Cijena struje manja jer nijesu ugrozili rijeke

Samo što su završili i pustili u rad malu hidroelektranu (mHE) Krkori u Andrijevici i počeli da isporučuju prve kilovate struje državnom sistemu, preduzeće “Vodovod” obaviješteno je da im se za dvasesetak odsto umanjuje cijena električne energije koju prodaju.

Prema riječima direktora andrijevičkog preduzeća “Vodovod” Željka Novovića, ista stvar se dogodila i sa mHE Miolje Polje u Beranama, koja je u vlasništvu Opštine Berane, odnosno opštinskog preduzeća “Benergo“.

Andrijevica i Berane su za sada jedine opštine u državi koje su, kako tvrde, izgradile potpuno ekološke mHE na cijevima gradskih vodovoda.

“Umjesto da budemo stimulisani zbog toga, nas su nedavno obavijestili da nam za 20 odsto cijenu struje koju im prodajemo, zbog toga što navodno nismo imali troškove ugradnje cijevi, već koristimo postojeću infrastrukturu“, kaže ogorčeno Novović.

On dodaje da je potpuno apsurdno da “tajkunima koji pune sopstvene džepove” ostaje cijena od 0,1044 centa po kilovatu, dok se opštinama Berane i Andrijevica, čije male elektrane rade za javni interes i dobro naroda, cijena umanjuje na 0,08352.

“Potpuno je nejasno šta ovdje treba da bude stimulativno za naš rad. Oni su poremetili ekološki sistem i uništili prirodu, a mi smo samo na postojeće cijevi od gradskih vodovoda postavili turbine, i mi dobijamo manju cijenu“.

Novović objašnjava da se ta umanjena cijena primjenjuje samo kod minielektrana koje su ispod jednog megavat-časa (MWh), a da i Krkori u Andrijevici i Miolje Polje u Beranama imaju instalisanu snagu iznad te jačine.

“Nema nikave logike. Mi ne tražimo da nas, pošto radimo za javno dobro, posebno stimulišu, ali zahtijevamo da se preispita ova odluka COTEE (Crnogorskog operativnog tržišta električne energije)”.

MHE Krkori predstavlja dio sistema za vodosnabdijevanje Andrijevice vodom sa vodoizvorišta Krkori. Smještena je 3,6 kilometara ispod vodoizvorišta Krkori, u mjestu Kamena luka, na lijevoj obali Kutske rijeke.

Protočnog je tipa, sastavljena od jednog generatora i jedne tromlazne Pelton turbine.

MHE “Krkori” sa instalisanim protokom od oko 500 l/s i neto padom od oko 90 metara pogoni turbine instalisanog kapaciteta 398kW, čija je projektovana dobit, prema sadašnjim tržišnim uslovima i cijenom električne energije, trebalo da iznosi oko 365.000 eura godišnje.

S obzirom da vodoizvorište Krkori nema konstantan kapacitet od 500 l/s, već krajem ljeta i u jesenjem periodu količina vode opada, očekivalo se da prosječna godišnja dobit bude od oko 240-280.000 eura, odnosno prosječno oko 20.000 - 24.000 eura mjesečno.

“Ako uzmemo u obzir činjenicu da je naša mHE dio vodovodnog sistema, što znači da turbinu u našoj mHE pokreće voda koju po izlasku iz iste tehnički obrađujemo (hlorišemo) i koja je svakako namijenjena da zadovolji potrebe stanovništva i privrede u opštini Andrijevica i okolnim selima, možemo zaključiti da se radi o savršeno ekološkom projektu, koji nema ni najmanje negativnog uticaja na životnu sredinu, za razliku od drugih mHE koje koriste vodu iz rijeka i potoka i samim tim isušuju korita u dionicama u kojima je voda smještena u cijev, pritom ugrožavajući i narušavajući prirodni sklad, ravnotežu i pejzažne ljepote“, kaže Novović.

Strogi uslovi za puštanje u radPrema njegovim riječima, ono što je bio jedan od uslova termoenergetske inspekcije za izdavanje Rješenja za puštanje mHE u rad, jeste da posjeduje garancije i izjave projektanta, isporučioca opreme, izvođača radova i tehničkog nadzora, da je oprema projektovana i konstruisana, izrađena i ugrađena na način koji obezbjeđuje da kvalitet vode ostane isti kao prije prolaska kroz turbinu, odnosno da turbina ne utiče loše na kvalitet vode koja se dalje distribuira prema krajnjim potrošačima - građanima Andrijevice.

“To potrazumijeva da je oprema urađena od nerđajućih metala i da su sklopovi opreme takvi da nije moguće da u vodu dospije ulje iz hidraulike. Po pustanju mHE u rad urađena je i analiza vode za piće, i rezultati analize potvrđuju da je istog, odnosno dobrog kvaliteta“, objašnjava Novović.

On podsjeća da priča o mHE u opštini Andrijevica traje desetak i više godina i da je njena izgradnja počela prije više godina.

Realizacija ovog projekta je išla veoma sporo, sa mnogo nelogičnosti, propusta i neorganizovanosti. Ako se krene od toga, kako kaže Novović, da je u posljednjih nekoliko godina u Crnoj Gori napravljeno toliko privatnih mHE za kratak vremenski period, a da mHE koja je u vlasništvu jednog javnog preduzeća, čiji je osnivač Opština Andrijevica, koje je trebalo puštanjem u rad iste da rastereti budžet opštine za nekih desetak odsto, čeka toliko dugo, jasno se vidi da u tom pravcu nije rađeno nešto kako treba.

“U ovom kratkom periodu smo intenzivno radili i preduzeli sijaset aktivnosti za puštanje u rad mHE. Uz mnogo napora uspjeli smo da završimo radove na objektima, zatim smo prikupili svu potrebnu dokumentaciju, organizovali sve karike u ovom dosta složenom procesu, i 8. 4. počeli sa probnim radom. 24. 4. 2021. godine dobili smo upotrebnu dozvolu i naša mHE je konačno krenula sa proizvodnjom električne energije. 25. 5. 2021. smo dobili status povlašćenog proizvođača električne energije od strane Regulatorne agencije za energetiku, i time zaokružili priču sa mHE”.

Zbog toga mu sada, kako naglašava, nije jasno zbog čega su ih ovih dana obavijestili da im se umanjuje otpupna cijena struje koju proizvode.

Kako će to stimulativno djelovati na preduzeće “Benergo” u Beranama, koje je formirano da na gradskom vodovodu izgradi još nekoliko manjih hidroelektrana na cjevovodima prigradskih i seoskih naselja - ostaje da se vidi.

U Beranama su ranije, prije ove posljednje odluke, sračunali da će novac od prodate struje daleko nadmašiti potrošnju gradske rasvjete i drugih opštinskih potrošača, a u Andrijevici da će pokriti čak deset odsto planiranog godišnjeg budžeta Opštine.

Novović: Tajkune stimulišu, opštinama umanjuju prihode

Novović je istakao da cjenovnom politikom “nastavljaju da se stimulišu tajkuni” u Andrijevici i u Beranama koji imaju po desetak mHE, a da opštine destimulišu da rade.

“Koliko je meni poznato, preduzeće... ima ukupni mjesečni prihod od oko milion eura, a kolege iz Benerga planiraju nekih 240 hiljada godišnje, kao i mi, otprilike. I onda nama smanjuju cijenu otkupa struje, što nam umanjuje godišnji prihod za oko dvadeset odsto, a njima ostaje ista cijena. To nije pošteno”.

( Tufik Softić )