Godina kada je pao DPS

U filmu “Dan mrmota”, arogantni meteorolog Fil Konors, odlazi u gradić Panksatoni odakle izvještava o ovom prazniku. Sljedećih dana on shvata da se datum nije promijenio, primoran je da iznova proživljava jedan te isti dan, preispitujući svoj život i prioritete.

Kada bi se u Crnoj Gori birao momenat za scenario iz “Dana mrmota“ onda bi to mogao biti 27/28. decembar.

Dvije godine zaredom Crna Gora proživljava isti dan, samo su akteri zamijenili uloge.

Na kraju 2019. godine, u posljeponoćnim satima, tadašnja većina od 45 poslanika - DPS, SD, manjinske stranke plus opozicioni SDP – usvojila je Zakon o slobodi vjeroispovijesti, a što je praćeno protestima sveštenika, vjernika i pristalica opozicionih partija.

Na kraju 2020, takođe, u posljeponoćnim satima, opet tijesna većina, od 41 poslanika nove vlasti izglasala je izmjene ovog zakona kojim su izbrisane sporne odredbe o imovini, što je ponovo praćeno protestima, sada pristalica bivše vlasti.

Dok su poslanici DF-a 2019. vrijeđali poslanike DPS-a i SDP-a, gađali bocom Ranka Krivokapića, ove godine su protestanti okupljeni ispred Skupštine vrijeđali i psovali Dritana Abazovića i novu vlast.

I jedni i drugi tvrde da su Zakon, odnosno njegove izmjene neustavne. Pozivaju se na istoriju crkve i države, ispravljanje istorijskih ili nedavnih nepravdi.

Ovi drugi su uzvikivali „Ne damo državu“, prvi su započeli protestne litije pod sloganom “Ne damo svetinje“ koje su, uz frustriranost građana tridesetogodišnjom vladavinom DPS-a obilježenom korupcijom, kriminalom, nepotizmom, doveli do pada partije Đukanovića na parlamentarnim izborima.

I dok budućim političkim elitama ovo poređenje treba da služi kao podsjetnik da odluke koje dijele Crnu Goru ne treba donositi tijesnom većinom ako se želi stabilnost i prosperitet, sve ostalo što se dešavalo u Crnoj Gori u posljednjih 12 mjeseci bila je novina i daleko od onoga šta simbolizuje film “Dan mrmota”. Zapravo, 2020. će biti upamćena kao godina kada je pao odavno za pad sazreli DPS.

Iako je odmah po usvajanju zakona konstatovao da „nije srećan“ zbog toga i da neće da se miješa u unutrašnje stvari Crne Gore, iz okruženja srpskog predsjednika Aleksandra Vučića brzo je stigla najava da će prisustvovati nalaganju badnjaka u Pljevljima.

Mitropolit MCP Amfilohije preko patrijarha SPC Irineja poručio je da neće dozvoliti da nijedan političar obesmisli litije. Vučićevi saborci u prvom tromesečju 2019. dolivali su ulje na uzavrelu atmosferu u Crnoj Gori - bivši šef srbijanske diplomatije Ivica Dačić izjavama o oduzimanju srpskog državljanstva onima kojima podržavaju crnogorski režim u Srbiji, bivši ministar odbrane Aleksandar Vulin je u vojnoj uniformi došao da položi vijenac na grob Pavla Bulatovića...

Za to vrijeme mitropolit Amfilohije je vodio mirne proteste četvrtkom i nedjeljom veče i gasio požare po Crnoj Gori koje su palili iz DPS-a i DF-a - neskrivene političke ekspozitura Vučića.

Premijer Duško Marković je prozvao Amfilohija da rukovodi opozicijom u Crnoj Gori, dok je predsjednik Milo Đukanović one koji su išli na litije nazvao „ludačkim pokretom“.

U sjenci crtanja i precrtavanja trobojke, hapšenja majke jednog od lidera Demokratskog fronta Milana Kneževića zbog ometanja i omalovažavanja policije prilikom potrage za vandalima koji su tokom ranijih protesta napali policijske službenike, ostalo je, zakašnjelo, podizanje optužnice SDT-a Milivoja Katnića u aferi “Koverat” protiv Duška Kneževića i Slavoljuba Stijepovića, koji od februara nije na spisku članova Predsjedništva DPS-a, dok je Milan Roćen postao predsjednik Političkog savjeta koji je nekad formalno vodio Svetozar Marović.

U sjenci litija i, kasnije, epidemije koronavirusa, bili su i razgovori bez rezultata premijera Markovića o Savezu za Evropu, na koje se odazvao veliki broj organizacija civilnog društva, medija, SDP i URA.

Od polovine marta 2019. kada je registrovan zvanično prvi slučaj kovida-19, epidemija je nakratko potisnula politička i sva druga zbivanja.

Uz kritiku Vladi za objavljivanje imena građana u izolaciji i političko filtriranje ljekara koji su članovi NKT-a, na čijem čelu se nalazio visoki zvaničnik Vlade i DPS-a Milutin Simović, Centar za građansko obrazovanje (CGO) i dio javnosti već je u drugoj polovini aprila konstatovao da je borba protiv korone prerasla u predizbornu kampanju DPS-a.

