FZD iz stečajne mase Atlas i IBM banke naplatili 55 miliona

Fond za zaštitu depozita (FZD) je iz stečajne mase Atlas i IBM banke do danas naplatio 54,73 miliona eura, dok još potražuje oko 58 miliona eura. To je za “Vijesti” kazao direktor FZD-a Predrag Marković.

"Iz stečajne mase IBM vraćeno je 17,73 miliona ili 79,23 odsto ukupne obaveze, dok je iz stečajne mase Atlas banke vraćeno 37 miliona eura ili 49,98 odsto ukupne obaveze", rekao je Marković.

Dvije banke su u stečaju od 2019. godine.

Fond u budžetu sada ima oko 98,6 miliona eura, a Marković očekuje da će do kraja godine tu cifru povećati na 120 miliona do koje će doći naplatom redovne premije koju banke uplaćuju i dodatnom naplatom iz stečajne mase Atlas i IBM banake za koju je procijenjeno da će biti oko 10 miliona.

Fondu je na raspolaganju kredit od 50 miliona eura kod Evropske banke za obnovu i razvoj. Taj novac je odobren u novembru prošle godine, ali nije povučen, jer je riječ o "stend-baj" aranžmanu.

Fond od ove godine premiju obračunava po novoj metodologiji koja podrazumijeva da banka u zavisnosti od rizika izdvaja novac za premiju, dok je do sada bilo da sve banke plaćaju isti iznos premije. Metodologija je pripremljena u saradnji sa Svjetskom bankom.

Od premije 16 miliona eura

“Banke će u ovoj godini po osnovu redovne premije morati da izdvoje ukupno 16 miliona eura. Od ove sume do sada je naplaćeno četiri miliona, dok će ostatak novca biti uplaćen u tri rate. Banke su prošle godine po osnovu redovne premije za zastitu depozita uplatile 16,933 miliona eura, dok je ona u ovoj godini niža za 933.210 eura. Premija u prethodnoj godini je plaćana po stopi 0,50 odsto na osnovicu koju su činili ukupni depozita banaka. Promjenom osnovice (umjesto ukupnih, sada su garantovani depoziti) značajno se mijenja visina premije, tako da neke od banaka u kojima je učešće garantovanih depozita u ukupnim depozitima ispod prosjeka plaćaju manje, a one koje imaju veće učešće garantovanih depozita plaćaju više. Sve ovo se koriguje stepenom rizika koji na osnovu metodologije utvrđuje Fond. Ovakav način obračuna premije na osnovicu koju čine garantovani depoziti je mnogo pravedniji od ranijeg načina kada je osnovica bila ukupni depoziti. Sve u svemu, ukupna premija je manja u odnosu na premiju koja je plaćana u prethodnoj godini”, objasnio je Marković.

Zakonska obaveza

Prema novom zakonu o zaštiti depozita FZD do jula 2024. moraće da ima najmanje 10 odsto ukupno garantovanih depozita svih banaka, što je prema sadašnjoj računici te institucije 147 miliona eura.

“Fond je odredio da se ciljani iznos od 10 odsto garantovanih depozita dostigne do kraja 2024. godine. Prema stanju garantovanih depozita ciljani iznos je 147 miliona eura. Sadašnje stanje novca FZD-a je oko 98,6 miliona eura. U ovoj godini naplatili smo prvu ratu premije u iznosu od četiri miliona, a do kraja ove godine još tri rate u istom iznosu što znači još 12 miliona. Očekujemo da u toku godine naplatimo još oko 10 miliona iz stečajne mase banaka, tako da bismo na kraju ove godine imali oko 120 miliona eura. Obaveza za neisplaćene garantovane depozite za dvije banke u stečaju je oko devet miliona eura, što znači da će Fond raspolagati sa više od 111 miliona eura kraju ove godine. Zavisno od naplate novca iz stečajne mase u ovoj i narednim godinama, te rastu ili smanjenju garantovanih depozita, FZD će utvrđivati godišnji ciljani nivo na način da se ukupni ciljani nivo dostigne do kraja 2024. godine. Sve ovo uz uslov da u tom periodu ne dođe do novog “zaštićenog slučaja”, pojasnio je Marković.

Prema njegovim riječima utvrđivanje godišnjeg ciljanog iznosa vrši se na osnovu metodologije, tako što se utvrdi ciljani iznos od 10 odsto ukupnih garantovanih depozita koji se mora dostići u određenom roku i isti podijeli sa brojem perioda određenim za dostizanje ciljanog nivoa.

"Svake godine se utvrđuje godišnji ciljani nivo premije za narednu godinu, vodeći računa o kretanju garantovanih depozita i tako eventualno koriguje krajnji ciljani nivo. Fond je sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj u novembru prošle godine sklopio ugovor o “stand-baj” kreditu na 50 miliona, te to dodatno daje sigurnost deponentima, da su njihovi depozita u bankama zaštićeni", objasnio je Marković.

Visina garantovanog depozita koju Fond isplaćuje u slučaju stečaja neke banke je 50 hiljada eura, a danom pristupanja Crne Gore EU taj iznos će biti 100 hiljada eura.

( Marija Mirjačić )