Spinujete, korist ima građevinski lobi

Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (MFSS) u reagovanju na moj tekst koji se tiče njegovih odnosa i (ne)saradnje sa Opštinom Tivat, hrabro polemiše sa lokalnom upravom, a ne sa mnom kao autorom teksta. I to bez obzira na činjenicu što u tekstu koji ih je toliko pogodio, nema ama baš nijedne izjave zvaničnika lokalne uprave ili saopštenja Opštine Tivat po kome bi ministar Milojko Spajić i njegove kolege iz PR službe MFSS mogle naći osnova za ocjenu da “jedini pritisak u ovoj siutuaciji smatramo da dolazi od Opštine Tivat“.

Ne, ono što MFSS definiše kao “pritisak“ je samo moje nabrajanje i stavljenje u pravi kontekst činjenica u brojkama, situaciji na terenu, i nadasve, tome da MFSS i Vlada čiji je on dio, evo već više od pola godine ne daju saglasnost na Odluku o komunalijama Opštine Tivat. Što te činjenice Spajiću i njegovom PR timu ne odgovaraju, sasvim je druga priča. A činjenice su:

1. Opština Tivat je nacrt nove Odluke o komunalijama na izjašnjavanje Vladi CG uputila još sredinom januara. MFSS je svoje prvo (negativno) zvanično mišljenje na taj nacrt dalo tek 1. aprila. (Teško da možemo ovdje govoriti o nekoj efikasnosti činovnika u MFSS, zar ne? Tako je međutim, bilo i sa odlukom o davanju saglasnosti Opštini Tivat na kreditno zaduženje da bi ona uopšte preživjela, na koju se takođe čekalo mjesecima, a MFSS se sada u svom regaovanjuju hvali svojom “brzinom“ u tom slučaju). Dodatno, ovakvo postupanje MFSS kada je Tivat u pitanju, malo degutantno djeluje kada se ima u vidu istovremena “kuknjava“ iz Vlade prema parlementu da se hitno usvaja budžet jer jelte, država propade.

2. Prvobitnim niti inoviranim nacrtom nove Odluke visina komunalija u Tivtu se uopšte ne mijenja u odnosu na i sada važeću odluku i one i dalje iznose 60 do 210 eura za kvadrat, zavisno od zone u kojoj se novi objeket gradi.

3. Po nacrtu nove Odluke, prosječni troškovi komunalnog opremanja izračunati su na iznos od 128,33 eura/po m2 površine novih objekata, a to je značajno niže od još uvijek važeće odluke po kojoj su prosječni troškovi komunalnog opremanja 172,30 eura /m2.

4. Nacrt je predvidio ukidanje popusta od 40% u visini obračunatih komunalija za stambene i stambeno-poslovne objekte do 500 kvadrata BGP. Dakle, nije tačno da se radi o “poskupljenju komunalija za 67%“ kod te kategorije objekata kako spinuje MFSS, već o ukidanju popusta i sljedstveno tome, naplati pune visine određene dadžbine koja je kao takvak, na snazi već godinama.

5. I u prvobitnom nacrtu je sama, a u njegovoj drugoj verziji pod priotiskom MFSS, Opština Tivat predvidjela značajne popuste za objekte koji građani grade za rješavanje svog stambenogh pitanja (50% za objekat površine do 150 kvadrata u prvom, odnosno 30% za sve objekte do 250 kvarata u drugom nacrtu). Stoga priča MFSS da nove Odluke o komunalijama Opštine Tivat negativno utiču na standard građana koji rješavaju svoje stambeno pitanje ili pokreću mali biznis, apsolutno ne piju vodu.

Jedino, ako MFSS i Spajić pod “malim biznisom“ ne podrazumijevaju izgradnju objekata za “turističko stanovanje“ površine do 500 kvadrata, a koji u Tivtu i svim primorskim opštinama niču kao pečurke poslije kiše jer se njihovi investitori bave “malim biznisom“ izgradnje i prodaje stanova. E, upravo je ova grana “malog biznisa“ koji ministar Spajić želi zaštititi od “zle administracije“ Opštine Tivat, već dobrano uništila ono što je jedan od motora crnogorske privrede - turističku industriju, jer je stanogradnja “pojela“ i nagrdila prostor, dovela do preopretećenja postojeće javne infrastrukture, plaža i kupališta, saobraćajnica... U Tivtu koji ima samo 46 kilometara kvadratnih površine, to je možda i najvidljivije i štetne posljedice ovakve “razvojne politike“ po opšti interes su najtragičnije. Dakle, iz ovakvog postupanja MFSS, više je jasno je da ono daje prednost intersima građevinskog lobija, nego opštem intreresu svih građana Tivta i Crne Gore.

