Više balkanskih običaja na Uneskovoj listi nematerijalnog kulturnog nasljeđa

Srpsko kolo, drvorezbarstvo iz Konjica, slovenački Kurenti i grčka muzika upisani su u listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva koju je sastavila organizacija UN za obrazovanje, nauku i kulturu.

Među 33 nova unosa u Uneskovu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva nalazi se i obilježavanje 1. marta koje se praktikuje u Bugarskoj, Makedoniji, Moldaviji i Rumuniji.

Unesko navodi da je srpsko kolo tradicionalni kolektivni ples igrača koji se kreću u krug držeći se za ruke, koje se izvodi na privatnim i javnim okupljanjima.

Drvorezbarstvo iz Konjica je vještina s dugom tradicijom u tom bosanskom gradu. Drvorezbarstvo iz tog grada, na namještaju ili ukrasnim predmetima, izdvaja se po prepoznatljivim motivima i ukupnom vizuelnom identitetu, naveo je Unesko, dodajući da je ta vještina ključni element lokalne kulture koji jača osjećaj pripadnosti zajednici.

Kurentovanje je tradicionalni slovenački običaj u prvoj polovini februara za koji se vjeruje da potiče iz paganskih vremena. Tradicionalno se obilježava po selima, a najviše u Ptuju. Grupe kurenta, obučenih u ovčije kože sa životinjskim glavama i rogovima ide od kuće do kuće i tjeraju đavole. Prema vjerovanju, buka zvona koje nose kurenti tjeraju đavole i donosi sreću u kuće koje posjete.

Na listi je i običaj iz Bugarske, Makedonije, Moldavije i Rumunije kojim se 1. marta obilježava početak proljeća. Glavna praksa je nošenje martenica, crveno-bijelih končića, koje treba da obezbijede siguran i harmoničan prelazak iz zime u proljeće.

Grčka muzika rebetiko je takođe na toj listi. Nazvana "grčki bluz", potiče iz vremena pobune protiv Turaka, ali se kasnije vezivala najviše za urbanu radničku populaciju. Sada je standardan repertoar na socijalnim događajima.

Unesko je na listu stavio i proslavu proljeća Hederlez za koju navodi da se obilježava u Makedniji i Turskoj 23. juna po julijanskom, a 6. maja po gregorijanskom kalendaru. Hrišćanska verizija tog dana je Đurđevdan.

Na novoj listi nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva je i napuljska vještina pravljenja pica, kao i azerbejdžanska hrana dolma, što je vrsta sarme. Unesko je u listu uvrstio i njemačko umijeće pravljenje orgulja i holandsku vještinu upravljanja vodenicama i vjetrenjačama.

S nova 33 unosa Uneskova Reprezentativna listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva sada ima 468 elementa iz 117 zemalja.

( Beta )