Rastu tenzije zbog Navaljnog: Rusi ponizili Borela u Moskvi

Moskva je naredila protjerivanje trojice evropskih diplomata, po jednog iz delegacija Njemačke, Poljske i Švedske u Rusiji, optuživši ih za učešće na protestima podrške lideru opozicije Alekseju Navaljnom.

Do tog poteza je došlo tokom jučerašnje posjete Moskvi Žozepa Borela, šefa diplomatije Evropske unije.

Borel je rekao da je “zaista uznemiren” planovima o protjerivanju, koji su ga uhvatili nespremnog. O njima su izvijestili ruski mediji usred razgovora Borela sa njegovim ruskim kolegom Sergejom Lavrovom, prenio je “Fajnenšl tajms”.

Rusija je obavijestila tri države da su njihove diplomate nepoželjne u Moskvi dok su se Borel i Lavrov obraćali novinarima, kazali su izvori iz EU za “EUobzerver”.

Protjerivanja su bila vrhunac teške posjete za Borela, prvog visokog zvaničnika EU koji je posjetio Rusiju od 2017.

Borel je, u ime EU, rekao da “snažno osuđuje tu odluku i odbacuje navode da su oni sprovodili aktivnosti koje nisu u skladu sa njihovim statusom stranih diplomata.”

On je kazao i da konvencije dozvoljavaju diplomatama da prisustvuju događajima poput protestnih okupljanja.

Njemačka kancelarka Angela Merkel je saopštila da je akcija Rusije “neopravdana” i korak unazad u vladavini prava u Rusiji, dok je Poljska pozvala ruskog ambasadora u vezi sa tom odlukom.

Švedska je saopštila da je tvrdnja da je njen diplomata učestvovao na protestu 23. januara neosnovana i da zadržava pravo na adekvatan odgovor.

Britanski ministar spoljnih poslova Dominik Rab rekao je da je protjerivanje diplomata EU “grubi pokušaj” skretanja pažnje sa obračuna Rusije sa opozicionim liderima i poručio da je London solidaran sa svojim “evropskim prijateljima”.

Solidarnost je izrazila i Francuska.

Borel je izjavio da mu je Lavrov rekao da je odluka o protjerivanju trebalo da bude objavljena u ponedjeljak, ali je nehotice procurela u medije, prenio je FT.

Rusko ministarstvo spoljnih poslova je saopštilo da je navodno učešće diplomata na protestima neprihvatljivo i nedolično s obzirom na njihov diplomatski status.

Protjerivanja su bila vrhunac teške posjete za Borela, prvog visokog zvaničnika EU koji je došao u Rusiju od 2017. Na razgovorima nije postignut nikakav značajniji uspjeh u naporima za oslobađanje Navaljnog iz zatvora.

Moskva, sa druge strane, ima razloga za zadovoljstvo jer je Borel pozvao EU da odobri rusku vakcinu protiv kovida-19.

Borel je pozvao EU da odobri rusku vakcinu protiv kovida-19

Na konferenciji za novinare nakon razgovora sa Lavrovom, Borel je rekao da je potvrda visoke efikasnosti Sputnjika V “dobra za cijelo čovječanstvo, što znači da ćemo imati više alata u borbi protiv pandemije.”

“Nadam se da će Evropska agencija za ljekove (EMA) moći da odobri ovu vakcinu za upotrebu u državama članicama EU. To će biti dobre vijesti za nas jer, kao što znate, mi nemamo dovoljno vakcina i dodatne zalihe su samo dobrodošle,” rekao je Borel, čestitajući ruskim naučnicima na uspjehu.

Borel je došao u posjetu samo dva dana nakon što je Rusija poslala Navaljnog u zatvor na dvije i po godine usljed brutalnog obračuna policije sa mirnim demonstrantima koji su tražili njegovo oslobađanje iz pritvora.

Šef diplomatije EU je ponovio zahtjeve bloka za oslobađanje Navaljnog i punu istragu o pokušaju atentata na njega u avgustu.

Međutim, Borel nije upozorio Moskvu na bilo kakve posljedice ukoliko ne pristane i rekao je da nijedna država članica ne poziva na dodatne sankcije zbog Navaljnog.

“Moramo priznati da su naši odnosi posljednjih godina u znaku fundamentalnih razlika i nedostatka povjerenja,” rekao je Borel.

“Jedni druge vidimo više kao rivale, nego kao partnere.

Lavrov nije direktno odgovorio na poziv za oslobađanje Navaljnog, ali se požalio na, kako je opisao, kršenja ljudskih prava u EU.

Rusko ministarstvo spoljnih poslova je ranije juče objavilo video-snimak o policijskoj brutalnosti u državama EU.

Lavrov je rekao da je na Briselu da odluči hoće li uvesti sankcije Rusiji, ali da se EU sve više ponaša kao Vašington u korišćenju unilateralnih sankcija.

“Evropska unija je nepouzdan partner. Dodatna degradacija odnosa je opterećena negativnim i veoma nepredvidivim posljedicama,” rekao je Lavrov.

Nekoliko članica EU blizu ruskih granica, uključujući Poljsku i baltičke države, bilo je protiv Borelove posjete i odluka da do nje dođe odražava duboke podjele u bloku kada je u pitanju politika prema Kremlju.

Neke članice žele da nađu oblasti saradnje sa Rusijom uprkos višegodišnjem narušavanju odnosa.

( Angelina Šofranac )