Zeleno svjetlo za boing B 737-max

Agencija za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore dala je dozvolu avioprevoznicima da na crnogorskim aerodromima ponovno mogu letjeti sa donedavno problematičnom najnovijom generacijom Boingovog uskotrupnog aviona srednjeg dometa B-737 MAX.

Zabrana letjenja za Boingovu MAX seriju u Crnoj Gori bila je uvedena u martu 2019, nakon što su prethodno vazduhoplovne vlasti u SAD i Evropi naložile prizemljivanje svih aviona tog tipa u upotrebi, zbog moguće fabričke greške u kompjuterskom sistemu za upravljanje tim tipom vazduhoplova.

To je urađeno samo nekoliko dana nakon što u martu 2019. srušio avion B-737 MAX 8 kompanije Ethiopian Airways, kada je živote izgubilo 157 osoba. Kasnija istraga pokazala je da je uzrok udesa problem sa dijelom moderne kompjuterske opreme za upravljanje avionom (MCAS sistem) koja je, zbog dobijanja pogrešnih podataka sa senzora o brzini i tzv. napadnom uglu aviona, na maloj visini aktivirala automatski sistem za zaštitu od tzv. prevučenog leta i tako „zakucala“ avion u zemlju. Prethodno se, na vrlo sličan način na koji se to dogodilo sa etiopskim avionom, u oktobru 2018. srušio B737-8 MAX indonežanske aviokompanije Lion Air kada je stradalo 189 osoba.

Američki proizvođač Boing je zbog ovih incidenata pretrpio ogromne gubitke, otkazano mu je čak preko 1.000 poručenih aviona, a svi avioni tipa B-737MAX bili su naredbama vazduhoplovnih vlasti širom svijeta prizemljeni skoro dvije godine, sve dok američka savezna administracija za bezbjednost letjenja FAA nije nedavno autorizovala prepravke koje je Boing u međuvremenu unio u sistem upravljanja na problematičnim avionima i ponovno, krajem prošle godine, dozvolila komercijalne letove avionima iz MAX serije.

Iz ACV Crne Gore je tim povodom saopšteno da je Agencija Evropske Unije za sigurnost vazdušnog saobraćaja (EASA) krajem januara sigurnosnu direktivu EASA SD 2021_01, kojom propisuje uslove za povratak u upotrebu vazduhoplova Boeing 737-8 MAX i 737-9 MAX prilikom obavljanja operacija komercijalnog vazdušnog saobraćaja.

“Imajući to u vidu, a polazeći od činjenice da su sigurnost putnika i vazdušnih operacija prioritet, Agencija za civilno vazduhoplovstvo je izdala Sigurnosnu direktivu kojom se propisuje da su na crnogorskim aerodromima dozvoljene operacije pomenutih vazduhoplova, prema uslovima koji su identični sa uslovima koje je objavila EASA. S obzirom na to da je u pitanju kompleksan i ozbiljan proces, Agencija će pažljivo pratiti razvoj situacije i preduzimati adekvatne mjere”, precizirali su iz ACV.

Inače, MAX-ovi su u Crnu Goru počeli da lete tokom 2018. kada je na našim aerodromima zabilježeno ukupno oko 50 operacija aviona tipa Boing 737-8 MAX i 737-9 MAX. Sa njima je najviše, na svojoj redovnoj liniji Istanbul-Podgorica, letjela turska nacionalna aviokompanija Turkish Airlines, dok je MAX-ove te godine za Crnu Goru na liniji Dubai-Tivat povremeno angažovala i kompanija FlyDubai iz Ujedinjenih Arapskih Emirata.

( Siniša Luković )