Sud mjeri radove na „Durmitoru” od 1,1 milion

Ministarstvo odbrane (MO) u sudskom je sporu sa kompanijom “Arsenal Rem“ iz Tivta koja je obavila više od 1,1 milion eura vrijedne radove na remontnu i rekonstrukciji nekadašnje raketne topovnjače RTOP-405 „Jordan Nikolov-Orce“, a koja je pretvorena u patrolni brod P-105 “Durmitor“.

U resoru koji vodi ministarka Olivera Injac nisu zadovoljni svim radovima koje je na “Durmitoru“, trenutno najvećem i najjačem aktivnom ratnom brodu Mornarice VCG, izvela tivatska firma koja je u vlasništvu nekadašnjeg tehničkog direktora vojnog brodogradilišta Arsenal u tom gradu, mornaričko-tehničkog pukovnika u penziji Vasilija Pecića.

S druge strane, iz “Arsenal Rema“ tvrde da su sve zahvate na P-105 inženjeri i radnici te firme obavili saglasno vojnim standardima i zvaničnim remontnim procedurama koje su se nekada primjenjivale i u tivatskom Arsenalu gdje je vojna kontrola kvaliteta bila izuzetno stroga.

Iz MO su “Vijestima“ saopštili da su sa preduzećem “Arsenal Rem” Tivat zaključili tri ugovora o konverziji raketne topovnjače u patrolni brod. Ugovori su zaključeni po postupku javne nabavke i realizovani kroz tri faze, prema prihvaćenim tenničkim specifikacijama, od 2016. do 2019. godine, kada je na čelu MO bio ministar Predrag Bošković (DPS).

“Tehnička specifikacija po ugovoru iz prve faze, između ostalog, obuhvatala je remont glavnih motora MTU, obima radova ‘W5’ čijom realizacijom bi se obezbijedio pouzdan i kvalitetan rad glavnih motora. Za praćenje realizacije ugovorenih radova bila je zadužena Nadzorna komisija određena rješenjem ministra odbrane. Po kompletno završenoj usluzi, a u garantnom roku, MO je uočilo niz nedostataka koje je izvršilac usluge bio dužan da otkloni. S obzirom da do istog nije došlo, MO je pokrenulo sudski postupak pred Privrednim sudom u Podgorici protiv preduzeća ‘Arsenal Rem’ Tivat, koji je u toku“, odgovoreno je “Vijestima“ iz MO, na pitanje zašto prilikom ugovaranja generalnog remonta i rekonstrukcije raketne topovnjače u patrolni brod nisu ugovoreni i neophodni radovi na glavnim motorima tog broda, a zbog čega je “Durmitor“ nakon završene rekonstrukcije, samo vrlo kratko vrijeme bio u stanju da nesmetano plovi.

Zbog potrebe mijenjanja košuljica cilindara na glavnim motorima, a što nije izvršeno tokom rekonstrukcije topovnjače koju je sproveo “Arsenal Rem“, taj brod je već duže vrijeme neaktivan i vrijeme, umjesto aktivno na moru, provodi vezan u luci Bar.

Iz MO su kazali i da su “s obzirom na definisane zadatke i misije Mornarice Vojske Crne Gore, kao i neophodnost nesmetanog funkcionisanja ovog plovila“, u međuvremenu preduzeli “aktivnosti koje se odnose na otklanjanje nedostataka na motoru u sopstvenoj režiji tako što je pokrenulo proceduru jednostavne nabavke usluge opravke motora patrolnog broda P-105“. Taj tender procijenjene vrijednosti samo 2,5 hiljada eura bez PDV-a, međutim, nedavno je morao biti poništen jer, iako se na njega bio javio jedan ponuđač - firma “Nacional Auto Montenegro“ iz Podgorice, ona na kraju ipak nije dostavila konačnu ponudu.

Iz kompanije “Arsenal Rem“ tvrde da nisu upoznati sa tužbom koju je protiv njih podiglo MO i naglašavaju da su sve radove obavili saglasno standardnim remontnim procedurama, projektnoj dokumentraciji, narudžbi i zahtjevima klijenta.

“Tako, na primjer, ugovoreni nivo radova W5 na glavnim pogonskim motorima broda ne obezbjeđuje njihov dugoročno pouzdani rad, već se to postiže nivoom remontnih radova W6 koji podrazumijevaju i izmjenu košuljica glavnih cilindara, a to nije ugovoreno sa nama od strane MO. Ako nas zaista budu tužili, MO će na sudu morati da dokaže nekoliko stvari: kako nas tuže kada su prethodno naplatili bankarsku garanciju za garantni rok; zašto nisu dozvolili da im sastavimo do kraja liniju gdje smo već bili ubacili nove košuljice u motore, te kako je sve ovo moglo da se završi u vrijeme zatvorenih granica sa Srbijom gdje je u Kraljevu sjedište naše firme i glavna remontna radionica“, kazao je “Vijestima“ izvor iz vrha kompanije “Arsenal Rem“.

