Italijanske fregate za egipatskog diktatora

Fregata “Al-Galala” (Njegova Ekselencija) je uplovila u luku Aleksandrije Egipatske 31.12. Ratni brod najmodernije vrste, koji je prvotno bio planiran za italijansku ratnu moranricu, trebalo je, po planu, da za vrijeme božićnih praznika tiho i bešumno isplovi ka Egiptu iz italijanskog brodogradilišta Fincantieri. Ali onda se digla velika graja, jer su koji sat posle isplovljavanja, 23. decembra, roditelji Đulija Regenija podigli optužbu protiv vlade Italije zbog kršenja zakona o izvozu ratnog materijala. Time je za italijansku politiku otvoreno novo poglavlje priče o moralu i biznisu.

Slučaj Regeni zaokupljuje italijansku javnost od januara 2016, kada je ovaj 28-godišnji ljevičarski italijanski istraživač otet, mučen i ubijen. Puno toga ukazuje da je to odradila egipatska tajna služba. Ali egipatska vlada je svim silama sprečavala istragu, na šta je državno tužilaštvo u Rimu samo preuzelo istražne korake i nedavno imenovalo četiri egipatska oficira kao osumničena, među njima jednog generala, dva pukovnika i jednog majora i zatražilo njihovo saslušanje.

Egipatski vrhovni državni tužilac je odgovorio da su nalazi italijanskih kolega “pogrešni, nelogični i neprihvatljivi” i pozvao se na opšte internacionalne norme krivičnog prava. Uz to, saopštio je da italijansko tužilaštvo pokušava da nanese štetu odnosima dviju zemalja, ali i priznao da je Regeni svojevremeno u Egiptu bio “objekt posmatranja”: doktorand se bavio potlačenim egipatskim sindikalcima.

Njegovi roditelji od italijanske vlade zahtijevaju “odlučnu akciju” protiv egipatskog predsjednika Abdelfatah al Sisija i povlačenje italijanskog ambasadora iz Kaira. “Sisi ponižava naše državno tužilaštvo, nas kao Đulijeve roditelje a time i cijelu Italiju”, kazali su oni za televiziju. Njihova optužnica se temelji na italijanskom zakonu o ratnom materijalu koji zabranjuje izvoz oružja u države koje teško krše ljudska prava ili koje su involvirane u oružane konflikte. Egipat po oba pitanja očigledno pada na ispitu.

Regenijevi roditelji nisu sami u svojoj borbi jer ih podržavaju grupe za ljudska prava, ljevičarski protivnici izvoza oružja i bitni mediji: “Corriere della Sera”, “La Stampa” i “La Republica”. Ova posljednja je u vlasništvu familije Anjeli, koja je sem Fiata takođe izvozila oružje po cijelom svijetu.

Italijanska vlada je uvijek naglašavala da je i ona na strani familije Regeni. Ali država je i vlasnik ili suvlasnik važnih fabrika naoružanja, a njegov izvoz vlada posmatra isključivo iz optike biznisa. U tome vlada puno jedinstvo između ljevičarske vlade i desne opozicije: radi se o časti i slavi italijanske industrije, vrhunske tehnologije, a i o hiljadama radnih mjesta.

Egipat je posljednjih godina postao najveći klijent italijanske industrije oružja i vladi ne pada na pamet da ga izgubi. Ove godine će Kairu biti isporučena još jedna fregata. Ova već isporučena i naredna su ratni brodovi najmodernije proizvodnje, po oko 140 dugi i koštaju 1,2 milijarde eura. Pripadaju klasi FEMM (Frégates européennes multi-missions) i zajedničko su francusko-italijansko djelo.

Egipat je kod vlade Italije naručio još 20 manjih brodova, 24 eurofighter aviona, 20 aviona za obuku M-346 i gomilu oružja. Ukupno, Italija treba da dobije od Egipta više od 10 milijardi eura. Zato diskusija o ljudskim pravima u Egiptu može, što se tiče Rima, malo da popričeka.

Neue Zürcher Zeitung (NZZ)

Prevod: Mirko Vuletić

( Andres Wysling )