Tužilački savjet: Nisu ispunjeni uslovi za prestanak funkcije državnim tužiocima

Tužilački savjet je na današnjoj sjednici zaključio da nisu ispunjeni uslovi da se konstatuje prestanak funkcije državnim tužiteljkama koje su navršile 64 godine života i najmanje 15 godina staža osiguranja, i državnim tužiocima koji su navršili 61 godinu života i 40 godina staža osiguranja. Takođe, Tužilački savjet je zauzeo stav da nijesu ispunjeni uslovi za prestanak funkcije državnim tužiocima ni po osnovu staža osiguranja sa uvećanim trajanjem.

"Na sjednici Tužilačkog savjeta, kojom je predsjedavao v.d. Vrhovnog državnog tužioca Dražen Burić, Tužilački savjet je u svijetlu Ustavnog principa zabrane diskriminacije, ratifikovane Konvencije o eliminisanju svih oblika diskriminacije žena iz 1981.godine i člana 14 Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, koje imaju suprematiju u odnosu na cjelokupno nacionalno zakonodavstvo, uz analizu prateće jurisprudencije evropskih sudova, tumačio odredbu Zakona o Državnom tužilaštvu kojom se propisuje da državnom tužiocu funkcija prestaje kada ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju. Vodjeni principom javnog interesa, i preveniranja nastupanja štetnih posljedica po tužilačku profesiju koje bi nastupile opredjeljivanjem za puko jezičko tumačenje, Tužilački savjet je zauzeo stav da bi primjenom istog nastupila diskriminacija na osnovu pola i diskriminacija profesije, a suprotno ratifikovanim međunarodnim instrumentima, koji imaju prevagu nad nacionalnim zakonodavstvom. Podsjećamo da je Ustavnom sudu podnijet predlog za ocjenu saglasnosti ove odredbe Zakona o Državnom tužilaštvu, sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima".

"Naime, primjenom jezičkog, ali i teleološkog, logičkog i sistemskog tumačenja odredaba čl. 17 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, kojima se propisuje niža starosna granica u pogledu sticanja prava na starosnu penziju za žene (64 godine života) u odnosu na muškarce (66 godina života), Tužilački savjet zauzeo je stav da su u pitanju norme koje predstavljaju jedan oblik posebne, pozitivne mjere u oblasti socijalne zaštite, u kontekstu odredaba čl. 16 i 17 Zakona o rodnoj ravnopravnosti. Takvom mjerom, ostavljena je mogućnost ženama da svoje pravo na starosnu penziju mogu ostvariti u mlađoj starosnoj dobi u odnosu na muškarce," saopšteno je iz Savjeta.

Međutim, kako ističu, takvo njihovo pravo, kao vid pozitivne mjere (tzv. “pozitivne diskriminacije”), nikako ne smije istovremeno predstavljati osnov za imperativni prestanak funkcije državnog tužioca, jer bi takvo tumačenje predstavljalo kršenje Ustavom proklamovanog prava na rad, načela stalnosti tužilačke funkcije, kao i principa zabrane svake neposredne ili posredne diskriminacije. "Ukoliko bi se prihvatilo stanovište da državnim tužiteljkama koje navrše 64 godine života i najmanje 15 godina staža osiguranja funkcija prestaje po sili zakona, onda rješenje propisano odredbama čl. 17 st. 1 Zakona o PIO više ne bi predstavljalo pozitivnu mjeru i pogodnost (što je nesumnjivo bila intencija zakonodavca), već klasičan osnov za diskriminaciju žena, kojima bi funkcija državnog tužioca, potpuno neustavno i neosnovano, po sili zakona prestajala dvije godine ranije u odnosu na muškarce."

"Dakle, odredbe čl. 17 st. 1 Zakona o PIO odnose se na pravo, koje žene ispunjenjem propisanih uslova mogu, ali ne moraju koristiti, kao vid pogodnosti i posebne, pozitivne mjere zakonodavca, u kontekstu čl. 8 st. 2 Ustava Crne Gore. Sve dok u tom pravcu ne postoji inicijativa državnog tužioca, koji bi, koristeći svoje pravo i pogodnost iz čl. 17 st. 1 Zakona o PIO, pokrenuo postupak za ostvarivanje prava na starosnu penziju, Tužilački savjet je stanovišta da ne postoje uslovi da se konstatuje prestanak funkcije državnog tužioca, prije ispunjenja opštih uslova za prestanak radnog odnosa po sili zakona, predviđenih Zakonom o radu", pojasnili su iz Tužilačkog savjeta.

Isti princip, prema stanovištu Tužilačkog savjeta, primjenjuje se i u odnosu na odredbu čl. 17 st. 2 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, koja propisuje pravo na starosnu penziju osiguranika koji navrši 40 godina staža osiguranja i 61 godinu života, tako da nisu ispunjeni uslovi po ovom osnovu za prestanak mandata po sili zakona državnom tužiocu ni po ovom osnovu.

"Tužilački savjet cijenio je i odredbe čl. 18 Zakona o PIO, koje propisuju starosnu granicu za sticanje prava na starosnu penziju osiguraniku kome se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem. Pravo na tzv. beneficirani radni staž, propisuje se za zaposlene, odnosno lica koja se bave naročito napornim i rizičnim zanimanjima i takođe predstavlja vid pozitivne mjere zakonodavca prema toj kategoriji lica. Samim tim, ovakva pozitivna mjera, odnosno pravo ne može istovremeno predstavljati imperativni osnov za prestanak radnog odnosa ili funkcije državnog tužioca, ranije nego što je to slučaj sa ostalim zaposlenim, odnosno državnim tužiocima, kojima se staž osiguranja računa shodno opštim pravilima iz čl. 17 Zakona o PIO. S tim u vezi, Tužilački savjet je stanovišta da nijesu ispunjeni uslovi za konstatovanje prestanka mandata Glavnom specijalnom tužiocu, u smislu odredbi čl. 18 u vezi čl. 17 st. 1 i 2 Zakona o PIO."

Na osnovu navedenog, iz Tužilačkog savjeta poručuju da aktuelni sastav Savjeta "neće podleći neprimjerenim političkim pritiscima" i neće odustati od navedenog tumačenja ove odredbe, "jer bi odstupanje od već predočenog značilo postupanje suprotno kogentim ratifikovanim medjunarodnim normama."

"Tužilački savjet očekuje da će, zbog značaja ovog pitanja i sprečavanja nastupanja neotklonjivih štetnih posljedica, Ustavni sud Crne Gore u najkaće vrijeme ocijeniti saglasnost odredaba Zakona o Državnom tužilaštvu sa Ustavom CG i obustaviti primjenu spornih zakonskih odredbi do konačne odluke, jer bi njihova primjena mogla dovesti do grubog kršenje prava i načela Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama i Ustava CG, te u krajnjem do nastanka obaveze naknade materijalne i nematerijalne štete, uz ugrožavanje ugleda Tužilačkog savjeta i mogućeg postavljanja pitanja njegove odgovornosti", zaključuje se u saopštenju.

Sjednica će nastaviti 22. juna.

( B.H. )