Pandemija produbljuje nejednakosti, teret krize posebno osjećaju žene

Pandemija Covid-19 produbljuje postojeće nejednakosti i otkriva ranjivosti u socijalnim, političkim i ekonomskim sistemima, a teret krize posebno osjećaju žene, ocijenjeno je na multilateralnom sastanku Mreže odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost Zapadnog Balkana (HUGEN).

Članovi Odbora za ljudska prava i slobode Jelena Božović i Albin Ćeman i predsjednica Odbora za rodnu ravnopravnost Božena Jelušić učestvovali su na sastanku HUGEN na temu „Uticaj pandemije COVID-19 na žene“, a koju je organizovala Vestminsterska fondacija za demokratiju.

Kako je saopšteno iz Skupštine, učesnici su konstatovali da pandemija Covid-19 produbljuje postojeće nejednakosti i otkriva ranjivosti u socijalnim, političkim i ekonomskim sistemima, kao i da teret krize posebno osjećaju žene.

Božović je istakla da Crna Gora nije ostala imuna na uticaj pandemije virusa Covid-19, što se osjeća u svim sferama društva.

Ona je ukazala da i u ovakvim teškim okolnostima svi segmenti društva nijesu jednako pogođeni krizom i da je period pandemije uzrokovao djelimičnu stagnaciju ljudskih prava u ekonomskoj i socijalnoj sferi.

„Posljedice pandemije pokazale su izloženost dodatnom riziku više društvenih kategorija, među kojima su nezaposleni, lica slabog imovnog stanja, staračka domaćinstva, osobe sa invaliditetom, žene i djeca, žrtve nasilja u porodici i LGBTIQ populacija“, istakla je Božović.

Ona je saopštila da je u periodu pandemije zabilježeno povećanje poziva i prijava nasilja nad ženama i nasilja u porodici.

“Restriktivne mjere su doprinijele da žrtve provode više vremena sa nasilnicima, pa je stoga za oko 40 odsto porastao broj poziva za pomoć. Promijenila se i priroda pomoći koja se traži. Psihičko nasilje koje karakterišu svađe i konflikti među partnerima, ali i roditeljima i djecom, posebno adolescentima, došlo je do izražaja”, rekla je Božović.

Ona je ocijenila da su jednakost i nediskriminacija osnovni zahtjevi post-Covid društva, jer iako Covid-19 ne diskriminiše, njegove posljedice to mogu da urade.

Ćeman je istakao da je pandemija izazvana korona virusom generalno negativno uticala na globalno tržište rada, jer je sprovođenje mjera za suzbijanje i prevenciju širenja virusa uslovilo značajan porast stope nezaposlenosti, što je trend koji je prisutan i u Crnoj Gori.

Prema zvaničnim podacima Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, od kraja februara do kraja juna prošle godine broj nezaposlenih žena povećan je za 3.560, što predstavlja 56 odsto ukupnog broja novih nezaposlenih osoba na osnovu čega se može zaključiti da su poslodavci u toku Covid-19 krize otpustili više žena, nego muškaraca.

Ćeman je ukazao da se žene u crnogorskom društvu susreću sa velikim brojem problema u mnogobrojnim domenima privatnog i javnog života.

„Zapošljavanja u ženskoj populaciji karakterišu se češćim prihvatanjem poslova u sektorima privrede koji su slabije plaćeni, privremeni i sa lošijim radnim uslovima. Uslovi za razvoj preduzetništva još uvijek su nepovoljniji za žene nego za muškarce, najviše iz razloga što žene u velikom broju slučajeva nemaju imovinu koju bi mogle založiti kao kolateral za kredite kod poslovnih banaka i Investiciono-razvojnog fonda“, naveo je Ćeman.

Kako je dodao, rodna neravnopravnost se ispoljava kroz nedovoljnu političku participaciju žena, ekonomsku nejednakost i neravnopravnu podjelu obaveza u porodici.

Negativni efekti krize Covid-19, prema riječima Ćemana, posebno utiču na žene sa invaliditetom, koje pripadaju jednoj od najranjivijih kategorija stanovništva u Crnoj Gori.

On je saopštio da su stručnjaci iz oblasti medicine i predstavnici Svjetske zdravstvene organizacije, zbog nepoznanica o uticaju korona virusa na plod, naročito u prvim mjesecima pandemije, savjetovali ženama da odlože trudnoću i rađanje.

Ćeman je zaključio da su mnoge žene, među kojima su Romkinje, žene s invaliditetom, tražioci azila i izbjeglice, žene koje žive u ruralnim područjima, starije žene koje nijesu digitalno pismene, samohrane majke s izdržavanom djecom u periodu pandemije višestruko ugrožene i izložene većem riziku.

"Zbog toga su potrebni koordinirani, sistemski i kontinuirani napori i aktivnosti svih nadležnih organa kako bi se rješavali brojni problemi sa kojima se suočavaju", smatra Ćeman.

Jelušić je saopštila da se procjenjuje da se slične krize mogu očekivati svakih pet godina i da je potrebno pružanje kontinuirane sistemske podrške u vidu uvođenja rodno odgovornog budžetiranja i praćenja primjene zakona s aspekta uticaja njihove implementacije na žene i muškarce.

Ona je najavila da će Odbor za rodnu ravnopravnost ove godine organizovati Trinaesto zasijedanje Ženskog parlamenta na temu „Vodeći aspekti doprinosa i dodatnih opterećenja žena tokom pandemije kovida 19".

Predsjedavajuća Upravnog odbora Ženske budžetske grupe Ujedinjenog Kraljevstva, Janet Veitch saopštila je da žene u većoj mjeri bivaju zaražene virusom Covid -19, ali da je kod muškaraca prisutna veća stopa smrtnosti.

Prema njenim riječima, oko 72 odsto žena u Velikoj Britaniji radi, ali 69odsto njih obavlja najmanje plaćene poslove, dok mnoge rade na takozvanim ugovorima od nula sati.

“Usled pandemije, žene su izloženije riziku da izgube posao, a 77 odsto radnika koji su izloženi virusu Covid-19 bile su žene“, navela je Veitch.

Neformalna predsjedavajuća Upravljačkog odbora HUGEN Mreže Vasilika Hysi saopštila je da su žene Romkinje, žene sa invaliditetom i žrtve nasilja u porodici bile dodatno ugrožene.

Ona je ukazala na potrebu poboljšanja pristupa uslugama za osobe sa invaliditetom i istakla da su mnoge organizacije koje se bave njihovim pravima zauzele proaktivan pristup kako bi se ublažile posledice Covid-a.

( MINA )