Selektivnost policije: Nejednako postupanje u slučajevima javnih okupljanja
U izvještaju MUP-a i UP navodi se velik broj okupljanja, ali ne i patriotski skup održan nakon izbora i na kojem se, kako je tada saopšteno iz UP na čelu sa Veljovićem, okupilo 50.000 građana
Policija u toku prošle godine nije uvijek postupala ujednačeno u odnosu na javne priredbe i okupljanja građana, a selektivnost je dijelom uzrok i čestih izmjena i nedovoljno preciznih narebi i mjera protiv širenja koronavirusa.
To, pored ostalog, piše u Izvještaju o primjeni Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama za 2020. godinu, koji su pripremili Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) i Uprava policije (UP), a koji je Vlada usvojila na sjednici 26. marta.
Iz resora na čijem je čelu Sergej Sekulović navodi se i da su same zdravstvene mjere za suzbijanje pandemije koronavirusa “u znatnoj mjeri doprinijele selektivnosti postupanja policije”.
“Iz razloga što su bile podložne čestim izmjenama i nedovoljno precizne. Nadalje, Ministarstvo zdravlja, odnosno Institut za javno zdravlje (IJZ), nisu koristili zakonom datu mogućnost podnošenja zahtjeva za ograničenje slobode javnog okupljanja u slučaju kada je ugroženo zdravlje, čime bi se obezbijedila potpuna i adekvatna primjena člana 14 stav 1 Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama.
Prema podacima kojim raspolažemo, Ministarstvo zdravlja u izvještajnom periodu nije podnijelo niti jedan navedeni zahtjev, smatrajući da su se samim donošenjem naredbi za preduzimanje privremenih mjera za sprečavanje unošenja u zemlju, suzbijanje i sprečavanje prenošenja novog virusa kovid-19, stekli uslovi za navedeno iako je pravna posljedica ovog bila samo krivična odgovornost učesnika javnog okupljanja - dakle imala su represivne posljedice, a cilj navedene odredbe Zakona je upravo preventivno djelovanje u cilju zaštite zdravlja ljudi”, piše u Izvještaju.
Više od 1,2 miliona učesnika javnih skupova
Prema tom dokumentu, više od 1,2 miliona građana prisustvovalo je javnim okupljanjima i priredbama u prošloj godini, što je za 338 hiljada više nego godinu ranije.
Policija je u prošloj godini učestvovala u obezbjeđenju 684 javnih okupljanja i 182 javne priredbe.
U izvještaju se navodi i velik broj konkretnih okupljanja, ali ne i patriotski skup koji je uslijedio nakon parlamentarnih izbora i održan 6. septembra na Trgu nezavisnosti u Podgorici, i sa kojeg je iz UP na čijem je čelu tada bio Veselin Veljović, saopšteno da je okupio 50 hiljada građana.
“Činjenica je da u izvještajnom periodu kako percepcija javnosti tako i opšti utisak svjedoče jednom selektivnom postupanju Uprave policije u odnosu na (ne)dozvoljavanje održavanja javnih okupljanja, obezbjeđivanje javnih okupljanja kao i različito postupanje u odnosu na obavezu prijavljivanja pojedinih javnih okupljanja. Navedeno je razlog za zabrinutost, a sljedstveno tome iziskuje i potrebu djelovanja, prevashodno Ministarstva unutrašnjih poslova, kroz sve zakonom date mehanizme. Krajnji rezultat kojem se teži jeste puno poštovanje ljudskih prava i sloboda, odnosno u konkretnom slučaju poštovanja prava na slobodu javnog okupljanja”, piše, pored ostalog, u Izvještaju.
Piše i da su “određena javna okupljanja”, iako nesporno spontana, registrovana kao okupljanja koja nisu prijavljena, pa su prema tome i iz UP od učesnika tražili da se raziđu.
“A ukoliko ne bi postupili po izdatom naređenju policija je preduzimala mjere i radnje u smislu primjene ovlašćenja, pa i samih sredstava prinude”, piše u Izvještaju.
Neredi i nasilje na osam okupljanja
U toku izvještajne godine, kako se navodi, registrovano je osam javnih okupljanja koja su rezultirala nasiljem ili neredom.
