CBCG: Apsolutni moratorijum neefikasan

Centralna banka (CBCG) smatra da apsolutni moratorijum na kredite u trajanju od tri do šest mjeseci ekonomski je neefikasan, ne doprinosi oporavku ekonomije i ima potencijal narušavanja finansijske stabilnosti.

Ovo je odgovor vrhovne monetarne institucije poslaniku Milošu Konataru (URA) koji je guverneru Radoju Žugiću i ministrima finansija i ekonomskog razvoja Milojku Spajiću i Jakovu Milatoviću prekjuče uputio inicijativu da se svim građanima i privrednicima koji to žele omogući stopiranje otplate kredita na period od tri do šest mjeseci.

Iz CBCG su objasnili da se u kreiranju mjera vode najboljom međunarodnom praksom i stavovima međunarodnih finansijskih institucija.

"Prema našim saznanjima, trenutno nijedna zemlja u Evropi nema apsolutni moratorijum za sve klijente. Svjetska banka i Međunarodni monetarni fond su izričito protiv apsolutnog moratorijuma koji bi se primijenio na sve dužnike bez obzira na njihovu finansijsku situaciju, kao i protiv propisivanja bankama visine kamate koju mogu zaračunati na svoje kredite. Prema njihovom mišljenju, kombinacija generalnog moratorijuma (bez obzira na mogućnost dužnika da vrši otplatu) uz kamatne stope niže od tržišnih, bez ozbiljnijih analiza koje bi dale uvid u posljedice po banke, predstavlja značajan rizik za ekonomiju. Ako želimo da banke ostanu glavni stub oporavka realnog sektora u narednom periodu, ne smijemo dozvoliti da se kriza iz realne ekonomije neselektivno prelije na finansijski sistem na način da potkopa njegovu održivost, što bi se desilo u slučaju ad hoc apsolutnog moratorijuma", stav je CBCG.

Iz CBCG su podsjetili da su od izbijanja pandemije u okviru sedam paketa mjera uveli pet moratorijuma, od kojih je samo jedan bio fleksibilan, dok su svi ostali za banke obavezujući.

"Treba približiti efekte i potencijal mjera, posebno posljednja dva moratorijuma koja su još na snazi. Na obavezni moratorijum na otplatu kredita građana do kraja 2021. godine može računati više od 15.000 građana koji su od 30. marta prošle godine ostali bez posla, a imaju kreditna zaduženja. Na značajno proširenoj listi ranjivih djelatnosti, sada njih 112, odnosi se apsolutni moratorijum do kraja avgusta ove godine, čime je obuhvaćeno više od 350 miliona eura bruto kredita pravnih lica koji pripadaju ovim djelatnostima. Ovom mjerom je dozvoljena mogućnost za apsolutni moratorijum na otplatu kredita do kraja avgusta ove godine za više od 2.338 kreditnih partija privrede. S obzirom na to da je ukupan broj kreditnih partija privrede nešto više od 10.981 dolazimo do podatka da je aposlutnim moratorijumom obuhvaćeno 21,3 odsto, odnosno više od petine privrede, mahom malih i srednjih preduzeća", objašnjeno je iz CBCG.

U moratorijumu 73 miliona kredita iz četiri ugrožene djelatnosti

Iz CBCG su pojasnili da se na kraju februara ove godine u moratorijumu za sektor turizma, poljoprivrede, šumarstva i ribarstva nalazilo 73 miliona kredita za 777 korisnika kredita, od čega se 6,88 miliona odnosi na kredite 484 korisnika kredita građana, a 66,3 miliona na kredite 373 korisnika kredita iz ugroženih djelatnosti turizma, poljoprivrede, šumarstva i ribarstva.

"Na isti datum ukupni krediti za koje banke izvještavaju kao o kreditima za sektor turizma, poljoprivrede, šumarstva i ribarstva iznose 305 miliona, što ukazuje da je značajan broj korisnika iz ovih djelatnosti koji se još uvijek nije opredijelio da koristi moratorijum koji im je na raspolaganju. Na kraju februara restrukturirani krediti u skladu sa ponuđenim povoljnostima iz mjera, čiji korisnici obavljaju djelatnost u navedenim sektorima, iznose 108 miliona eura. To znači da je različitim mjerama CBCG - moratorijumom, restrukturiranjem itd. trenutno obuhvaćen 61 odsto kredita u ovim sektorima, što najbolje govori o kvalitetu i prihvaćenosti ovih mjera", kazali su u CBCG.

( Marija Mirjačić )