Policija je odvela u pritvor episkopa Joanika zbog okupljanja u čast Svetog Vasilija, a na koje su pozvali poslanici DF-a. Samo devet dana kasnije policija je ćutke posmatrala sporadične proslave 21. maja.

Crna Gora se u aprilu, prema izvještaju Reportera bez granica, našla na posljednjem mjestu u regionu po slobodi izražavanja, čemu su doprinijela i hapšenja novinara zbog navodnog izazivanja panike. Vlast se arogantno odnijela i prema izvještaju uticajnog američkog Fridom hausa koji je Crnu Goru smjestio u grupu „hibridnih režima“, a junski nezvanični dokument Brisela o stanju u poglavljima 23 i 24 jasnim tonom je ukazao da se sa ovakvim pravosuđem ne može dalje ka EU.

Komisija je tada ukazala na neustavni treći mandat Vesne Medenice i predsjednika još šest sudova i zabrinjavajući „načelni“ pravni stav, na dugo v. d. stanje u Sudskom savjetu i Tužilaštvu, na nepostojeću funkciju „predsjedavajućeg“ Ustavnog suda.

Stanje oslikano u ovim izvještajima i masovnost na litijama, koja nije viđena u istoriji Crne Gore, nakon kratke i tenzične kampanje, rezultirali su 30. avgusta porazom na izborima DPS-a koji je tokom ljeta sebi dodatno pucao u nogu, pokušajem da prekroji volju birača u Budvi.

Nevoljno, Đukanović je postepeno i nakon dvije sedmice priznao poraz, iako je njegova partija, kako je konstatovao OEBS, opet imala prednost kroz zloupotrebu institucija u partijske svrhe.

Za poraz je, između ostalog, okrivio i Vučića i uključivanje Srbije u izbore u Crnoj Gori. Odlazeća Vlada je krajem godine proglasila personom non grata srpskog ambasadora Vladimira Božovića, koristeći za to njegovu izjavu da Podgorička skupština predstavlja „oslobođenje“.

Nova većina, predvođena Zdravkom Krivokapićem, Aleksom Bečićem i Dritanom Abazovićem na koga se obrušila Đukanovićeva propaganda zbog navodne izdaje crnogorskih interesa, početkom septembra su potpisali sporazum kojim se obavezuju da neće pokretati bilo kakve inicijative u pravcu promjene zastave, himne ili grba, da će poštovati sve preuzete međunarodne obaveze, unapređivati saradnju sa NATO alijansom, te sprovoditi sve reforme potrebne za članstvo u EU.

Od posljedica koronavirusa 30. oktobra je preminuo mitropolit Amfilohije. Tog istog dana objelodanjeno je da će partije većine podržati ekspertsku vladu premijera Krivokapića, koga su već naveče počeli „ljuljati“ Andrija Mandić, Milan Knežević i Nebojša Medojević. Ta trojka je postala glasnija od DPS kritičara Krivokapićeve „apostolske“ vlade, koju su izglasali 4. decembra. Novoj Vladi je prvo rezervisano, a onda sve otvorenije, pristizala podrška zapadnih centara.

Kontraverze oko imenovanja Vesne Bratić za ministarku prosvjete, nauke, kulture i sporta zbog prethodnih stavova koje je iznosila na društvenim mrežama, poput onog da su se Crnogorke vjenčavale u crnini „zbog žala za Kosovom“, zaboravljene su nakon odluka Vlade da se zaduži 750 miliona eura i da „ugasi“ “Montenegro erlajns”.

Dok ministar kapitalnih investicija Mladen Bojanić kaže da „veliku žabu moraju progutati odmah“ i da je to, kao i u slučaju emitovanja euroobeznica koje brani ministar finansija Milojko Spajić, posljedica neodgovorne politike koju je vodio DPS, njihovi oponenti tvrde da se ministri pletu kao „pile u kučinu“.

Ono što je pozitivno je da nova Vlada, za razliku od DPS-a, ne ignoriše dio stavova javnosti.

Ministar ekonomije Jakov Milatović brzo je odustao od namjere da opet uvede radnu nedjelju, dok je ministarka zdravlja Jelena Borovinić-Bojović brzo shvatila da oni koji slave vjerske praznike ne mogu biti privilegovani u odnosu na ostale građane kada je u pitanju sloboda kretanja tokom epidemije. Ni 2021. neće biti politički neinteresantna, niti će predstavljati preživljavanje istog – kao u „Danu mrmota“.

Najavu toga predstavljaju odlazak šefa policije Veselina Veljovića sa mjesta šefa policije, hapšenja direktora Uprave za nekretnine Dragana Kovačevića (SD) i bivšeg ministra zdravlja Budimira Šegrta po nalogu GST Milivoja Katnića.

Čekaju nas kongresi DPS-a, Bošnjačke stranke i SDP-a na kojima će birati rukovodstvo, lokalni izbori u više opština, među kojima Cetinje i Nikšić, popis stanovništva, presuda Apelacionog suda u slučaju “državni udar” i to u situaciji kada Vesna Medenica formalno više neće btii prva dama sudstva...

( Vladan Žugić )