Postrojenje od pet miliona eura spremno za staro gvožđe

Nekada promovisano kao spasonosno rješenje za vodosnabdijevanje Budve tokom ljetnjih mjeseci, jedna od najvećih i dalje neistraženih korupcionaških afera budvanske kriminalne grupe Svetozara Marovića - postrojenje za desalinizaciju morske vode na rtu Zavala koje je progutalo više od pet miliona eura građana Budve, sada je oronulo i napušteno.

Polomljena stakla na crpnoj stanici zarasloj u šiblje, zaključana hala na čijim vratima piše “WTE desalinizacija”, otpad na sve strane - slika je tog najvećeg kapitalnog projekta kojim se nekada ponosila gradska uprava, koalicija DPS-SDP.

Postrojenjem niko ne upravlja, a primopredaja budvanskom Vodovodu nikada nije izvršena. Ono je pretvoreno u ruglo, nikada nije ni funkcionisalo, a da bi sada bilo stavljeno u funkciju, potrebno je mnogo novca. Jedna od ideja je bila da se postrojenje proda, ali godine prolaze i pitanje je da li uopšte ono može i više da funkcioniše.

“Danas u 11 časova pušteno je u rad postrojenje za preradu morske u slatku vodu na Zavali, nakon što je dobijen sertifikat Ekotoksikološkog zavoda Crne Gore o njegovoj ispravnosti“, glasila je 2008. udarna vijest o prvom takvom postrojenju na Crnogorskom primorju.

Tokove novca, koji su išli i u džepove članova organizovane kriminalne grupe, istražitelji Specijalnog državnog tužilaštva još utvrđuju. Više puta su Demokrate tražile od vrhovnog državnog tužioca da im saopšti šta je urađeno u slučaju desalinizacije morske vode - izuzetno štetnog ugovora za Opštinu Budva. Lider budvanskih Demokrata Mijomir Pejović i sada je za “Vijesti” ponovio da je do dana današnjeg afera ostala neistražena.

On je kazao da nikada nije utvrđena odgovornost pojedinaca u toj aferi, prije svega fotografa Rubena Slagada Eskudera.

Pejović je naveo da ta stranka još jednom zahtijeva da se otkrije ko je doveo tog Španca i kako se Eskudero obreo u Budvi, a potom sa novcem netragom nestao. Ustvrdio je da postoji osnovana sumnja da je Ruben dio organizovane kriminalne grupe budvanskog DPS-a i da je njegova uloga u grupi bila da sav opljačkani novac iznese u inostranstvo i da ga opere preko ofšor firmi.

Priču o kontroverznom postrojenju započinje firma “WTE Desalinizacija morske vode” (sestra firme “WTE otpadne vode” koja je vodila projekat postrojenja za otpadne vode u Bečićima, što je takođe milionska afera Marovićeve grupe) sa kojom 2008. budvanski Vodovod zaključuje ugovor o preuzimanju pitke vode. Ugovor je bio krajnje nepovoljan, jer se Vodovod obavezao da vodu preuzima i tokom zimskih mjeseci, iako za to nije bilo potrebe. Postrojenje praktično nikada nije ni profukcionisalo, navodno je radilo u par navrata tokom sušnih ljetnjih mjeseci 2008. i 2009, i to upravo u vrijeme kada je tadašnja tužiteljka Đorđina Ivanović otvorila izviđaj te počela da se raspituje kako je trošen novac građana.

Iako postrojenje nije radilo, računi su redovno dostavljani Vodovodu na naplatu.

Kako su tekla kreditna zaduženja sumnjive firme detaljno je u izvještaju o završnom računu za 2015. navela Državna revizorska institucija.

Preduzeće za desalinizaciju morske vode “WTE Desalinizacija morske vode” je zaključilo sa Hipo Alpe Adria bankom (HAAB) 7. maja 2008. ugovor o dugoročnom kreditu u iznosu od 5,3 miliona eura. Kredit je odobren za kupovinu i postavljanje postrojenja za desalinizaciju morske vode. Međutim, u priču tada ulazi “Mediteran WTE”, firma sa kojom Opština ima 49 odsto kapitala, dok je ostatak kapitala pripao fotografu. I pored insistiranja tadašnje opozcije da DPS uprava grada odgovori ko je Ruben, nikada nijesu dali odgovor.

