Zabrana lova dok država ne uspostavi sistem zaštite

Policija u Beranama lišila je juče slobode dvije osobe koje se sumnjiče da su prije dva dana na teritoriji te opštine usmrtile medvjeda. Taj slučaj otvorio je još jednom pitanje stanja u oblasti lovstva, pa je od Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede više od 60 nevladinih organizacija zatražilo juče da u narednih pet godina u potpunosti zabrani lov u Crnoj Gori.

“Alarmanto stanje u oblasti lovstva, kao i široko rasprostanjene krivolovne radnje koje uzimaju maha čak i kada su u pitanju nelovne, zaštićene vrste, zahtijeva hitno uvođenje moratorijuma na lov u periodu od najmanje pet godina”, navodi se u zahtjevu koji je upućen resoru na čijem je čelu Aleksandar Stijović.

Beranska policija uhapsila je juče Milosava Čukića (30) i Dragutina Golubovića (36) za koja se sumnja da su dan ranije usmrtili medvjeda. Iz policije su saopštili da je, u cilju rasvjetljavanja krivičnog djela kvalifikovanog kao ubijanje i mučenje životinja i razaranje njihovog staništa, u službene prostorije dovedeno šest lica.

“Nakon preduzetih mjera i radnji za ovo krivično djelo osumnjičena su lica M.Č. (30) i D.G. (36) iz Berana. Od M.Č. je oduzeta lovačka puška, oružni list, kao i mobilni telefon. Osim toga, jutros je izvršen pretres stana i drugih prostorija koje koriste M.Č., R.R. (50), R.Č. (53) i D.G. Kod M.Č. je pronađen redenik sa 12 komada lovačke municije, te i 10 komada puščane municije koji su oduzeti radi vještačenja. Pretresom prostorija koje koristi R.R. pronađene su četiri lovačke puške, optički nišan, dva okvira municije i 30 komada patrona koji predmeti su takođe oduzeti radi vještačenja”, saopšteno je juče iz Uprave policije.

Oglasili su se juče i iz pljevaljskog Lovačkog društva, nakon što je portal “PV Informer” objavio snimak na kome se vidi mučenje i iživljavanje nad ranjenom divljom svinjom. Kako su saopštili, o svemu su obavijestili glavnog lovačkog inspektora Milorada Mitrovića i istovremeno pokrenuli proceduru isključenja lovca iz tog lovačkog društva.

“Istovremeno u skladu sa zakonom poslije isključenja iz lovačkog društva, Lovačko društvo Pljevlja će od Ministarstva unutrašnjih poslova zatražiti da se licu koje je izvršilo ovo nedjelo trajno oduzme oružje, podnijeti zahtjev Osnovnom tužilaštvu u Pljevljima za utvrđivanje krivične odgovornosti zbog iživljavanja nad ranjenom životinjom, ako tužilaštvo na osnovu objava iz medija samo ne pokrene istražni postupak”, navodi se u saopštenju koje potpisuje predsjednik Slavko Kovačević.

Iz pljevaljskog Lovačkog društva, kako navode, ogorčeni su i zbog odstrela medvjedice u Beranama.

U zajedničkom zahtjevu koji su za uvođenje moratorijuma na lov juče ministru Aleksandru Stijoviću uputili iz preko 60 nevladinih organizacija, podsjećaju da Krivični zakonik propisuje u glavi XXV čitav niz krivičnih dijela koji imaju za cilj da zaštite divlju faunu u Crnoj Gori, kao prirodno bogatstvo i kao integralni dio životne sredine.

“Međutim, brojni slučajevi ubijanja divljih životinja na način koji zakon prepoznaje kao krivično djelo, pokazuju da se krivolovci već odavno ne boje da pucaju u sve što im se nađe na putu i da je praksa nedozvoljenog lova na zaštićene vrste već duži period prisutna u Crnoj Gori. Nezavisna studija, izrađena 2010. godine u sklopu projekta zaštite Jadranskog migratornog puta, koja je uporedila lovnu praksu u zemljama Balkana, od Slovenije do Albanije, pokazala je jako loše stanje u Crnoj Gori sa prosječnom ocjenom od 1,55 (od mogućih 5 bodova). Apsolutno negativnu ocjenu crnogorsko lovstvo dobilo je u pogledu kontrole lova, praćenja kvantiteta odstrijeljenih jedinki, dužine lovne sezone, lova za vrijeme stadijuma reprodukcije i migracije, uticaja na ugrožene vrste, nelegalnog lova/krivolova”, navodi se u zahtjevu.

