Kako upoznati drugu stranu

Igra s vukovima, roman američkog pisca Majkla Blejka, po kome je snimljen legendarni film Kevina Kostnera ovjenčan sa 7 Oskara i tri zlatna Globusa, po prvi put dostupan je i našim čitaocima u prevodu Tatjane Milosavljević i u izdanju Lagune. Majkl Blejk je napisao sredinom osamdesetih godina ovaj roman o iskonskoj potrebi za otkrivanjem sopstvenog identiteta, smatrao je da romaneskna vizija pojedinca u ratu može mladima približiti američku istoriju i život na granici, a nije ni sumnjao da će njegova vizija usamljeničkog života poručnika Džona Danbara opčiniti milione čitalaca širom svijeta.

Radnja romana se odvija 1863. godine i prati život poručnika Sjedinjenih Država Džona Danbara. Nakon teške bitke on otkriva da ljekari planiraju da mu amputiraju nogu, pa zbog toga odlučuje da izvrši samoubistvo jurišem na neprijateljsku liniju. To izaziva zbunjenost kod neprijateljske strane i čistom srećom njegova jedinica pobjeđuje i on postaje junak. Danbar po sopstvenoj želji napušta ludilo ratnog fronta, traži premještaj u Fort Sedžvik i odlazi u mirna prirodna prostranstva Dakote, prema udaljenom utvrđenju, najisturenijoj vojnoj postaji na Divljem zapadu. Hiljadama milja istočno njegovi drugovi se žestoko bore sa vojskom Konfederacije, dok njega okružuju beskrajna prerija i plavo nebo. Fasciniran tim mjestom, Danbar odlučuje da tu ipak ostane sa svojim jedinim prijateljima, vukom i konjem Ciskom. No nakon dugog puta otkriva da je utvrđenje napušteno i da ga posmatraju Indijanci. Džon Danbar o svojim prvim komšijama ne zna ništa. Posmatra ih i opčinjen je onim što vidi. U samoći, prepušten divljini odlučuje da im se približi. Kako bi uspostavio kontakt, odlazi u njihovo selo, ali na putu slučajno sreće ženu koju spašava... Ona je bijelkinja, ali su je odgojili Indijanci pa je smatraju svojom. Danbar upoznaje poglavicu Ptica koja udara, pa se sprijateljuje sa Indijancima i uči njihov jezik. Kako vrijeme prolazi on se potpuno stapa sa Indijancima i postaje jedan od njih. Pronalazi unutrašnji mir. I tako počinje preobražaj iz kojeg će izaći drugi čovjek. Kao čovjek zvani Igra s Vukovima. Međutim tada na to područje upadaju američki vojnici, uhvate Dunbara i proglašavaju ga izdajicom jer se uklopio i identifikovao sa indijanskom kulturom.

“Igra s vukovima” je jednostavna priča sa likovima naglašene moralnosti i ljudskosti. Ima epski zamah, jednostavnu naraciju i najbolju stranu vesterna, bez uobičajene polarizacije likova i predvidljivih situacija karakterističnih za žanr vesterna. Ono što „Igru s vukovima“ čini velikom knjigom je odnos glavnog junaka prema ratu i neprijatelju i pokušaj da se upozna i druga strana, ali ne samo preko nišana. Pisac je u ovoj knjizi čitaocima predstavio tradiciju i običaje Komančija, indijanskog plemena, njihov pogled na svijet i zakone kojima se vode kroz život. Oni su u ovom romanu ljudi koji imaju svoj jezik i običaje, a ne bezlična masa. “Igra s vukovima” je i istorija gledana iz ugla Indijanaca.

Po Blejkovom romanu „Igra s vukovima“ 1990. snimljen je i istoimeni film koji je režirarao Kevin Kostner, ujedno i glavni glumac ovog avanturističkog vesterna. Kod nas je film poznat pod nazivom „Ples s vukovima“ a ovo filmsko ostvarenje je postiglo veliki komercijalni uspjeh u bioskopima u doba kad se mislilo da je žanr vesterna izašao iz mode. To je inače i najuspješniji vestern svih vremena, koji je zaradio skoro 500 miliona dolara.

Majkl Blejk i Kevin Kostner upoznali su se 1981, a nekoliko godina ranije Blejk se preselio u Los Anđeles. Pisao je scenarije za filmove a u jednom od filmova snimljenim po njegovom scenariju „Stacy’s Knights“ Kostner je igrao glavnu ulogu. Željeći da Blejka progura u svijetu filma, Kostner ga je upoznao sa holivudskom elitom. Ne mogavši da ostvari svoje snove u Holivudu, Blejk se okrenuo pisanju romana, ne radeći ništa drugo. U to doba nije imao novca ni za stanarinu, pa je neko vrijeme živio kod Kostnera. Potom je radio kao perač sudova u kineskom restoranu. Kostneru se scenario jako dopao ali obzirom da je sredinom osamdesetih prošlo zlatno doba vesterna, on je 1986. predložio Blejku da ga pretvori u roman, čime bi se povećale šanse za ekranizaciju u film. Romanom bi privukao veliki broj čitalaca, a potom bi lakše snimili film. Blejk ga je poslušao. Blejkov roman „Ples s vukovima“ bio je više od 30 puta odbijen, prije nego što ga je objavila mala izdavačka kuća Fawcett, 1988. godine u mekom povezu. Roman se najprije prodavao prvenstveno na aerodromima. Ubrzo je postao bestseler, a Kostner je otkupio prava, znajući da će filmska adaptacija dobiti potrebnu studijsku distribuciju. Ostalo je istorija. I Blejk i Kostner su 1991. osvojili Oskara, prvi za scenarij, a drugi za režiju i produkciju.

Majkl Blejk (1945–2015) rodio se u Fajetvilu u Sjevernoj Karolini kao četvrta generacija porodice pisaca. Profesionalno bavljenje književnošću započeo je šezdesetih godina, za vrijeme služenja vojnog roka u Vazduhoplovnim snagama SAD. „Igra s vukovima“ (1988) zasnovao je na svom deset godina dugom istraživanju istorije Granice. Nastavak romana „Igra s vukovima“ je „Sveti put” i u tom romanu je glavni junak Džon Danbar, sada Onaj Koji Igra s Vukovima. Majkl Blejk je sa suprugom i njihovo troje djece živio na ranču na jugu Arizone. Preminuo je 2015. godine od karcinoma.

( Vujica Ognjenović )