Crkva Svetog Antuna još čeka na obnovu
Crkva na Mogrenu, koju su pohodili i pravoslavci i katolici, a koju je 1952. srušila tadašnja vlast, još je u ruševinama, iako su opštinske vlasti još prije dvije godine najavile izgradnju
Crkva Svetog Antuna Padovanskog, na drugoj plaži Mogren, koja je nakon Drugog svjetskog rata porušena, još nije obnovljena, iako su gradske vlasti još prije dvije godine obećale da će to učiniti.
Ideja o obnovi jedne od nekadašnjih svetinja Budve, kojoj su pohodili ne samo katolici, nego i pravoslavni vjernici, i pored stalnih obećanja koja su stizala iz gradske uprave nikako da se krene u realizaciju.
Zbog toga je 13. jun, kada se obilježava Sveti Antun, bio je povod da iz Mjesne zajednice “Stari grad“ ponovo upute apel Opštini Budva da se krene u obnovu crkve.
“Od davnina su Budvani obilježavali 13. jun posjetom crkvi Svetog Antuna sve dok nije srušena. Kasnije su posjećivali mjesto gdje se nalazila, kako bi pokazali da je ona samo fizički srušena, ali da je u našim srcima uvijek tu postojala i postojaće. Tim datumom je ujedno i simbolično obilježavan početak kupališne sezone u Budvi. Nadamo se da su se stekli uslovi da konačno krenemo sa obnovom crkve. Opština Budva je obećala prije dvije godina da će da pokrene akciju obnove crkve. Menadžer grada je tada obećao da čim se steknu uslovi da će lokalna uprava da finansira troškove projekta i pomoći u gradnji. Nadamo se brzoj realizaciji projekta”, kazao je član Savjeta MZ “Stari grad“ Luka Vučković.
Crkva Svetog Antona izgrađena je 1571. godine. Vremenom je crkva propadala, da bi je na kraju veliko nevrijeme 1899. godine gotovo potpuno uništilo. Sljedeće godine su građani Budve odlučili da izgrade novu i veću crkvu i počeli su sa sakupljanjem dobrovoljnih priloga u čemu su podjednako učestvovali i katolici i pravoslavni i 1. maja 1905. godine don Ćiril Rosić je blagoslovio kamen temeljac uz veliko veselje građana obje vjeroispovijesti, propraćeno gradskom muzikom. Siromašniji građani koji nijesu mogli da pomognu izgradnju crkve novcem, pomogli su dobrovoljnim radom. Decenijama prije i poslije posvećenja crkve na dan 13. juna su se održavale svečanosti u čast Svetog Antuna, u kojem su mnogi stanovnici vidjeli zaštitnika svog grada. Ova tradicija trajala je do 1952. godine kada je crkva Sv. Antona porušena.
Odbor za obnovu-izgradnju crkve Svetog Antuna obratio se Opštini Budva još 29. januara 2013, međutim, nije se daleko otišlo od pokretanja inicijative.
Originalni planovi za izgradnju crkve su sačuvani, postoje i brojne fotografije, tako da ne bi postojao problem da se crkva obnovi u izgledu kakvom je bila, nakon posljednje rekonstrukcije početkom XX vijeka.
Zemljište na kom se crkva nekada nalazila pripada katastarskoj parceli broj 2652 KO Budva i u vlasništvu je HG “Budvanska rivijera”.
Kako je ranije saopšteno iz Opštine Budva, u katastarskoj evidenciji nalaze se opisi ograničenja koji se odnose na zahtjeve za restituciju, te zbog toga bi u saradnji Opštine Budva, HG “Budvanska rivijera” i predstavnika katoličke crkve u Budvi trebalo postići dogovor o rješavanju statusa tog zemljišta kako bi se moglo pristupiti izgradnji crkve.
“Vijesti“ su ranije objavile priču predstavnika Odbora koji su ispričali da je crkva vandalski porušena 25. juna 1952. oko dva sata iza ponoći, dan nakon Svetoga Ivana, zaštitnika grada Budve.
“U ranim jutarnjim satima su minirali crkvu i zna se ko je to učinio. Navodno da je greškom minirana i porušena, ali ta greška nikada nije ispravljena, niti je crkva ikada ponovo bila rekonstruisana“, ispričali su tada staromještani koji za Dan Svetog Antuna pohode plažu Mogren na kojoj se nalazila crkva.
Svetac označavao početak sezone u Budvi
Crkva Svetog Antuna sa sobom je nosila i simboliku za cijelu Budvu, jer su je davno vjernici i jedne i druge vjeroispovijesti pohodili na Dan Svetoga Antuna. Procesije, kada su građani Budve brodićima odlazili na plažu Mogren II, označavale su ujedno i početak kupališne sezone u Budvi.
O ovoj katoličkoj crkvi ostao je pomen u priči o svetkovini starih Budvana koji detaljno opisuje mr Lucija Đurašković: “Na dan Sv. Antuna Padovanskog, 13. juna svake godine je iz crkve Sv. Ivana Krstitelja kretala svečana procesija sa ikonom Sv. Antuna Padovanskog, bogato ukrašenom zavjetnim zlatom. Ikona je iznošena iz mogrenske crkve Sv. Antuna devet dana prije proslave, da bi svih tih dana u crkvi Sv. Ivana održavana misa. Poznato je da je ikona, tom prilikom obično iznošena barkom morskim putem, a na sam dan svetkovine (13. juna) vraćana u crkvu Sv. Antuna kopnenim putem. Toga dana se poslije svečane mise na plaži Mogren slavilo do zalaska sunca. Kod starih Budvana je ostao običaj da se ovog dana počinju kupati u moru“.
( Vuk Lajović )