Manje putnika, a više tužbi od radnika

Pad broja opsluženih putnika i aviona, avijacijskih i neavijacijskih prihoda, smanjenje zarada, povećanje troškova za sudske sporove i otpremine zaposlenih i milionska potraživanja, obilježili su prošlogodišnje poslovanje Aerodroma Crne Gore (ACG). To pokazuje izvještaj o poslovanju ove državne kompanija u koji “Vijesti” imaju uvid.

Ukupni gubitak ACG čiju je prošlu poslovnu godinu obilježila aktuelna situacija sa pandemijom koronavirusa bio je 15,09 miliona eura. Dobit Aerodroma na kraju 2019. godine je bila 14 miliona eura.

Pred osnovnim sudovima Aerodromi su prošle godini vodili 874 postupka po osnovu tužbenih zahtjeva iz oblasti radnih odnosa po raznim osnovama.

Od tog broja tužba je povučena u 474 postupka radi potpisivanja sporazuma o vansudskom poravnanju.

U izvještaju nije navedeno kolika je potencijalna šteta zbog gubitka ovih sporova i vansudskih poravnanja. Još nije objavljen revizorski izvještaj za 2020, a revizor je za 2019. godinu naveo da šteta zbog ovih sporova iznosi preko 14 miliona eura.

Aerodromi su u prošloj godini opslužili 533 hiljade putnika (pad od 80 odsto u odnosu na 2019. godinu) i 5.411 vazduhoplova (pad od 63 odsto u odnosu na 2019. godinu).

Od ovog broja u Podgorici je opsluženo 343,187 hiljada što je 74 odsto manje u odnosu na godinu ranije i 3.095 aviona što predstavlja pad od 59 odsto u odnosu na 2019. godinu. Na tivatskom aerodromu opsluženo je 189,815 hiljada putnika i 2,316 hiljada aviona što je pad od 86 odsto, odnosno 67 odsto u odnosu na 2019. godinu.

Letjelo 17 avio-kompanija

U godini koju je obilježila korona kriza u ukupnom prometu aviona na dva crnogorska aerodroma učestvovalo je svega 17 avio-kompanija za razliku od 50 avio-kompanija koje su saobraćale u 2019. godini.

“Veći pad u broju aviona i putnika na tivatskom u odnosu na podgorički aerodrom je posljedica izraženog sezonskog karaktera saobraćaja na tom aerodromu”, objašnjeno je u izvještaju.

Saobraćaj sa crnogorskih aerodroma u prošloj godini se odvijao prema oko 40 destinacija, za razliku od 70 destinacija iz 2019. godine.

“Pet najznačajnijih destinacija sa aspekta učešća u prometu putnika na oba aerodroma u prošloj godini su Beograd (29,1 odsto), Istanbul (9,9 odsto), Moskva (7,8 odsto), Kijev (8 sedam odsto) i Minsk (4,9 odsto). U 2019. najviše putnika dolazilo je iz Moskve 24,4 odsto, pa Beograda 20,6 odsto, Istanbula 4,9 odsto, Beča i Londona po 3,3 odsto...

“Pad u broju putnika zabilježen je na svim destinacijama. Od destinacija koje su najviše učestvovale u ukupnom broju putnika, najveći pad je zabilježen destinacijama - Moskva (94 odsto), London (82 odsto), Beč (79 odsto), Beograd (72 odsto), Istanbul (60 odsto). U odnosu na 2019. godinu, sva tržišta sa kojima se obavljao saobraćaj su zabilježila pad u broju putnika. Najveći pad je zabilježen u saobraćaju sa Ruskom Federacijom od 94 odsto, a veliki pad u broju putnika zabilježen je i u saobraćaju sa Srbijom (72 odsto). Dva dominantna tržišta su Ruska Federacija i Republika Srbija, sa kojima se u redovnim okolnostima obavi oko 47 odsto ukupnog prometa putnika, zabilježili su značajan pad u 2020. godini u odnosu na 2019. godini, koji je u broju putnika iznosio 1.089.151 putnika”, piše u izvještaju.

Prihodi pali za 48,15 miliona

Ukupni prihodi ACG za godinu pali su za 48,15 miliona putnika odnosno sa 56,79 miliona u 2019. na 8,64 miliona u prošloj godini. Avijacijski prihodi kao najznačajni stavka su umanjeni sa 31,92 miliona u 2019. godinu na 6,72 miliona u prošloj godini, dok su neavijacijski prihodi pali na godišnjem nivou sa 4,65 miliona, na 972 hiljade.

Kod neavijacijskih prihoda zarada od fri šopa (koja je najveća u ovoj strukturi) je pala sa 2,14 miliona u godini prije krize na 207,5 hiljada u prošloj godini, dok je na drugom mjestu ugostiteljstvo koje bilježi pad na godišnjem novu sa 637,88 hiljada na 207,5 hiljada.

