu njegovog resora tek kada dobije zeleno svijetlo Agencije za zaštitu konkurencije. Urgiraće da Agencija da mišljenje o pojedinim mjerama ovog paketa kako bi se odobrene mogle realizovati.

"Intenzivno radimo na kreiranju novog programa podrške privredi. Moja je želja da pomoć bude izdašnija nego što je bila do sada te da dođe do onih kojima je najpotrebnija"kazao je Milatović.

Kako je saopšteno iz Privredne komore, jedan od predloga prema Ministarstvu finansija i socijalnog staranja biće veće subvencioniranje zarada u turističkoj privredi.

"Tražimo od banaka veću i bolju podršku za privredu. To znači snažnije moratorijume i veću kreditnu podršku", rekao je Milatović.

( Dušan Cicmil )