Dodaju da je slučaj ubijene mečke u Beranama, samo jedan u nizu koji potvrđuje da se u oblasti lovstva, do sada, potpuno zanemarivala problematika krivolova, da su inspekcijski kapaciteti nedovoljni i da ne postoji harmonizacija propisa koji uređuju oblast, te da izostaje sprovođenje kaznene politike za počionice djela protiv prirode.

“Podsjećamo na neke od primjera koji su se našli pod lupom javnosti kao što je obezglavljen medved koji je vožen na haubi po ulicama Podgorice, zatim ubijeni medvjed u kanjonu Tare, medvjed ubijen u Maloj rijeci, dva ubijena bjeloglava supa sa satelitskim transmiterima iz Hrvatske (Perun i Fojiška), pelikani i velike ušare kao i druge grabljivice koje su stradale od posljedica ranjavanja, nedavni slučajevi krivolova srndaća na Pivi i Goliji...”, navode iz tih NVO u pismu Stijoviću.

Dodaju da se u periodu od 2013. do 2018. godine pred tužilaštvima Crne Gore postupalo po ukupno 127 prijava za krivična djela ubijanje i mučenje životinja i razaranje njihovog staništa iz čl. 309 (66 krivičnih prijava), odnosno nezakonit lov iz člana 325 Krivičnog zakonika (61 krivična prijava).

“Od toga su čak 84 krivične prijave okončane odbačajem. Za krivično djelo iz člana 309 KZCG pravosnažno je okončano 13 predmeta u odnosu na 14 lica, pri čemu su donijete osuđujuće odluke u odnosu na 12 lica, u odnosu na jedno lice je izrečena mjera obaveznog psihijatrijskog liječenja na slobodi, i u odnosu na jedno lice je donijeta oslobađajuća presuda. Za krivično djelo iz člana 325 KZCG pravosnažno su okončana 22 postupka, prema 36 lica. U odnosu na 28 lica izrečene su osuđujuće presude, prema jednom maloljetnom licu izrečena je vaspitna mjera pojačanog nadzora, u odnosu na jedno lice postupak je obustavljen zbog odustanka tužioca, i u odnosu na šest lica su donijete oslobađajuće presude”, navodi se u dopisu.

Kad je u pitanju priroda osuđujućih presuda, kako se dodaje, u najvećem broju izricane su uslovne osude, u odnosu na šest lica izrečena je kazna rada u javnom interesu, novčana kazna utvrđena je u odnosu na tri osuđena, a u odnosu na jedno lice izrečena je kazna zatvora u trajanju od 30 dana zbog krivičnog djela nezakonit lov.

“Pored ovakve statistike, postoji i jasna ‘tamna brojka’ ekoloških delikata (neevidentiranih krivičnih djela) usljed faktičkog zanemarivanja aktivnosti na otkrivanju, a pogotovo na procesuiranju ovih delikata. Specifičnost ekološkog kriminaliteta ukazuje na to da značajne aktivnosti treba sprovesti radi prevencije ekološkog kriminaliteta, jer je zakašnjela reakcija kada se ovaj problem nađe u sudnici, kao što pokazuju navedene brojke o procesuiranim slučajevima”, piše u zahtjevu resoru poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede za uvođenje moratorijuma.

U obrazloženju zahtjeva za potpunu zabranu lova u narednih pet godina, navode da je moratorijum neophodan kako bi se sprovela efikasna zakonodavna i institucionalna reforma lovstva, odnosno izvršila revizija liste zaštićenih vrsta, revizija lovnih vrsta i trajanja lovnih sezona, kako bi se organizovao adekvatan monitoring.

“A prije svega izradilo nulto stanje divljači u lovištima od strane stručnih i kredibilnih institucija sa ciljem dobijanja podataka o stvarnoj brojnosti populacija”, piše u obrazloženju.

Dodaju da je moratorijum na pet godina neophodan i kako bi se ojačali kapaciteti lovne inspekcije.

“Koja po našem iskustvu ne vrši preventivne radnje, a još manje se bavi problemom krivolova”, navode iz NVO.

Iz nevladinih organizacija kazali su i da je lovočuvarsku, odnosno inspekcijsku službu neophodno staviti po direktan nadzor/kontrolu Ministarstva i učiniti je potpuno nezavisnom od Lovačkog saveza.