Od toga, u Podgorici, Nikšiću i Pljevljima po dva, te Budvi i Baru po jedno.
Pored ostalih, u izvještaju je navedeno neprijavljeno javno okupljanje koje je održano 24. juna 2020, kada se, kako se navodi, ispred zgrade Centra bezbjednosti Podgorica, u Ulici Svetozara Markovića okupilo oko 100 građana.
“Nakon izdatog upozorenja i datog naređenja okupljeni građani se nisu razišli, te je stoga došlo do upotrebe sredstava prinude (fizička snaga i hemijska sredstva). Tom prilikom je lišeno slobode 19 lica zbog postojanja osnova sumnje da su izvršili krivično djelo iz člana 379 Krivičnog zakonika CG (nepostupanje po naredbi za udaljavanje)”, navodi se u izvještaju.
Istog dana, oko 22 sata, kako piše u dokumentu, došlo je do ponovnog neprijavljenog okupljanja oko 70 građana ispred zgrade CB Podgorica.
“Te je tom prilikom zbog nepostupanja po naređenju, lišeno slobode deset lica”, piše u izvještaju.
Dodaje se i da je o tom događaju upoznat nadležni državni tužilac u Podgorici, “koji se izjasnio da nema elemenata krivičnog djela”.
Kako je nezvanično saopšteno “Vijestima”, tužilac se do danas nije izjasnio o eventualnoj krivici 19 lica koja su zbog okupljanja ispred zgrade CB privedena ranije istog dana.
Među okupljanjima koja su rezultirala nasiljem ili neredom su i skup 13. maja 2020, kada se zbog lišavanja slobode episkopa budimljansko-nikšićkog, Joanikija i sveštenika Mitropolije crnogorsko- primorske, ispred zgrade CB Nikšić okupilo oko 1.000 građana, koji su blokirali saobraćaj na jednoj od gradskih saobraćajnica.
Opisan je i skup ispred Opštine Nikšić, 24. juna, kada se, kako piše, nekoliko stotina građana okupilo u cilju podrške budvanskoj lokalnoj samoupravi.
Neprijavljena javna okupljanja sa ishodom nereda ili nasilja koja su opisana u izvještaju, odnose se na okupljanja na iste datume i iste povode kao ona u Nikšiću.
Za izvještajni period policija je, kako Qse navodi, u 15 slučajeva donijela rješenje kojim se ne dozvoljava održavanje javnog okupljanja.
U najvećem broju slučajeva, kako je navedeno, u pitanju su skupovi koji nisu blagovremeno prijavljeni i odnose se, u najvećem broju, na litije.
Za neka okupljanja, poput skupa “Svi zajedno za građansku evropsku Crnu Goru”, koji je za 13. februar prošle godine na trgu na Cetinju odobrenje tražila Crnogorska kulturna mreža (CKM), iz policije nisu dali saglasnost “iz razloga mogućnosti ugrožavanja javnog reda i mira, vršenja krivičnih djela, kao i ugrožavanja bezbjednosti lica i imovine”.
Uz isto obrazloženje nije odobreno ni javno okupljanje 8. marta 2020. kada je Mitropolija crnogorsko-primorska planirala organizaciju skupa “Nedjelja pravoslavlja”, kao ni javno okupljanje 19. avgusta, u organizaciji Crnogorske pravoslavne crkve, u crkvi Svetog preobraženja gospodnjeg, na Ivanovim koritima.
U izvještajnom periodu, kako se navodi, registrovano je pet javnih priredbi u pokretu, a policija “nije donosila rješenja kojim se ne dozvoljava održavanje javne priredbe”.
U izvještaju resora Sekulovića, u dijelu koji se odnosi na selektivno postupanje, piše i da je MUP, “u cilju obezbjeđivanja nedvosmislenog zakonskog rješenja, koje neće biti podložno bilo kakvim tumačenjima koja mogu dovesti do navedenih situacija”, preduzelo prve korake u dijelu izmjena i dopuna važećeg Zakona.
“Navedeno će dovesti do ujednačavanja prakse u postupanju i prekida selektivnog postupanja u odnosu na pojedina javna okupljanja”, piše u Izvještaju.
( Damira Kalač )