Nova vizija razvoja omladinskog fudbala

Na kraju planetarno teške godine izazvane pandemijom covida-19, pokušaću da fudbalskoj javnosti skrenem pažnju na stanje i perspektivu omladinskog fudbala u Crnoj Gori i predložim, po mom mišljenju, poboljšanu viziju njegovog uspješnog razvoja.

Ovo je tema o kojoj se malo piše, još manje govori a bez koje je nemoguće doći do rezultata i uspjeha na seniorskom nivou. Velika većina klubova je svojim nemarnim odnosom prema svojoj školi fudbala ostala glavni kočničar sopstvenog uspjeha a time doprinijela i padu kvaliteta cjelokupnog klupskog i reprezentativnog fudbala na seniorskom nivou. I nadležni organi iz FSCG su prethodnih godina svojim mjerama (obavezu takmičenja dvije selekcije u mlađim kategorijama - omladinci i kadeti za prvoligašeke klubove, a jedna selekcija po izboru kluba za drugoligaše klubove) pokušavali da natjeraju fudbalske klubove da više pažnje, rada i novca ulažu u mlađe selekcije, što bi i trebalo da je osnovna strategija razvoja svakog uspješnog kluba. Da se stvari sporo mijenjaju na bolje, nažalost, pokazuju rezultati mlađih selekcija crnogorskih reprezentacija u 2020 godini. Pomenuću samo posljednje mjesto mlade fudbalske reprezentacije u kvalifikacijama za EP. Ti isti fudbaleri mlade reprezentacije ubrzo treba da postanu i okosnica i budućnost našeg seniorskog tima sa kojim će (svi se nadamo) imati puno bolje rezultate.

Na inicijativu FSCG početkom 2019. godine održana su dva okrugla stola na temu - “Razvojni program omladinskog fudbala u Crnoj Gori”. Diskusija na kojoj su prisustvovali predstavnici svih crnogorskih privoligaških i drugoligaških klubova završena je sa vrlo malo predloga i inicijativa od strane klubova, koji kao da se to njih ne tiče i samo su čekali gotova rješenja od strane čelnih ljudi FSCG.

Cilj projekta je poboljšanje uslova i stručnog rada sa igračima mlađih kategorija, a za rukovodioca programa ispred FSCG određen je Mojaš Radonjić. FSCG je obezbijedio opremu, rekvizite za rad, ustanovljena je funkcija koordinatora mlađih selekcija prvoligaških i drugoligaških klubova, kojeg predlaže klub a plaća ga FSCG. Zadatak koordinatora jeste da nadgleda kako treneri mlađih kategorija sprovode preporučeni i dogovoreni program rada. Rezultati ovog programa očekuju se u narednih 5-6 godina, po riječima njegovog rukovodioca.

Iz mog dosadašnjeg trenerskog iskustva u radu sa mlađim selekcijama primijetio sam određene nedostatke zvaničnog razvojnog programa pa bi ih u formi dobronamjernih sugestija i predloga iznio u cilju poboljšavanja, nadograđivanja istog, a sve u interesu napretka crnogorskog fudbala.

Crnogorski klubovi Prve i Druge lige su prezadovoljni što je FSCG preuzeo plaćanje koordinatora mlađih selekcija kojeg oni predlože, a to su većinom isti ti treneri koji su i do sada radili taj posao, doduše veoma slabo plaćeni, što sada već nije slučaj, a atraktivnost takvog, uredno plaćenog posla od strane FSCG često stvara animozitet i sujetu kod ostalih trenera loše ili nikako plaćenih od strane kluba koje koordinator treba da nadgleda i postiče na veći i stručniji rad. Takođe se dešava da omladinska ili kadetska ekipa privoligaša ili drugoligaša doputuje na zvaničnu utakmicu sa samo 10 ili devet fudbalera. Zatim, neki prvoligaški klubovi nemaju svoje mlađe selekcije nego zbog uslova da imaju dvije takmičarske selekcije angažuju neku školu fudbala koja će u takmičenju nositi njihovo ime, ne znajući do kraja prvenstva ni imena djece koja za njih nastupaju.