Fiskalna politika na lokalnom nivou (iako je, kao što se iz slučaja Opština Tivat-MFSS vidi, i tu lokalnim upravama “vezana najmanje jedna ruka“ u Podgorici) je jedan od instrumenata borbe sa ovom pošasti. Druga je prostorno planiranje, ali je to lokalnim upravama, sjećate se ministre Spajiću, država već uzela iz nadležnosti i sada jedino ona “crta“ prostor svih lokalnih uprava - najčešće po željama investitora, a ne objektivnim potrebama stanovništva tih gradova. To je jedna od tekovina vaših DPS-SD-manjinske stranke političkih prethodnika na vlasti, ali koje je ova, “prva demoktratska Vlada u Crnoj Gori“, bez problema prigrlila i nastavila da primjenjuje, bez naznake da će uskoro nešto tu mijenjati u smislu decentralizacije.

Tačno je da je prihod od poreza na nepokretnosti u Opštini Tivat veći od onog od naplate komunalija, ali je to pored ostaloga, tako zato što su donosioci odluka iz prethodne Vlade npr. Tivat natjerali da se odrekne 5,6 miliona eura komunalija od Porto Montenegra, što Luštica Bay tek za par godina treba da dođe u obavezu da sa Opštinom pravi obračun da li joj uopšte i treba plaćati komunalije. Ništa od toga atuelno MFSS nije ni pokušalo da promijeni, a u međuvemenu od Opštine svi traže da ona gradi novu infrastrukturu i javne objekte za što joj je novac od naplate komunalija jedini izvor sredstava.

Iznenađuje me da iz resora koje vodi dokazani ekonomski ekspert međunarodnog glasa poput g. Spajića, dolazi reagovanje u kojem se, u ekonomskom smislu, “porede babe i žabe“ i tvrdi da su troškovi komunalnog opremanja na sjeveru možda čak i veći nego na jugu jer je tamo teren nepovoljne konfiguracije. Zaboga, pa u troškove komunalnog opremanja ulazi i eksproprijacija nekretnina kroz koje treba provući novu infrastrukturu, a cijene zemlje u Tivtu je par desetina, ako ne i stotina puta već nego npr. cijena neke livade u Šavniku ili Petnjici. Ekonomskom logikom ponude i potražnje, jasno je i da cijena komunalija kao u suštini, svojevrsne takse za građenje, ne može nikako biti ista u Tivtu gdje je na raspolaganju samo 46 kilometara kvadratnih površine, ili čak i u susjednim primorskim opštinama koje su višestruko prostorno veće od Tivta, a kamoli u drugim crnogorskim opštinama. Kada nečega ima malo i kada se to nalo nalazi u “crnogorskom Monte Karlu“, onda to valja i adekvatno platiti, zar ne ministre Spajiću? Jer, Vašu i brigu MFSS za standard građana i malih privrednika Tivta, ja do sada ne vidjeh na npr. činjenici da su troškovi života u Tivtu višestruko veći nego npr. u Plužinama zahvaljući činjenici da se ovdje razvija tzv. elitni turizam. Pa da onda npr. MFSS predloži izmjenu fiskalne politike u elitnom jahtingu i da te bogate turiste zbog kojih indirektno, Tivćani plaćaju skuplje namirnice u ovdašnjim trgovinama, a mali privrednici višestruko veće cijene zakupa prostora nego u drugim gradovima, oglobite PDV-om od 21% na “yacht related items“ umjesto stopom od 7 ili čak 0% kakva je već godinama, ili da ukinete tax free gorivo za jahte zbog koga je država do sada izgubila desetine miliona eura. Dodatno, za nekoga ko se zalaže za slobodno tržište i slobodnu ekonomiju, zašto ne predložite izmjene zakonske izmene koje će ukinuti saglasnost Vlade kao neophodnost na odluke lokalnih uprava o njihovim taksama i dadžbinama, pa da tako opštine same i slobodno kreiraju svoj fiskalni i poslovni ambijent, međusobno se tako nadmećući. Takva tržišna utakmica njihovom stanovništvu i privrednicima može ići samo na korist, zar ne?

Siniša Luković

( Siniša Luković )