Što je sud?

Vrhovni sud je, prije neki dan, objavio da njegova Opšta sjednica nije utvrdila kandidata za predsjednika Vrhovnog suda.

Od mogućih 13, jedan kandidat je dobio 11 glasova, a ostala dva po 1.

I nije izabran? Kako?

Nepotpisano saopštenje Vrhovnog suda toliko je šturo da nešto očigledno krije.

Pozivaju se na čl. 38 st. 6 Zakona o sudovima, ali to za elementarno radoznalog čitaoca nije dovoljno. Jer taj stav glasi: “Ako u ponovljenom glasanju niko od kandidata ne dobije dvotrećinsku većinu, Opšta sjednica Vrhovnog suda će konstatovati da predlog kandidata za predsjednika Vrhovnog suda nije utvrđen i o tome će obavijestiti Sudski savjet”. Očigledno nebitna odredba.

A mi (radoznali) se pitamo: kako to da 11 glasova od mogućih 13 nije dvotrećinska većina.

E baš toga nema u saopštenju, pa moramo da nagađamo: izgleda da Opšta sjednica Vrhovnog suda dvotrećinsku većinu računa u odnosu na svoju maksimalnu popunjenost. Nekim tamo pravilnikom je utvrđeno da Vrhovni sud ima najmanje 18 sudija pa se, vjerovali ili ne, dvotrećinska većina računa u odnosu na taj pretpostavljeni broj sudija a ne u odnosu na stvarni. Ovoga bi se teško sjetili da im svijetli primjer nije dao Ustavni sud: oni takođe svoju većinu, prilikom donošenja odluka, mjere prema Ustavom propisanom broju sudija. Ustav propisuje da Ustavni sud ima 7 sudija pa, iako ih sad ima samo 5, oni smatraju da je potrebno da za odluku glasa najmanje četvoro.

Problem sa ovom izvrnutom logikom je u tome što sudije nad sudijama ne shvataju da moraju da se odluče o sljedećem: jesu li sud ili nijesu. Ako Ustav kaže 7 a ima vas 5, znači li to da Ustavni sud ne postoji? Ako pravilnik kaže 18, a ima vas 13, znači li to da Vrhovni sud ne postoji? Aka vas petoro, ili vas trinaestoro, jeste sud, onda se valjda i većina utvrđuje u odnosu na stvarni broj sudija, a ne u odnosu na nepostojeći. Jer sud niti je zgrada, makar je zvali palata pravde, niti je sud slovo na papiru, makar to bio Ustav. Vi ste sud. Samo vi ste sud. Vi, koliko vas ima, ste “ukupan broj” sudija Ustavnog i Vrhovnog suda. Oni što ih nema, što nijesu sudije, ne mogu odlučivati, ne mogu ući u tu kvotu.

Drugo što je zanimljivo u saopštenju Vrhovnog suda jeste što su prikrili još jednu možda manje bitnu ali jednako ilustrativnu činjenicu.

Zakon o sudovima propisuje (st. 5 onog istog člana) da “ako niko od prijavljenih kandidata ne dobije potrebnu većinu u prvom glasanju, glasanje će se ponoviti između dva kandidata koji imaju najveći broj glasova”. A u saopštenju Vrhovnog suda piše da je, u ponovljenom glasanju za predsjednika Vrhovnog suda, jedan kandidat dobio 11 glasova a ostala dva po 1. Znači, u drugom krugu učestvovala su 3 kandidata. Shvatamo, dva kandidata su, vjerovatno, u prvom krugu dijelila drugo mjesto pa sudije nijesu znale kako da postupe a da to bude po zakonu (da u sljedećem krugu budu samo dva kandidata) nego, ajde neka ih bude 3. Česta, moglo bi se reći uobičajena, zakonska nesavršenost, a čemu služi Vrhovni sud ako ne da te nesavršenosti prevazilazi, to im je najvažniji dio posla.

Ali ne, njihovo saopštenje ne svjedoči o naporu da se problem riješi nego o naporu da se problem sakrije.

Tako su žrtvovali jednog, po broju glasova reklo bi se ozbiljnog kandidata, koji je, doduše, prećutavši sve ovo, samog sebe eliminisao i iz svake buduće konkurencije. Jer ko želi da bude predsjednik Vrhovnog suda mora da pokaže da ne pristaje na zakulisne igre i da se za to mjesto bori a ne da čeka ponovni konkurs. Ako kandidat na ovo nije reagovao, pretpostavljamo da je odlučio da se više ne prijavljuje.

Zašto se sve ovo dešava?

Je li u pravu profesor Mitrić kada kaže da sudijama Vrhovnog suda odgovara haos?

Autor je pravnik

( Predrag Mugoša )