„Damin gambit”, nova „Ema” i „High Fidelity”...

Tokom 2020. imali smo još više vremena za gledanje serija i bindžovanje, mnogima je to bila dobrodošla distrakcija koja će skrenuti misli sa horora koji se dešavao oko nas. Neki su se latili i knjige, ali u značajnom broju ih je manje nego onih koji su željni da se upoznaju ili otkriju književna djela putem malih ekrana. A ni ove, kao ni prethodnih godina, nije falilo literarnih adaptacija. Neko djelo Stivena Kinga se adaptira za TV ili film praktično svake godine, obavezno je i poneko “novo čitanje”, prilagođeno aktuelnom trenutku, kao u slučaju “High Fidelity”, a neki romani ponovo ožive i opčine planetu serije, kao “The Queen’s Gambit” koja je čak i šah vratila u modu.

Na književnom portalu Lithub tako su odlučili da odaberu deset najboljih adaptacija književnih djela, a izbor prenosimo u cjelosti.

The Outsider (bazirano na romanu “The Outsider” Stivena Kinga iz 2018)

Ričard Prajs napisao je adaptaciju Kingovog romana iz 2018. koja je izrodila jednu od najjezivijih (mini)serija godine. Priča počinje sa istragom ubistva dječaka u Čiroki Sitiju, država Džordža, ali vremenom postaje nešto potpuno drugačije i sve više uznemirujuće. Nije ovo horor u kojem krv prska na sve strane. Ovdje se likovi suočavaju antičkim, sveprisutnim zlim prisustvom koje je teško pojmiti, dok se bore da prevaziđu svoju oštećenost. Svi su uloge odigrali tiho, prirodno i sjajno, a ističe se Sintija Erivo u ulozi usamljene privatne istražiteljke.

Briarpatch (bazirano na romanu “Briarpatch” Rosa Tomasa iz 1984)

Na početku prve epizode nove USA serije “Briarpatch” Alegra Dil sjedi u separeu bara u svom rodnom gradu St. Bonifacio, država Teksas i naručuje džin. Ovo je jedan od trenutaka koji, kao i sam naslov epizode “First Time in Saint Digrace”, sugeriše da možemo očekivati seriju koja će se voditi poznatim temama i motivima karakterističnim za krimi triler žanr, ali se i igrati sa njima. Dil, koju igra Rosario Doson, sjedi sa advokatom njene preminule sestre, policijske detektivke koju je ubila auto bomba. Bar izgleda kao noćna mora Dejvida Linča i Doli Parton, na grad je udario toplotni talas, a recepcioner hotela nije došao na posao da bi mogao da gleda “Frozen 2”. Ukratko, svašta se dešava u St. Bonifaciju i na nama gledaocima je, kao i na Alegri, da očekujemo neočekivano.

High Fidelity (bazirano na romanu “High Fidelity” Nika Hornbija iz 1995)

Iskreno govoreći, ova serija je jednako adaptacija originalnog filma sa Džonom Kjuzakom, koliko i Hornbijevog originalnog romana. Ali nikome to ne smeta, novi “High Fidelity” je pun dobrih vibracija i vrhunske muzike, dok priču nosi neodoljiva Zoi Kravic. U pitanju je filmsko ljubavno pismo originalnom filmu, ali i Njujorku i njegovoj muzici, pun zadovoljavajućih scena i pravi šareni eskapistički favorit za one koji žele da pobjegnu od sive zimske svakodnevnice.

Emma (bazirano na romanu “Emma” Džejn Ostin iz 1815)

Dvadeset i kusur godina od kad je “Emma” devedesetih adaptirana i za male ekrane i za velika platna (glavnu ulogu u bioskopskom filmu igrala je Gvinet Paltrou, a u televizijskom Kejt Bekinsejl), čedo Džejn Ostin opet je zvijezda trenutka. A kako se drži? Ako zaobiđemo izvještačen i bespotreban znak interpunkcije u naslovu, “Emma” drama Otom de Vajld je predivna, užitak za oči sa fotografijom i paletom boja koje su jake i moderne i pod očiglednim uticajem Vesa Andersona, posebno ta topla žuta. Tu je i lice Anje Tejlor Džoj, lice koje je obilježilo 2020, koje nudi i ljepotu i neobičnost, a film se dobrim dijelom posebno oslanja na njene oči, što nije čudno, jer nije to prvi takav slučaj.

Najnovija verzija ove priče dovoljno je mudra i bogata da skine prethodnike sa pijedestala, idealna za novu Instagram generaciju fanova Džejn Ostin.