Moratorijum na pet godina, kako su naveli, neophodan je i kako bi se izvršilo temeljno restrukturiranje lovačkih saveza i društava.

“Čiji lovočuvari nisu na visini zadatka i nisu u stanju kontrolisati lovišta”, piše u obrazloženju.

Reakciju nadležnih tražili su juče i iz Koalicije za održivi razvoj, sa zahtjevom tužiocima “da traže najveću moguću kaznu za ubicu mečke u Beranama, a nadležni sud da osudi počinioce” tog djela.

“Situacija sa svirepim ubistvima životinja u Crnoj Gori se posljednjih godina otela kontroli u ruralnim krajevima naše države ubijaju se srne, sove, orlovi, divlje svinje, a u gradovima se na najpodliji način truju psi i mačke. Ovakvi zločinački pirovi moraju biti zaustavljeni, a nadležne službe hitno trebaju učiniti sve da oštrim kaznama opomenu svakog da se dobro zapita prije nego što sljedeći put potegnu obarač, da li su spremni da oduzimajući jedan nevini život i sami sebe osude na zatvor”, piše, pored ostalog u zahtjevu te NVO, koja se pridružila zahtjevu za uvođenje potpune zabrane lova. Iz KOR-a su podsjetili i na citat Mahatme Gandija da se “veličina i moralni napredak naroda može mjeriti po tome kako postupa sa životinjama”.

Važno je da populacija bude stabilna

Ne postoji tačan broj, ali se procjenjuje da u Crnoj Gori ima 280 do 320 medvjeda. Procjene su rezultat višegodišnjeg rada Aleksandra Perovića, koji od 2012. u Centru za zaštitu i proučavanje ptica (CZIP) radi na istraživanju krupnih zvijeri.

Perović je sa kolegama tokom tri godine prikupljao uzorke izmeta medvjeda i na osnovu analize identifikovana je svaka jedinka.

Perović kaže da je od precizne statistike važniji trend.

“Da li su podaci sa terena isti ili u porastu, da je populacija stabilna ili rastuća. Ako je drugačije, to je za razmišljanje”, rekao je on ranije “Vijestima”.

Za dobro gazdovanje mora se znati realno stanje lovnih vrsta

U obrazloženjima za uvođenje moratorijuma, NVO navode da je to neophodno kako bi se uradilo nulto stanje divljači u lovištima, zahtijeva se da to urade stručne i kredibilne institucije, a da je cilj da se tako dobiju podaci o stvarnoj brojnosti populacija. Iz NVO “Green Home” u analizi “Lovstvo u Crnoj Gori” ranije su ukazivali na loš kvalitet podataka koji se odnosi na brojnost vrsta i populacija.

“A koji potiče od činjenice da ove podatke prikupljaju isključivo lovci. Imajući u vidu da cjelokupno gazdovanje lovištima počiva na ovim podacima, te da se kvote za odstrijel određuju upravo na osnovu ovih podataka, sporan je sistem kontrole i objektivnost prilikom određivanja lovnih kvota, odnosno realnog stanja populacija lovnih vrsta”, navode autori.

Šćekić: Rješenje moratorijum na lov

Predsjednik Opštine Berane Dragoslav Šćekić najoštrije je osudio ubijanje ženke medveda koja je bila sa mladuncima u selu Rovca kod Berana, a koji je uzrujao crnogorsku javnost.

On je na Tviteru saopštio da onaj ko je to uradio pokazuje bezosjećajnost, građansku neodgovornost i baca mrlju na cijeli grad i ogromnu većinu časnih građana Berana, koji su prepoznati po humanosti, herojstvu, obrazovanju i kulturi.

„Nažalost neodgovorni pojedinci ovakvim i sličnim nedjelima pokazuju sebičnost, odustvo humanosti i nedostatak svijesti o potrebi zaštite biljnog i životinjskog svijeta i tako stvaraju lošu sliku o Beranama“, saopštio je Šćekić.

On je pozvao Vladu da po hitnom postupku predloži izmjene Zakona o lovstvu, kako bi se uveo opšti zabran lova na period od najmanje deset godina, radi zaštite i obnavljanja populacije divljači koja se nalazi pred istrebljenjem zbog krivolova.

„Moratorijum bi bio najbolji način da se spriječi krivolov, neophodno je da poslove lovočuvarske službe preuzme policija jer lovačka udruženja nisu u stanju da na efikasan način zaštite lovišta od krivolova“, naglasio je predsjednik Opštine Berane.

( Damira Kalač )