Rad TE Pljevlja biće produžen, manje štetna od ljeta 2022.

Pregovori sa Evropskom energetskom zajednicom o nastavku rada Termoelektrane Pljevlja, kojoj je isteklo ranije odobrenih 20.000 sati rada sa ekološki neprihvatljivom tehnologijom, biće nastavljeni ove sedmice, a rezultat bi mogao biti poznat za četiri do pet mjeseci. Iako nijesu završene ranije preuzete obaveze da se modernizacija TE završi u prethodnoj godini, malo je vjerovatno da će se od nas tražiti da je zatvorimo, jer je i drugim zemljama odobreno prolongiranje rokova”, kazao je sagovornik “Vijestima” upućen u ove pregovore.

Šta bi značilo gašenje TE

TE Pljevlja sada čini 40 odsto domaće proizvodnje električne energije, a u sušnim periodima taj procenat je i preko 50 odsto. Njeno gašenje bi značilo da Crna Gora mora da uvozi ogromnu količinu električne energije, što bi uticalo na rast cijena struje za građane i privredu za 20 do 25 odsto, na gubitak 1.200 radnih mjesta u TE i Rudniku uglja od ukupno 4.800 koliko ih ima u Pljevljima, na pad nacionalnog BDP-a, smanjenje prihoda državnog budžeta,... dok bi kasa Opštine Pljevlja bila prepolovljena.

Da su minimalne šanse za ovakav crni scenario, smatraju i u Ministarstvu kapitalnih investicija, koje je resor energetike preuzelo iz bivšeg Ministarstva ekonomije, i u Elektroprivredi koja upravlja Termoelektranom.

Oni očekuju da će se pregovori uspješno završiti, da će dobiti dodatne sate rada sa sadašnjom tehnologijom ali i da više neće biti prepreka da se ekološka rekonstrukcija TE završi u predviđenom roku do kraja 2022. godine.

Već uloženo 25 miliona

“Ukupna vrijednost ulaganja Elektroprivrede u implementaciju mjera zaštite životne sredine za TE Pljevlja iznosi preko 65 miliona eura. Projekat ekološke rekonstrukcije TE Pljevlja je vrijedan 45 miliona eura a projekat nastavka korišćenja i fazne rekultivacije deponije Maljevac 21 milion eura, od kojih je dio novca obezbjeđen iz kreditnog aranžmana sa Svjetskom bankom. Oba projekta su uveliko u fazi implementacije i do sada je od planiranih 65 već uloženo preko 25 miliona eura od čega u projekat ekološke rekonstrukcije preko 11 miliona eura”, saopšteno je “Vijestima” iz EPCG.

Ekološka rekonstrukcija obuhvata izgradnju sistema za odsumporavanje i za denitrifikaciju, unapređenje rada elektrofilterskog postrojenja i izgradnju sistema za tretman otpadnih voda.

“Građevinska dozvola je pribavljena, toku je faza inženjeringa i izrade potrebne dokumentacije za izvođenje radova. Početak radova je planiran za proljeće 2021. godine, dok se puštanje u rad sistema za odsumporavanje, denitrifikaciju i unapređenog elektrofilterskog postrojenja, upravo tretiranih Direktivom o industrijskim emisijama, planira za period jun-jul 2022. godine. Granične vrijednosti obuhvaćene obimom projekta ekološke rekonstrukcije TE Pljevlja kao postojećeg postrojenja su u potpunosti u skladu sa najstrožijim graničnim vrijednostima propisanim direktivom EU”, navdeno je “Vijestima” iz EPCG.

Epidemija odložila početak

Specifikaciju za ovaj projekat pripremila je kompanija “Steag Energy Services Gmbh”, a nakon završenog tendera u novembru 2019. godine konzorcijum koji predvodi kompanija “Dongfang Electric Corporation” (DEC) iz Kine izabran je kao prvorangirani. U konzorcijumu se nalaze i “Bemax”, “BB Solar” Blaža Đukanovića i podgorička firma “Permonte”.

“Usljed širenja virusa kovid-19 na globalnom nivou tj. pandemije, epidemiološke situacije u Kini i Crnoj Gori, ugovor o ekološkoj rekonstrukciji termoelektrane, vrijednosti 44.981.570,25 eura, potpisan je sa određenim zakašnjenjem odnosno 10.06.2020. i otpočelo se sa implementacijom projektnih aktivnosti u otežanim aktivnostima”, navedeno je iz EPCG.

Ministarski savjet Energetske zajednice je u Sarajevu 14. oktobra 2016. godine donio odluku kojom se za 38 termoelektrana, velikih zagađivača, među kojima je i TE Pljevlja, odobrava takozvana “OPT-OUT opcija” sa 20.000 radnih sati u postojećem režimu rada.

Ukrajincima odobren novi rok

Iz EPCG navode da je operatoru termoelektrane iz Ukrajine, sa ovoga spiska, novom odlukom već odobreno 40.000 radnih sati.

