Građani podijeljeni, sudijama i tužiocima stanje u pravosuđu dobro

U Crnoj Gori većina sudija i tužilaca smatra da je stanje u pravosuđu dobro, dok su građani podijeljeni po tom pitanju, pokazalo je istraživanje Građanske alijanse (GA).

Ta nevladina organizacija predstavila je danas izvještaje o stavovima sudija i tužilaca o pravosudnom sistemu koji su urađeni u saradnji sa Udruženjema sudija i državnih tužilaca, kao i izvještaj o povjerenju građana u pravosudni sistem.

U istraživanju je od ukupnog broja sudija (332) učestvovalo 250 sudija svih sudova u Crnoj Gori, što je više od prošlogodišnjeg istraživanja kada je anketirano 224.

Istraživanjem su bili obuhvaćeni osnovni sudovi u 13 crnogorskih opština, Upravni sud, viši sudovi u Podgorici i Bijelom polju, Privredni sud, Apelacioni i Vrhovni sud Crne Gore. Anketom su obuhvaćeni sudije sudova za prekršaje u Podgoricu Budvi, Bijelom Polju, Kotoru i Višem prekršajnom sudu

Istraživanje je pokazalo da 73,6 odsto sudija smatra da je stanje u sudstvu uglavnom dobro. Postojećim infrastruktutom nezadovoljno je 36 odsto sudija. Sudije su uglavnom zadovoljne sredstvima komunikacije unutar suda i u komunikaciji izvan suda.

Na pitanje kako ocjenjuju ulogu drugih organa u sprovođenju pravde i efikasnosti postupka, najveći procenat sudija 67,2 odsto odgovorio je da doprinose, ali bi njihovo učešće moralo biti znatno efikasnije.

Prema mišljenju sudija, na usporavanje postupka i efikasnosti rada sudova najviše utiču drugi organi državne uprave i lokalne samouprave, policija i tužilaštvo.

Sudije su i dalje nezadovoljne postojećim kapacitetima sudskih vještaka koji utiču na očekivanja stranaka i suda i na kvalitet presuda.

Da postoji deficit vještaka u pojedinim oblastima i da to negativno utiče na kvalitet i efikasnost postupka smatra 56 odsto anketiranih sudija, dok 13,2 odsto ocjenjuje da uloga vještaka znatno usporava postupak pred sudovima.

Istraživanje je pokazalo da sudije u 50 odsto slučajeva smatraju da javnost uglavnom ima povjerenja, odnosno da ima povjerenja u velikoj mjeri u rad sudova.

Kao glavne razloge nepovjerenja javnosti u rad sudstva, sudije vide nedovoljnu informisanost građana, dužinu trajanja postupka i izvještavanje medija i njihov uticaj na percepciju stanja u sudstvu.

Bitan faktor nepovjerenja javnosti, prema mišljenju sudija, je i subjektivan odnos građana prema sudskim postupcima, kao i njihova lična očekivanja od suđenja. Prema mišljenju sudija, građani najviše prigovaraju dužini trajanja postupka 21 odsto.

Na pitanje o izvještavanju medija o radu njihovog suda, sudije, njih 50 odsto, smatra da je izvještavanje medija zadovoljavajuće ili uglavnom zadovoljavajuće, sa povremenim neobjektivnim izvještajima. Da je nezadovoljavajuće ili uglavnom nezadovoljavajuće smatra 30 odsto.

Istraživanje je pokazalo i da 96,3 odsto anketiranih tužilaca smatra da je stanje u tužilaštvu uglavnom dobro, odnosno veoma dobro. Istovremeno 54,3 odsto tužilaca zadovoljno je infrastrukturom i objektom u kojem se nalazi tužilaštvo.

Većina tužilaca 65,6 odsto smatra da javnost uglavnom ima povjerenja, odnosno da „ima povjerenja u velikoj mjeri u rad tužilaštva.

Kao ključne razloge za nedostatak povjerenja javnosti, tužioci navode neinformisanost građana, neuspjeh u postupku i dezinformisanost o radu tužilaštva.

Većina tužilaca, 56,8 odsto, kazalo je da je samo sporadično upoznata sa opštim stavovima stranaka o radu tuzilaštava, odnosno od slučaja do slučaja. U odnosu na poštovanje tužilaštva od javnosti, tužioci su u najvećem procentu odgovorili da se tužilaštvo kao institucija uglavnom poštuje 90,1 odsto.

U Izvještaju se navodi da je istraživanje pokazalo da su kada je pitanju generalni stav građana prema sudstvu, odgovori podjeljeni.

„Procenat građana koji ima manje ili više negativan stav o sudstvu 47,5 odsto, dok uglavnom pozitivan ili veoma pozitivan stav ima 34,8 odsto“, navodi se u Izvještaju.

Stav građana, kako se navodi, podijeljen je i kada je u pitanju efikasnost rada sudstva. Da je rad sudstva uglavnom neefikasan, odnosno veoma neefikasan smatra 57,7 odsto građana, dok da je uglavnom efikasan ili veoma efikasan smatra 39,9 odsto.

Navodi se da je stav građana prema radu tužilaštva podijeljen ali da ide u pozitivnom smjeru.

„Uglavnom negativan, odnosno veoma negativan stav ima 37,3 odsto, dok uglavnom pozitivan ili veoma pozitivan stav ima 47,7 odsto“, kaže se u Izvještaju.

Navodi se da stav o tužilaštvu građani u velikoj mjeri baziraju na na ličnim iskustvima 38,4 odsto kao i na onome što ljudi govore o tužilaštvu 35,8 odsto.

„Većina građana smatra da je rad tužilaštva veoma ili uglavnom efikasan 56,1 odsto. Ključne stvari koje utiču na rad tužilaca, prema mišljenju građana, su politička nepodobnost 28,5 odsto i korupcija 21,9 odsto“, ističe se u Izvještaju.

Preporučuje se da se insistira na povećanju budžeta za sudove i tužilaštva a povezano sa realizacijom aktivnosti koje se odnose na unapređenje infrastrukture i uslova za rad u objektima u kojima se nalaze sudovi i tužilaštva, a imajući u vidu izraženo nezadovoljstvo sudija i tužilaca navedenim uslovima, koje se mjeri od 2013. godine.

Ocjenjuje se da je potrebno unaprijediti sredstva komunikacije unutar sudova i u komunikaciji izvan suda, uključujući i unapređenje komunikacione opreme, obezbjeđivanjem internet konekcija bržeg protoka i da je problem naročito na sjeveru Crne Gore.

„Kako se zbog lošije internet konekcije podaci koji se unose pravovremeno kroz sistem ne osvježavaju dolazi do razlike u podacima što je nedopustivo“, preporučuje se u Izvještaju.

Preporučuje se da čelni ljudi u pravosuđu treba da iniciraju i unaprijede komunikaciju sa institucijama sistema radi unapređenja funkcionalnog dijela suđenja.

„Prije svega misleći na poštansku i dostavna službu, Upravu za nekretnine, Upravu policije, koji po mišljenju sudija i tužilaca moraju da unaprijede ažurnost i efikasnost postupanja u odnosu na rad pravosudnih institucija i na taj način doprinesu bržem i efikasnijem rješavanju sudskih predmeta“, preporučuje se u Izvještaju.

( MINA )