Ta firma ima visok renome u vršenju najkompleksnijih remontnih radova na ratnim brodovima u Crnoj Gori, Srbiji i više inostranih zemalja, a od prošle godine je i vlasnik brodogradilišta u Apatinu - najvećeg riječnog brodogradilište u bivšoj Jugoslaviji, i drugog po veličini u Evropi.

Izvor “Vijesti“ je naglasio da je bivše rukovodstvo MO, posebno bivša direktorica Direktorata za materijalne resurse Alma Ljuljanaj-Jovićević, “svojim sabotiranjem čitavog projekta rekonstrukcije topovnjače u patrolni brod nanijelo štetu firmi “Arsenal Remu“ od 260.000 eura“.

Iz MO su ranije najavljivali da će nakon završetka radova na P-105, na isti način u patrolni brod rekonstruisati i raketnu topovnjaču RTOP-406 “Ante Banina“, ali je sada neizvjesno da li će se to i zaista desiti.

“Nakon završene konverzije raketne topovnjače RTOP-405 u patrolni brod P-105, koja je sprovedena uz niz nedostataka u pogledu kvaliteta izvedenih radova, MO će izvršiti detaljnu analizu i preispitati dalje radove na sličnim projektima“, kazali su “Vijestima“ iz resora ministarke Injac, podsjećajući da je Dugoročnim planom razvoja odbrane 2019-2028. i paketom NATO ciljeva sposobnosti, koje je Crna Gora prihvatila, planirana nabavka patrolnog broda. “Novi patrolni brod treba da posjeduje sposobnosti za izvođenje specifičnih operacija, kao što su kontrola pomorskog saobraćaja, zaštita pomorskih snaga kao i borbene operacije na moru. Patrolni brodovi treba da omoguće kvalitetan nadzor, kontrolu i zaštitu akvatorija (površinska, podvodna i vazdušna situacija) i kontribuciju kolektivnom sistemu bezbjednosti kroz učešće u NATO misijama i operacijama“, naveli su iz MO.

Patrolni brod “Durmitor“ to trenutno ne može da zadovolji jer, na primjer, nema nikakve tehničke mogućnosti (niti senzora, niti naoružanja) da detektuje, a još manje da dejstvuje po eventualnim ciljevima pod vodom.

Jedine namjenski građene takve brodove koji su mogli da vrše sva tri tražena zadatka (nadzor, kontrolu i zaštitu akvatorija - površinska, podvodna i vazdušna situacija) a koje je naslijedila od nekadašnje JRM - velike patrolne brodove tipa “Kotor“, Mornarica VCG je tokom mandata ministra Boškovića rashodovala i povukla iz operativne upotrebe kao “prevelike i preskupe za crnogorske potrebe“, pa oni i dalje propadaju na mrtvom vezu u Baru, dok crnogorska Mornarica trenutno sa “osakaćenim“ P-105 “Durmitorom“ nema bukvalno sa čime da izađe na more.

Kako je govorio ministar Bošković

Bošković i tadašnji načelnik Generalštaba VCG, brigadni general Dragutin Dakić, posjetili su 15. marta 2019. Mornaricu VCG, a povod za posjetu bila je prezentacija kapaciteta, kako je tada zvanično saopšteno iz MO, “novog patrolnog broda 105, koji je dobijen konverzijom nekadašnje topovnjače 405”. “Ministar Bošković je najavio da je ovo samo prvi brod koji je rekonstruisan za potrebe Mornarice, a time i Vojske Crne Gore, te da će se uskoro ući u sličnu rekonstrukciju i konverziju topovnjače 406. On je izrazio veliko zadovoljstvo radovima koji će se u potpunosti okončati krajem aprila, da bi se praktično novi brod do Dana nezavisnosti upisao u plovnu listu crnogorske Mornarice”, naveli su tada iz MO.

“Durmitor” na kome su bili Bošković, Dakić, tadašnji komandant Mornarice kapetan bojnog broda Vesko Tomanović i njegov zamjenik, kapetan fregate Jusuf Jonuz je nakon kraće vožnje u akvatorijumu Bara i Ulcinja, obavio i pokazno bojevo gađanje ciljeva na moru topovima “bofors” kalibra 57 mm. “Brod je dug 45 metara, a širine osam. Posebna pažnja tokom procesa rekonstrukcije posvećena je sigurnosti, tako da su nabavljeni novi čamac, dizalice, navigaciona oprema, dok su kompletno promijenjeni motori. Rekonstrukcija je koštala oko milion i 100 hiljada eura, dok bi novi ovakav brod koštao oko 45 miliona dolara”, saopšteno je tada iz MO.

“Pospješili smo kapacitete Mornarice, ali i cijele VCG. Danas smo imali priliku da se uvjerimo u mogućnosti i broda i njegove posade”, kazao je tom prilikom Bošković.

Njegova obećanja i priča ostalih učesnika ovog događaja, međutim, ostala je samo “mrtvo slovo na papiru” - samo nekoliko mjeseci kasnije “Durmitor” je imao problema zbog nedovoljno remontovanih glavnih motora koje ni do danas nisu otklonjeni, a u rekonstrukciju topovnjače 406 nije se ušlo do kraja Boškovićevog mandata na čelu MO, početka decembra 2020.

( Siniša Luković )