Država bi da uredi odnos čovjeka i psa

Nije poznato kolika je populacija pasa u Crnoj Gori. Većina opština nema određeno mjesto na kojem je moguće zbrinuti leš životinje nakon eutanazije. Većina opština nije usvojila ni lokalne planove za kontrolu populacije napuštenih pasa. Među onima koji se vode kao odgajivači, postoji ogromna razlika u registrima koje vode Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove i Kinološki savez - razlika je čak 20 puta.

To se, pored ostalog, navodi u Programu za kontrolu populacije pasa koji je usvojen na Vladi u četvrtak.

Prema tom dokumentu, kod Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove registrovane su samo četiri odgajivačnice pasa. Istovremeno, prema podacima Kinološkog saveza u Crnoj Gori postoji 81 odgajivačnica, od čega je 30 aktivno.

“Ukupan broj legala uzgojenih u 2017. godini iznosi 132 sa 583 štenca. Ukupan broj legala uzgojenih u 2018. godini je 97 sa 401 štencem. U narednom periodu intenziviraće se aktivnosti na obaveznoj registraciji odgajivačnica i utvrđivanju ispunjenosti propisanih uslova u istim”, piše u dokumentu.

U Programu u kojem su navedene aktivnosti i mjere za uspostavljanje sistema za kontrolu populacije pasa, pored ostalog, navodi se da, prema istraživanju koje je u šest opština sprovedeno 2019. godine, 52 odsto ispitanika ima kućnog ljubimca.

“Od čega 53,92 odsto ima psa, što ukazuje da je trend vlasništva pasa u stalnom porastu i da će rješenja vezana za kontrolu populacije pasa zahtijevati sveobuhvatan, koordinisan i progresivan program edukacije vlasnika, upravljanje životnom sredinom, obaveznu identifikaciju i registraciju pasa, kontrolisan uzgoj i prodaju, razvoj nadzora nad napuštenim i psima lutalicama”, piše u dokumentu.

Dodaje se i da je, sistem identifikacije i registracije pasa uspostavljen 28. septembra 2019, a da je do februara ove godine mikročipovano 24.030 pasa.

Većina opština - 20 od 24, kako se navodi, ima odluke koje se odnose na način držanja pasa. Opštine, međutim, nemaju usvojene lokalne planove za kontrolu populacije napuštenih pasa.

“I nijesu rađene procjene stanja i broja napuštenih pasa, osim jednog brojanja u Podgorici u 2011. godini. Kao glavnu prepreku u donošenju lokalnih planova opštine navode nedostatak infrastrukture i finansijskih sredstava, kao i nedostatak znanja i obučenosti osoblja”, piše u dokumentu.

U 10 opština posluje 14 registrovanih skloništa i njima upravljaju ili lokalna komunalna preduzeća ili civilni sektor.

Skloništa postoje u Podgorici, Herceg Novom, Budvi, Beranama, Kotoru, Nikšiću, Pljevljima, Kolašinu, Danilovgradu i Ulcinju. “Sklonište u Kotoru su osnovale i finansiraju dvije opštine - Kotor i Tivat. Sedam opština koje nemaju skloništa imaju ugovore s drugim opštinama za sakupljanje i tretman napuštenih pasa. Pored ovih postoje i skloništa van sistema, odnosno nijesu registrovana u skladu sa zakonom”, navode u dokumentu.

Dodaje se i da su, na osnovu dostupne evidencije, skloništa u Crnoj Gori u 2018. prihvatila 2.063 psa, a da je od tog broja udomljeno 419, dok je izvršena 241 eutanazija.

U dokumentu se navodi i da je u Crnoj Gori dostupan samo jedan lijek za tu namjenu (T 61, enbutramid/mebezonium /tetracaine), te da, iako je Zakonom o veterinarstvu i Pravilnikom o higijenskim, veterinarsko-zdravstvenim i drugim uslovima za nus proizvode i objekte za preradu ili uništavanje nus proizvoda životinjskog porijekla, propisana obaveza obezbjeđivanja uslova za uklanjanje nus proizvoda životinjskog porijekla koji nijesu namjenjeni ishrani ljudi (uključujući i uginule životinje), većina opština još nije odredila mjesta za zbrinjavanje i odlaganje nus proizvoda.

U dokumentu se navodi i da su od 2015. do 2017. opštine u Crnoj Gori isplatile na ime odštete za ugrize pasa 457.447,57 eura, te i da Institut za javno zdravlje svake godine registruje oboljenja ljudi izazvana ehinokokusom i lajšmanijom.

Od 2013. do 2018. registrovano je 27 slučajeva lajšmanije kod ljudi.

U cilju uspostavljanja održivog sistema za kontrolu populacije pasa, poboljšanja zdravlja i dobrobiti vlasničkih pasa i pasa lutalica, te zaštite zdravlja životinja i ljudi, kako je predloženo, za IV kvartal predviđeno je da Vlada utvrdi Predlog zakona o izmjenama i dopunama zakona o zaštiti dobrobiti životinja, da početkom 2022. bude donijet pravilnik o uslovima koje treba da ispunjavaju odgajivačnice.

U cilju smanjenja broja ujeda, planirano je i da kod Kinološkog saveza bude upisano najmanje jedno lice koje će raditi obuke za socijalizaciju pasa.

( Damira Kalač )