Normal People (bazirano na romanu “Normal Pipl” Sali Runi iz 2018)

Huluova dugoočekivana adaptacija romana Sali Runi ostala je dosljedna originalnom materijelu, što joj nije smetalo da postane jedna od najhvaljenijih i najboljih serija 2020. Glavni likovi Konel (Pol Meskal) i Marijen (Dejzi Edgar-Džouns) su naelektrisani, inspirativni i lako uvlače publiku u priču. Dobrim djelom se osjećate kao da ste u knjizi i to je i bila namjera autora, jer prema navodima nekih medija mantra na setu za glumce i reditelje je bila - “knjiga je Biblija”. Ono što se po kritičarima izdvaja su i scene seksa, a ima ih mnogo i ne skrivaju ništa, koje su po svim ocjenama neobično dobre, prije svega zbog svoje ranjivosti i nježnosti, kroz koje glumci prikazuju psihičko stanje svojih likova. I tako mora biti jer su Marijen i Konel povezani na misteriozan način, seksualan i emotivan, sa konstantnim refrenom da - nije ovako sa drugim ljudima.

Lovecraft Country (bazirano na romanu “Lovecraft Country” Meta Rafa iz 2016)

HBO-ova serija “Lovecraft Country” neobično i neočekivano, politički bitno i aktuelno televizijsko iskustvo, puno misterioznih aluzija, opasnih preokreta i predivno anahronistične muzike. Mnogi koji nisu generalno ljubitelji natprirodnog zaljubili su se u ovu seriju, koja je posebno bogata aluzijama na bitne istorijske detalje kad su u pitanju Afroamerikanci, njihova kultura i njihov doživljaj godina u Americi nakon Drugog svjetskog rata. Napravljeni su i cijeli sajtovi koji su iz epizode u epizodu pratili i objašnjavali značajne trenutke iz crnačke istorije i djela njihovih umjetnika i naučnika koja se pominju. U eri kulminacije Black Lives Matter protesta bilo je važno podsjetiti na njihov doprinos stvaranju vodeće države svijeta.

The Good Lord Bird (bazirano na romanu “The Good Old Bird” Džejmsa Mekbrajda 2013)

Itan Hok jednostavno postaje sve bolji i bolji kako godine prolaze. U ovom slučaju udahnuo je život abolicionisti Džonu Braunu, glavnom liku iz knjige dobitnika National Book nagrade Džejmsa Mekbrajda, ali mu je šou ukralo novo lice - Džošua Kejleb Džonson, debitant koji igra Henrija/Henrijetu/Oniona. U pitanju je kombinacija oštre istorijske kritike i slojevite priče o odrastanju, naravno u haljinama usklađenim sa vremenom u kojem se radnja odvija, ali sa modernim senzibilitetu koje sve diže na viši nivo.

Martin Eden (bazirano na romanu “Martin Eden” Džeka Londona iz 1909)

Reditelj Pjetro Marčelo je odlučio da malo začini stvari, pa je odlučio da Londonovu priču preseli na drugu lokaciju. Rizičan potez, ali ova adaptacija je procvjetala u italijanskom okruženju, gdje Idena igra napolitanski radnik koji se ne snalazi najbolje na novom poslu u topionici. Ovu priču bilo bi zanimljivo gledati bilo kad, a sada možda još više, kad mnogi od nas ponovo preispituju naše odnose prema poslu i zadovoljstvu. Zapravo, film koji govori o životu pisca koji se pita da li se ta ravnoteža može ikad uspostaviti, može li se pobjeći iz zamke profita kao motiva, zbog čega se prepuštamo odreženim životnim šablonima i stilovima života.

The Queen’s Gambit (bazirano na romanu “The Quuen’s Gambit” Voltera Tevisa iz 1983)

Da li ste primijetili da se odjednom svi interesuju za šah? Da, da, ako niste prošlu godinu proveli i u pećini sigurno znate zašto je šah ponovo u modi. Zbog jedne od najgledanijih serija godine, Netfliksovog hita “The Queen’s Gambit”. I drugog ostvarenja Anje Tejlor-Džoj na ovoj listi, što još jednom pokazuje kakvu je godinu imala mlada britanska zvijezda u usponu. (Za svaku preporuku je i film “Thoroughbreds, dok Anja sa Skotom Frenkom radi na adaptaciji romana “Lauhter in the Dark?” Vladimira Nabokova) Moda i pejzaži i naravno njeno lice i pogotovo, pogotovo oči Anje Tejlor-Džoj učinili su ovu seriju predivnom za gledanje, mudrom i uzbudljivom bjekstvu u neki svijet gdje stvari, koliko god bile crne, na kraju makar imaju smisla.

Between the World and Me (bazirano na knjizi “Between the World and Me” Tanehisija Koatesa iz 2015)

Ovo je već malo drugačija adaptacija u odnosu na one na kakve smo navikli. U ovo jednoipočasovnom filmu razni glumci na raznolikim lokacijama - iz njihovih domova, sjedišta automobila, dvorišta, u prostorijama fakulteta - recituju djelove iz Koatesove knjige. Ovi monolozi isprekidani su arhivskim snimcima i slikama, umjetničkim animacijama i modernim klipovima koji pojačavaju Koatesovu poentu. Takav je recimo trenutak kad Koates opisuje prekarnost svog djetinjstva u Zapadnom Baltimoru dok je preko toga prikazana ikonografija “Američkog sna”, a tu su i isječci govora Malkolma Eksa i obraćanje preminulog Čedvika Bosmena maturantima Hauarda.

( Stefan Strugar )