Zašto lideri partija ne podnose ostavke: Kad prolaze afere DPS, prolaze i porazi

Da bi lideri partija nakon loših izbornih rezultata snosili odgovornost i podnijeli ostavke potreban je totalni izborni fijasko, jer nisu spremni da se odreknu privilegija koje nosi vođenje stranke.

Ovo su za “Vijesti” kazali predsjednik Centra za političku edukaciju Dragiša Janjušević i direktor CEMI-ja Zlatko Vujović.

Nakon nedavnih lokalnih izbora na kojima je u sve četiri opštine trijumfovala Demokratska partija socijalista (DPS), jedinu ostavku podnio je šef cetinjskog odbora Liberalne partije (LP) Vaso Jablan jer ta partija u koaliciji sa Socijalističkom narodnom partijom (SNP) nije prešla cenzus. Ostavku je zbog izbornog neuspjeha, odnosno neulaska u parlament, podnio predsjednik Pozitivne Darko Pajović.

Nakon neuspjeha koalicije “Ključ” na parlamentarnim izborima došlo je i do promjene na čelu Građanskog pokreta URA, kada je Žarko Rakčević prepustio lidersku poziciju Dritanu Abazoviću.

Sa čela SNP-a povukao se i Srđan Milić, koji je nakon velikog pritiska unutar partije zbog nezadovoljstva načinom na koji je vodio, zakazao vanredni kongres. Nakon neuspjeha bloka za zajedničku državu i lošeg rezultata na prvim parlamentarnim izborima u nezavisnoj Crnoj Gori, ostavku na mjesto predsjednika SNP-a podnio je Predrag Bulatović. Čelo LP-a 2009. napustio je Miodrag Živković nakon što ta partija u koaliciji sa Demokratskim centrom Gorana Batrićevića nije prešla cenzus.

Janjušević kaže da je crnogorsko društvo specifično po tome što partije etabliraju vrijednosti, a pogotovo one na vlasti, što se, kako kaže, oslikava i na samu opoziciju i opozicione lidere.

“DPS koji je 30 godina na vlasti etablira određene vrijednosti i sisteme ponašanja. Kad vidite da oni prezentuju javnosti svoje ljude koji su godinama u aferama, u korpuciji, kriminalu, kad se to razotkrije i dokaže, oni ne odgovaraju, naprotiv, neki se unapređuju, neki iz izršne vlasti idu u diplomatiju, dalje za predsjednika nekih savjetodavnih tijela, upravnih odbora... Ta vrijednost je etablirana kao poželjna, onda se opozicija rukovodi tom logikom, da ako se vlast može tako ponašati koja ima jedno 20 puta veću odgovornost, što bi se mi ponašali drugačije, nosimo mnogo manje odgovornosti i zašto bismo im na neki način činili uslugu da mi podnosimo ostavke”, kazao je Janjušević za “Vijesti”.

Vujović kaže da, koliko god bilo neprijatno biti toliko dugo u opoziciji, upravljati političkim partijama, uključujući i opozicione, nosi značajne privilegije.

“Ukoliko nemaju alternativu obavljanju te djelatnosti, lideri, te uže rukovodstvo, opredjeljuju se da štite svoj dalji ostanak bez obzira na izborne neuspjehe. S druge strane, opozicione partije su nastajale dominatno kao inicijativa grupe istomišljenika, koji su uglavnom bliski prijatelji, ili nekolike grupe bliskih prijatelja. Nijedna od opozicionih partija nije uspjela da se institucionalizuje, a kamoli da uvede demokratske procedure. Stoga, i kada privuku podržavaoce, oni ne mogu da ih duže zadrže, jer podržavaoci shvataju da se njihova uloga iscrpljuje aktivističkim davanjem podrške i glasanjem”, kaže Vujović.

Janušević dodaje da je Crna Gora partitokratsko društvo i da se inercija partija na vlasti oslikava na opoziciju.

“Zašto bismo podnosili ostavke kad je ovo jedna ugodna pozicija, vodimo partiju sve do ruba neke provalije, ili do same provalije, kao što je Pajović ili neki drugi lideri kad su partije doživjele izborni fijasko, kada su pritjerani uz zid”, kazao je on.

Lideri postoje radi partija, ne obratno

Da bi opozicione partije ojačale i zaustavile ovako visok stepen volatilnosti, smatra direktor Centra za monitoring i istraživanje (CEMI), one moraju prerasti sadašnje stanje - institucionalizovati i demokratizovati se.

“Onda će biti lakše izdržati neuspjehe, ali i lakše doći do uspjeha”, kazao je Zlatko Vujović za “Vijesti”.

Samim tim, dodao je on, partije neće postojati radi lidera, nego lideri radi partija, njihovih članova i glasača.

( Darvin Murić )