Aerodromi su prošle godine imali rashodne od 23,73 miliona eura što je 17,87 miliona manje nego godinu ranije kada su potrošili 41,60 miliona eura. Najveća stavka na rashodnoj strani su “zarade i ostala lična primanja” koja je umanjena sa 17,42 miliona u 2019. na 14,48 miliona u prošloj godini. Ukupna ušteda po tom osnovu je bila 2,94 miliona.

Stavka na rashodnoj strani “ostala primanja zaposlenih i povlašćeni prevoz i pokriće troškova za aviokarte” bila je 127,3 hiljade eura, dok je u 2019. godini taj trošak državnu firmu koštao 1,37 miliona, a “rezervisanja za otpremnine i jubilarne nagrade i sudske sprove” su porasla sa 886,78 hiljada u 2019. godini na 1,56 miliona u 2020. godini.

Ostali rashodi su porasli na godišnjem nivou sa 435,2 hiljada na 1,96 miliona, ali nije objašnjeno na šta je prošle godine potrošeno blizu dva miliona.

Vansudska poravnanja

ACG su prošle godine sa zaposlenima potpisali 542 ugovora o sudskom poravnanju od kojih je 72 zaposlenih tražilo naknadu za neiskorišćeni godišnji odmor u ukupnom neto iznosu od 44,424 hiljde eura. Obračunata naknada za neiskorišćeni godišnji odmor za ostalih 470 zaposlenih koji su potpisali sporazum je ukinuta.

“Ukupni rashodi imaju pad, ali znatno niži od pada prihoda. Zarade su bile umanjene za 30 odsto u periodu april-jun kada je na snazi bio prekid rada. Sa padom saobraćaja smanjeni su troškovi potrošnog materijala, rezervnih djelova, struje i goriva” navodi se u izvještaju.

Troškovi rezervisanja u 2020. godini bili 1,56 miliona, a od ovoga na rezervisanje za otpremnine se odnosi 310,7 hiljada, na rezervisanje za jubilarne nagrade 318,8 hiljada i na rezervisanja za sudske sporove 933,5 hiljada.

ACG su na kraju prošle godine imali 764 zaposlena od čega je na neodređeno vrijeme 721 zaposleni, a na određeno vrijeme 43 zaposlena.

Najveće učešće u prometu aviona, kao i u prethodnoj godini, imali su Montenegro Airlines (24,83 odsto), Air Serbia sa 11,48 odsto, dok je na trećem mjestu Ryanair sa 5,32 odsto i na četvrtom Turkish Airlines sa 3,77 odsto učešća

Ukupna potraživanja 16,79 miliona eura

Ukupna potraživanja ACG na kraju prošle godine su bila 16,79 miliona, nedospjela potraživanja 330,7 hiljada, potraživanja sa kašnjenjem do 30 dana 204,8 hiljada i sa kašnjenjem iznad 30 dana 16,26 miliona.

Iz državnog budžeta, na ime duga bivšeg nacionalnog avio-prevoznika Montengro Airlinesa, ACG je prošle godine naplatio 15 miliona eura, a u ovoj godini 9,41 milion eura.

“Preostali iznos koji država treba da uplati u skladu sa zakonom je 5,75 miliona”, piše u izvještaju.

Aerodromi su prošle godine primjenjivali podsticajnu šemu, odnosno, odobravali popuste avio kompanijama.

“Popusti avio kompanijama za 2020. godinu iznose 209 hiljada eura, dok je Montenegro Airlines oslobođen plaćanja opsluživanja u iznosu od 934 hiljade”, navodi se u izvještaju.

Novac za neisplećene razne naknade tražili svi, od menadžera do radnika

Zaposleni su pred sudovima tražili naknada za manje isplaćenu zaradu za članove menadžmenta po zaključku Vlade Crne Gore iz 2012. godine, poništaj aneksa kojim je promijenjeno radno mjesto, naknada štete za neisplaćene zimnice za godine 2010, 2011, 2012. i 2013. godinu, naknada štete za neiskorišćeni godišnji odmor od 2008. do 2018. godine i naknada štete za neisplaćeni prekovremeni rad, rad noću i za vrijeme praznika za isti period.

Za period od 2008. do 2018. godine traže se i naknade za nepravilno obračunat minuli rad, za manje obračunutu zaradu tokom odsustva sa rada zbog bolesti, neisplaćeni regres, za neisplaćenu/manje isplaćenu jubilarnu nagradu, neisplaćeni prevozom...

Pred Upravnim sudom su prošle godine vođena četiri sudska postupka u vezi sa postupkom javne licitacije radi davanja u zakup poslovnih prostora na aerodromima u Podgorici i Tivtu, kao i jedan krivični postupak pred Višim sudom pokrenut protiv Atlas banke i odgovornih lica radi zloupotrebe službenog položaja u privrednom poslovanju.

Pred Privrednim sudom ACG je vodio četiri postupka i to po osnovu utvrđivanja prava zakupa i naknade štete, radi duga, ometanja posjeda i naplate novčanog potraživanja.

( Marija Mirjačić )