“Usljed situacije izazvane virusom COVID-19 na globalnom nivou a naročito uvažavajući činjenicu da je SZO 11. marta 2020. godine i proglasila globalnu pandemiju korona virusa, u već otežanim uslovima vezanim za potpisivanje i samu implementaciju ugovora o izvođenju radova na projektu ekološke rekonstrukcije, resorno Ministarstvo je Sekretarijatu energetske zajednice 29. septembra i 24. novembra prošle godine uputilo odgovarajuće dopise kojima se inicira diskusija vezana za novonastalu situaciju i predlaže da se potrošeni radni sati tokom trajanja pandemije izuzmu od broja radnih sati definisanih odlukom. Završetak projekta ekološke rekonstrukcije će sa tehničkog i aspekta zaštite životne sredine omogućiti nesmetan rad kako same TE Pljevlja tako i produženje rada cjelokupnog kompleksa TEP-RUP, koji ukupno direktno zapošljava 1.200 radnika, za bar još 20-30 godina, i čiji je rad od presudnog značaja za ekonomski i društveni razvoj ne samo EPCG, nego i sjevernog regiona i države u cjelini”, naveli su iz Elektroprivrede.

Prioritet razvoj ekoloških projekata

Tokom pregovora sa Energetskom zajednicom, kako smatraju u EPCG, treba uzeti u obzir da su na posljednjem ministarskom savjetu prepoznati značajni rezultati koji su u Crnoj Gori postignuti, uključujući i uvođenje sistema plaćanja za emisije ugljen-dioksida, koji će olakšati kasnije učešće u sistemu trgovine emisijama koji se primjenjuje u EU, kao i na dokument Zelena energetska agenda za Zapadni Balkan, koji je pripremila Crna Gora, uz podršku Sekretarijata.

“Puna valorizacija obnovljivih izvora energija kroz planirane razvojne projekte EPCG u oblasti hidroenergetike i alternativnih obnovljivih izvora energije (HE Komarnica, SE Briska Gora, VE Gvozd, rekonstrukcija i modernizacija HE Perućica i HE Piva) u potpunosti u skladu sa energetskim politikama ‘Green deala’ koju promovišu Evropska komisija i Energetska zajednica, a doprinijeće izgradnji novoinstalisane snage od preko 500 MW sa očekivanom godišnjom proizvodnjom od preko 850 GWh. Pored projekata koje implementira EPCG, u planu su projekti izgradnje VE (vjetroelektrane) Brajići i SE (solarneelektrane) Velje brdo, koje će upotpuniti sprovođenja procesa pravedne energetske tranzicije u rokovima koje EU predviđa”, naveli su iz EPCG.

Uskoro se mora odrediti godina u kojoj prestaje proizvodnja struje iz uglja u CG

U narednom periodu Vlada treba kroz ažuriranja Nacionalnog energetskog i klimatskog plana, u skladu sa energetskim politikama i smjernicama Evropske unije, definiše godinu takozvanog “phase-out” za TE Pljevlja, odnosno godine kada će prestati proizvodnja električne energije iz uglja.

“Neke od zemalja EU koje se bave ugljem su već objavile datum “phase-out-a”, naprimjer Njemačka za 2038. godinu a Slovenija za period 2040-2044. Susjedne države Srbija i Bosna i Hercegovina, u kojima elektrane na ugalj učestvuju sa 70% odnosno 50% u ukupnoj proizvodnji električne energije, još nijesu definisale godinu “phase-out-a”. Posebno je važno naglasiti da će upravo realizacija projekta ekološke rekonstrukcije, koji je EPCG uveliko otpočela, doprinjeti ostvarivanju ciljeva procesa energetske tranzicije inicirane od strane Evropske komisije i Energetske zajednice. Ovi ciljevi svakako nijesu ugrožavanje ekonomija zemalja članica i gubitak radnih mjesta u lokalnim zajednicama u regionima koji se oslanjanju na eksploataciju uglja, već postizanje propisanih ekoloških standarda i sprovođenje pravedne tranzicije u definisanim rokovima”, smatraju u EPCG.

Sastanak EZ u četvrtak, Vlada do 31. marta dobija podatke o TE

Sastanak elektroenergetskih kompanija Evropske energetske zajednice biće održan u četvrtak 4. februara, na kojem učestvuje i EPCG.

“Zatraženo je da kompanije članice na sastanku prezentuju pregled i status planova za pravednu energetsku tranziciju. Uvjereni smo da je i Sekretarijat Energetske zajednice svjestan uloge i značaja rada TE Pljevlja tokom narednog perioda, naročito tokom izgradnje svih pomenutih novih proizvodnih objekata. Napominjemo da je i Crna Gora jedna od rijetkih članica Energetske zajednice koja koristi ugalj, a nije pokrenula izgradnju novih termoblokova kao što je slučaj u većini zemalja regiona”, navedeno je iz ove kompanije.

Obaveza EPCG je da do 31. marta 2021. Ministarstvu kapitalnih investicija, dostaviti evidenciju o broju radnih sati za prethodnu 2020. godinu za period na koji se izuzeće odnosi, dok će Ministarstvo kontaktirati Sekreterijat Energetske zajednice.

Iz EPCG navode da su resornom Ministarstvu stavili na raspolaganje za svu pravnu i stručno-tehničku pomoć u predmetnim pregovorima.

“Uvjereni smo da će uzimajući u obzir da je projekat ekološke rekonstrukcije uveliko u toku i da će nesporno biti realizovan, kao i sam ekonomski značaj projekta i kvalitetno planiran proces od strane EPCG, pregovori biti uspješno završeni”.

( Goran Kapor )