“Mediteran WTE” tada sa HAAB i “WTE Desalinizacija morske vode” zaključuje Ugovor o pristupanju dugu, odnosno dugoročnom kreditu od 5,3 miliona eura. Krajem juna 2010. Ugovor o solidarnom jemstvu potpisuju HAAB (povjerilac), “WTE Desalinizacija morske vode” (dužnik), “Mediteran WTE” (pristupnik dugu) i Opština Budva i JP Vodovod i kanalizacija (solidarni jemci), na taj iznos.

Međutim, tu nije kraj, pa Vodovod i Opština 1. avgusta 2013. zaključuju sporazum o razgraničenju obaveza po osnovu ugovora o solidarnom jemstvu. Na dan potpisivanja sporazuma preostali dug iznosio je 4,5 miliona, od čega su obaveze Vodovoda iznosile 2,1, a Opštine 2,3 miliona eura.

Međutim, 6. oktobra 2014. potpisan je novi sporazum između Opštine i Vodovoda za razgraničenje obaveza. Stanje duga na dan potpisivanja sporazuma je bio 3,2 miliona - Opštine milion i po, a Vodovoda 1,7 milion eura.

Nakon toga, Vodovod zaključuje 2014. i vansudsko poravnanje kojim isplaćuje Špancu 650.000 eura i otkupljuje postrojenje, ali primopredaja nikada nije izvršena. Potom Skupština opštine donosi odluku o likvidaciji firme “Mediteran WTE”. Opština i Vodovod vratile su početkom 2016. milionski kredit.

Zlopotrebom mjenica htjeli da naplate već naplaćeni dug

U jeku političke i velike ekonomske krize koja je minulog ljeta potresala Budvu, na adresu Opštine tada je stigla milionska tužba “WTE desalinizacija morske vode“, koja je pokrenula spor pred Privrednim sudom, zatraživši da joj lokalna uprava isplati 2,7 miliona eura na ime ugovora o izgradnji postrojenja.

Predsjednik Opštine Marko Carević tada je obavijestio Specijalno državno tužilaštvo da njemačka kompanija sada pokušava da od Opštine i preko neuspjelog projekta desalinizacije iznudi milionsku sumu na osnovu još jednog projekta iza kojeg stoji organizovana kriminlna grupa.

Opština je ekspresno preko advokatske kancelarije Vladana S. Bojića odgovorila Njemcima, obavještavajući ih da neće platiti ni cent. U najnovijem izvještaju, koji je Carević dostavio Skupštini opštine na razmatranje navodi se da je većina potraživanja preduzeća “WTE desalinizacija morske vode” zastarjela.

Na drugoj strani Opština Budva i Vodovod utužili su prije dvije i po godine Privrednom sudu “WTE desalinizacija morske vode”, kada je prinudnim putem sa opštinskog računa naplatila 379.937 eura, a oko 110.000 eura sa računa Vodovoda, i to, kako je navedeno, bez pravnog osnova i zloupotrebom mjenica kao sredstva obezbjeđenja.

Inostrana firma tada je aktivirala mjenice u ukupnom iznosu od 780.000, od kojih je naplatila polovinu. Opština je tada zatražila od Centralne banke da se stopira naplata mjenica, a o svemu obavijestila i Specijalno tužilaštvo, smatrajući da je njemačka kompanija zloupotrijebila mjenice, koje nijesu validne.

Sveto uzeo 1,1 milion eura od mještana

Mještani Petrovca I. A. i S. M utužili su Opštinu da im vrati ukupno 1,1 milion eura, koliko su prije više od deceniju pozajmili Opštini Budva na ime postrojenja za desalinizaciju. Upravo toliku sumu Svetozar Marović se obavezao da vrati u opštinsku kasu, priznajući krivicu pred Specijalnim tužilaštvom da je bio šef kriminalne grupe koja je opljačkala grad.

Marović koji se nalazi u bjekstvu, novčanu kaznu nije platio, a Opština sada bezuspješno pokušava da proda imovinu koju je založio.

Mještani i dalje vode sudski proces, dokazujući da su prije 13 godina dali novac koji se nalazio na računu Prve banke kao pomoć Opštini. Cetinjski sud je presudio u njihovu korist, potvrđujući da su novac dali, ali je Viši sud oborio presudu i vratio na ponovno odlučivanje.

( Vuk Lajović )