Inovacije iz Igala priznali u Americi

Na američkom tržištu opreme za radio-amatere od nedavno je i pojačalo koje nosi oznaku “Made in Montenegro”.

Kompletan razvoj - prototip uređaja, softver, proizvodnja... odvija se u Herceg Novom, u firmi “Sky Sat”, čija su inovativna rješenja koja koristi i to pojačalo, nedavno odobrena u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD).

Krajem februara, Patentna organizacija SAD odobrila je dva rješenja, koja je osmislio Ranko Boca, osnivač “Sky Sata”.

Iz te hercegnovske firme “Vijestima” su kazali da tokom mjeseca očekuju promociju još jednog uređaja na američkom tržištu, te razvoj tri nova u toku godine.

Firma “Sky Sat” osnovana je prije 30 godina. U početku su se bavili prodajom i proizvodnjom satelitskih antena i prijemnika, a potom i proizvodnjom radio i TV infrastrukture. Danas, firma se primarno i skoro ekskluzivno bavi dizajnom, razvojem i proizvodnjom originalnih, visokovalitetnih radio amaterskih uređaja i ima na desetine originalnih proizvoda.

Njihova radioamaterska linija poznata je pod brendom “4O3A Signature”, oznakom koju osnivač “Sky Sata” koristi u svijetu radio amatera. Pod pozivnim znakom “4O3A”, Ranko Boca je osvojio i velik broj svjetskih radioamaterskih takmičenja, a iza njega je i više oborenih evropskih i svjetskih rekorda.

Takmičenje u Brazilu donijelo promjenu

Priča o pojačalu koje se danas, noseći oznaku “Made in Montenegro”, prodaje u SAD,​ počela je 2014. Ujedno, tu počinje i današnji pravac “Sky Sata” - da se bave razvojem opreme za radioamatere.

Boca je 2014. godine na radioamaterskoj olimpijadi u Brazilu sa svojim timom koristio tehnološku inovaciju, koja je, pojašnjava sagovornik, bila toliko praktična “da je bitno uticala na dalji razvoj radioamaterskih stanica”. “Danas predstavlja novi usvojeni standard. Tada je i tržište emisione opreme za TV i radio, gdje je ‘Sky Sat’ bio primarno uključen, opadalo, i nije bilo teško donijeti odluku da se aktivnosti firme usmjere na tržište opreme za radioamatere”, priča on.

Ranko je tako spojio hobi i posao.

Boca dodaje da tržište SAD čini više od polovine svjetskog tržišta za tu vrstu opreme, pa je to i razlog što su poslovne aktivnostu otpočeli baš tamo.

“Sky Sat” je 2017. potpisao ugovor o saradnji sa američkom firmom “Flex Radio”, koja, kako je kazao, proizvodi ultramoderne radio stanice. Pojačalo “Power Genius XL” hercegnovske firme uklopilo se u paletu radio uređaja američkog proizvođača, pa su potpisali i ugovor prema kojem je “Flex Radio” postao ekskluzivni distributer. Tada je uređaj brendiran kao “Flex Radio” proizvod.

“Sa jasno naznačenim ‘4O3A Inside’ naslovom na uređaju”, naglašava Boca. Razvoj pojačala trajao je preko tri godine. Boca kaže da je cilj bio napraviti veliki tehnološki iskorak i zauzeti dominantnu poziciju na tržistu. U “Sky Satu” tvrde da su u tome u potpunosti uspjeli i da je “Power Genius XL” danas “najbolji i tehnološko najnapredniji pojačivač za radioamatere na Planeti”.

Put do patenta

Kad su u “Flex Radiju” shvatili da su neka od rješenja koja se koriste u novom proizvodu potpuno originalna, angažovali su advokata iz SAD da podnese prijavu za patent i tehnički isprati taj proces.

Krajem februara, Patentna organizacija SAD odobrila je dva rješenja - jedno koje se bavi softverskom kontrolom tranzistora, te drugi patent u vezi sa zaštitom uređaja.

“Prvi patent se bavi softverskom kontrolom tranzistora (glavne pojačivačke komponente) i u zavisnosti od režima rada (kojih u radio komunikaciji ima nekoliko) postavlja određene parametre na optimalne vrijednosti i tako smanjuje grijanje, potrošnju struje i povećava iskorišćenje, tj. maksimalnu snagu”, pojašnjava sagovornik “Vijesti”.

Drugi patent u vezi je sa sistemom zaštite uređaja.

“U normalnom scenariju sa standardim pojačalima, ako biste, primjera radi, pritisnuli dugme za predaju, a da prije toga niste spojili antenu, šteta na pojačalu bila bi katastrofalna i praktično biste ga uništili. Naš sistem zaštite je ekstremno brz i djeluje ispod jedne mikrosekunde. I u istom scenariju sprečava štetu i čini pojačalo gotovo neuništivim”, kazao je Boca.

Najveći problem nedostatak kadra

Pored pojačala za koje su sa američkom firmom potpisali eksluzivni ugovor na tri godine, firma iz Novog tokom mjeseca promovisaće u SAD još jedan proizvod, a razvoj nova tri, kako su kazali, u planu je u toku 2021. godine.

Proizvodnja i razvoj ne idu uvijek glatko. Boca kaže da nemaju podršku, jer u Crnoj Gori nema industrije. Navodi i da se suočavaju sa problemom nabavke komponenti za proizvodnju. Ipak, kao najveći, navodi problem kadra.

“’Sky Sat’ ima stalno otvoren konkurs za tehničare i elektroinženjere sa iskustvom, te iskusne programere”, kaže Boca i dodaje da je firma otvorena i za studente i učenike kojima treba specifična laboratorija.

Kazao je i da će u narednim godinama posebnu pažnju obratiti na uspostavljanje saradnje sa resorom nauke, Univerzitetom i nevladinim ogranizacijama koje se bave tehnologijom.

( Damira Kalač )