Mještani Beransela traže da se utvrdi ko je odgovoran za štetu nastalu projektovanjem regionalne deponije

Mještani Beransela zatražili su da se utvrdi individualna odgovornost za štetu koja je nastala projektovanjem regionalne deponije na Vasovim vodama, koja se mjeri u milionima eura.

Oni upozoravaju da ne treba zaboraviti na one koji su potrošili veliki novac na projektovanje, odlaganje i, poslije njihove dugogodišnje borbe i građanskog bunta koji se završio pobjedom nad sistemom, konačne sanacije te najcrnje ekološke crne tačke na sjeveru Crne Gore.

Predsjednik Mjesne zajednice Beranselo Slobo Lončar kaže da mještani sada mogu biti mirni, ali da se ne smije zaboraviti na štetu koja je pričinjena.

“Ogroman novac je potrošen i to se ne smije tek tako zaboraviti. Dok smo mi dugo godina vodili bitku za zdravu sredinu, neko se gostio po restoranima i rasipao. Iz svoga džepa nije, nego od novaca poreskih obveznika, i mi mislimo da to ne bi trebalo tek tako da se prepusti zaboravu”, kaže Lončar.

On smatra da nesaglediva ekološka i veoma velika ekonomska šteta koju dodatno povećavaju sredstva bačena za neupotrebljivu projektnu dokumentaciju, revizije i druga prateća dokumenta, poput kontroverznog elaborata ekspertize, obavezuju da svi oni koji su dopinijeli tome snose odgovornost.

“Iako je od samog početka projekat bio potpuno neizvjestan, aktivnosti na realizaciji priprema za izgradnju regionalne sanitarne deponije u Beranama, počevši od 2007. godine, kada je napravljena prva studija prema kojoj se, kako se kasnije ispostavilo, falsifikovanjem dokumenata i činjenica došlo do lokacije na Vasovim vodama kao drugorangirane, lokalnu upravu u ovom gradu, ili poreske obveznike, koštale su najmanje milion eura“, kaže Lončar.

Prema raspoloživim podacima, samo za pravljenje elaborata desetočlanom ekspertskom timu je plaćeno trideset i pet hiljada eura.

Tako je, na primjer, koordinator ekpertskog tima, profesor dr Mihailo Burić dobio tri hiljade eura, dok su ostali članovi, osim Aleksandra Perovića iz NVO „Ozon“, koji je predstavljao mještane Beransela i podnio ostavku i odrekao se honorara, dobili po dvije hiljade eura.

“Pritom, treba znati da su od deset članova ekspertskog tima dvojica bila iz Slovenije i još dvojica iz Srbije. Podrazumijeva se da je njima plaćen svaki dolazak u Crnu Goru, kao i šetnje po Crnoj Gori“, podsjeća Lončar.

Za potrebe ekpertize urađena su i dva geodetska mjerenja, koja su koštala najamanje po dvije hiljade eura. Tako se bez “relaksacije“ u elitnim restoranima, dolazi do grube cifre od 35 hiljada potrošenih na izradu elaborata o opravdanosti izgradnje regionalne sanirane deponije na Vasovim vodama, čije rezultate mještani Beransela od početka nijesu priznavali.

“Nešto manje, oko dvadeset hiljada, Opština Berane je, sada daleke 2007. godine, platila izradu studije izbora lokacije za izgradnju regionalne sanitarne deponije, koju je uradila firma Božidara Vučinića“, kaže predsjednik MZ Beranselo.

On objašnjava da je kasnija izrada projekta “Regionalna sanitarna deponija sa reciklažnim centrom Vasov do“, što je bio posao beogradskog instituta “Kirilo Savić“, koštala trista hiljada eura. Ovaj institut uradio je i reviziju projekta.

“Nema preciznog podatka o tome koliko je revizija koštala, ali se vjeruje da to nije moglo biti manje od sto trideset hiljada eura niti više od sto osamdeset, što čini uobičajenih 1,2 do dva odsto od ukupne vrijednosti projekta, koji je procijenjen na 9,3 miliona eura“, kaže Lončar.

Da bi se prišlo izradi projekta, Opština je otkupila zemljište na kojem se nalazilo divlje smetliše, i gdje je prema planovima trebalo da se gradi regionalna deponija i reciklažni centar. Precizne računice nema, ali se vjeruje da to nije bilo ispod sedamdeset do sto hiljada eura.

Uslov da se dobije saglasnost na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu, bio je da se formira i desetočlana komisija, čiji rad opet nije bio besplatan i koštao je oko pet hiljada eura.

“Šta se još ne zna precizno, a da pri tome nije zanemarljivo? Nije, recimo, poznato koliko je svoje usluge naplaćivala konsultantska kuća „ICF“, koja je za potrebe tadašnjeg DPS lokalne uprave obavljala konsultantske poslove za pronalaženje partnera za realizaciju projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra ‘Vasov do’. Takođe se ne zna ni koliko su koštala studijska putovanja opštinskih činovnika, menadžera projekta i tadašnjih odbornika lokalnog parlamenta, koji su obilazili deponije po Austriji, Norveškoj i vascijelom bijelom svijetu. Očigledno je da se nije pitalo pošto, kada narod plaća“, kaže Lončar.

On podsjeća i na to da su sudski sporovi zbog blokada deponije, koje je Opština vodila i izgubila protiv Mjesne zajednice Beranselo i mještana ovog prigradskog naselja, koštali preko trideset hiljada eura.

“Plaćeno je iz budžeta Opštine. Ove pare, naravno, nijesu dobili mještani, već advokat koji nas je branio“, kaže Lončar.

Uprkos tim bačenim novcima, poslije dugogodišnjeg građanskog bunta, 2014. godine odsutalo od izgradnje regionalne deponije na Vasovim vodama u Beranselu, a dvije godine kasnije pristupilo se sanaciji tog mjesta gdje je napravljen ekocid.

“Ta sanacija je državu Crnu Goru koštala još dodatnih miliona eura. Da li se to sve može i smije tako lako zaboraviti? Mi mislimo da ne smije, i da bi tadašnji glavni akteri te priče morali biti krivično procesuirani. S jedne strane su napravili veliku ekološku štetu, a sa druge strane je bačeno makar dva miliona eura poreskih obveznika“, kaže Lončar.

Mještani beranskog prigradskog naselja Beranselo poručuju da bi nečija krivična odgovornost za sve to, mogla biti djelimična satisfakcija za svu njihovu golgotu, hapšenja i policijaska maltretiranja koja su prošli kroz višegodišnju građansku borbu.

( Tufik Softić )