U XXI veku cjelekupni sport pa i fudbal suočava se sa novim izazovima - sveopšta digitalizacija, pametni telefoni, popularne video igrica i druge lako dostupne moderne zanimacije, povećana gojaznost kod djece zbog nezdrave ishrane i dr. Sve to smanjuje i interesovanje za masovno bavljenje sportom, što u zemlji sa 600.000 stanovnika predstavlja dodatni problem. Imamo gen za sport, posebno za fudbal, ali sve je manji broj telentovane djece i posvećene treningu. Nekada je u jednoj generaciji bilo po minimum 5-6 talentovanih fudbalera a sada je taj broj takođe manji, što znači da 2-3 talentovana igrača treniraju sa većom grupom manje talentovanih, i u tom klubu imaju ograničene domete svog napredovanja nego kada bi radili u selektiranoj grupi od 20-ak talentovanih dječaka približno istog kvaliteta.

Na sjeveru Crne Gore većina klubova nema ni elementarne uslove za trening. Bijelo Polje kao najveći grad regije nema niti jedan fudbalski teren sa sintetičkom ili prirodnom travom za treninge mlađih selekcija, djeca treniraju na poligonima, privatnim balonima i livadama, u opštini Plav slična situacija - zbog nedostatka terena za trening djeca treniraju na tartan podlozi školskog igrališta, u Pljevljima postoji teren dosta skraćenih dimenzija koji takođe ne zadovoljava uslove za napredak mladih fudbalera, o uslovima u Gusinju i Petnjici da ne pričamo. Dobri uslovi za rad postoje samo u opštinama Berane, Rožaje i Mojkovac i to uz veliku infrastrukturnu pomoć FSCG.

Iz svega navedenog mislim da FSCG treba da razmotri novu vizuju razvoja omladinskog fudbala i to u sljedećim predlozima:

1. Odrediti četiri fudbalska regionalna centra pod punom kontrolom i nadzorom FSCG, gdje bi najtalentovanija djeca selektirana iz svih gradova i klubova određene regije po godištima od U12 do U18 imala sve uslove za potpuni razvoj svojih fudbalskih potencijala pod trenerskom kontrolom najboljih stručnjaka izabranih od strane kompetentnih organa FSCG. Djeca bi u tim gradovima bila smještena u univerzitetskim centrima i internatima pod budnim okom trenera, sa ishranom prilagođenom zahtjevima modernog fudbala i medicinsku zdrastvenu kontrolu, pohađali bi svi istu školu (gdje bi mogla biti formirana i sportska odjeljenja). Gradovi i fudbalski centri sa najboljim uslovima po regijama bi mogli da budu Podgorica, Nikšić, Berane, Budva ili Bar.

2. Selektirane grupe dječaka bi uz vrhunski trenerski rad sa najtalentovanijim vršnjacima iz svoje regije mogli maksimalno da napreduju što ne bi bio slučaj u svojim klubovima gdje je konkurencija mnogo slabija i gdje su dominantni u odnosu na ostalu djecu iz svog kluba i svog godišta.

3. Ako stručni trenerski tim procijeni da određena grupa dječaka ili čak cijela selekcija fizički može da igra sa starijim vršnjacima može se izvršiti prebacivanje u stariji rang takmičanja, npr. iz pionirskog u kadetsku ligu, kako bi imali jače protivnike i približili se zahtjevima modernog fudbala;

4. Da izvršni odbor FSCG preispita odluku o obavezi posjedovanja PRO licence za šefa stručnog štaba klubova Druge lige. Smatram da bi ovim plejada mladih trenera sa UEFA “A” licencom dobila šansu da na fudbalskom trenerskom tržištu pokaže svoje znanje. Uprave drugoligaških klubova bi mogle da imaju puno veći trenerski izbor, a da li će angažovati trenera sa PRO ili A licencom to zavisi od njihove procjene i finansijskih mogućnosti. Ovako se može desiti da mlad, ambiciozan i perspektivan trener sa UEFA “A” licencom može vise godina da čeka da ispuni uslove i bude primljen za tečaj sa PRO licencom, gdje će tek u starijim godinama moći da bude u konkurenciji da uopšte može da vodi neki klub Prve ili Druge lige Crne Gore. Tako bi istovremeno stvarali i vrhunske igrače i vrhunske mlade trenere.

5. Da se napravi organizovani sistem, sa jasnim i preciznim mjerilima - šta je uspjeh, kakav je cilji, koji rezultat je dobar, koji je neuspjeh za reprezentativne selekcije. Kad to postoji svačija odgovornost može da stavi na vagu;

6. Da se selektori mlađih selekcija biraju na konkursu sa jasno utvrđenim normama, zahtjevima i kriterijumima, o čijem izboru će odlučivati stručna komisija FSCG.

Autor je trener pionira OFK Berane - osvajača Kupa Crne Gore 2019. godine, trostruki uzastopni osvajač duple krune prvenstva Sjeverne ragije FSCG.

( Marko Lalević )