Država povlači novac iz Prve banke, revizor zabrinut
Revizor naveo da državne kompanije ove godine nijesu produžile oročenje za 13,1 milion, a da bi se to moglo desiti za još 19,5 miliona eura do kraja godine. Dnevni koeficijent likvidnosti bi zbog toga mogao pasti na 0,93 dok je zakonski minimum 0,90
Od početka godine državne kompanije su povukle 13,1 milion eura depozita iz Prve banke, a ako se taj trend nastavi može izazvati sumnju u sposobnost banke da nastavi poslovanje po načelu stalnosti, navedeno je pod “skretanjem pažnje” u izvještaju revizora “Crowe MNE” koji je objavljen na sajtu Centralne banke.
Pojedinačno najveći akcionar banke je Aco Đukanović, brat predsjednika Države i bivše vladajuće partije (DPS) Mila Đukanovića, koji na svoje ime ima 41,5 odsto akcija, a preko nekoliko povezanih i prijateljskih firmi kontroliše još oko 15 odsto akcija. Državna Elektroprivreda ima 19,8 odsto akcija u ovoj banci. Sadašnja Vlast, dok je ranije bila opozicija, često je kritikovala odnos bivših Vlada prema ovoj banci. Sporna je bila i državna pomoć u vidu pozajmice od 44 miliona eura, nakon krize iz 2009. godine, kada je banka prvu ratu od 11 miliona eura vratila tako što je Ministarstvo finansija jedan te isti milion 11 puta uplaćivalo na račun Regionalnog vodovoda u Prvoj banci, a banka je iste milione uplaćivala na račun trezora kao vraćanje duga.
Kako je pojašnjeno, od početka ove godine do sastavljanja ovog izvještaja revizora, dospijeli su oročeni depoziti državnih kompanija u iznosu od 13,1 milion eura, ali ih te kompanije nijesu ponovo oročile već je novac prenijet na tekuće račune tih kompanija. Revizor navodi da do kraja godine dospijeva još 19,5 miliona eura oročenih depozita državnih kompanija, pa bi njihovo povlačenje dodatno moglo pogoršati pokazatelje likvidnosti ove banke.
”Banka nema konkretnih informacija kakva je namjera deponenata po pitanju ovih depozita, ali ne očekuje odliv kompletnih depozita. Navedene okolnosti potencijalno bi mogale ukazivati na postojanje neizvjesnosti koja može izazvati sumnju u sposobnost banke da nastavi poslovanje po načelu stalnosti. Rukovodstvo banke je razmotrilo različita scenarija odliva navedenih oročenih i avista depozita i na osnovu istih smatra da likvidonosna pozicija banke ne bi bila ugrožena”, navedeno je u izvještaju revizora.
Zbog ove situacije banka je napravila scenario šta bi se desilo da budu povučeni svi depoziti državnih kompanije čije oročenje ističe u ovoj godini. Kada bi se to desilo, koeficijent dnevne likvidnosti pao bi na 0,93 što bi bilo nešto iznad zakonskog minimuma od 0,90.
Prema podacima Centralne banke prosječni dnevni pokazatelj likvidnosti prošle godine na nivou bankarskog sistema iznosio je 1,4 i bio je veći nego u 2019. kada je vrijedio 1,35.
Podaci revizora pokazuju da od prošle godine postoje trendovi smanjenja depozita u ovoj banci i kod drugih kategorija klijenata. Na kraju prošle godine ukupni depoziti u ovoj banci iznosili su 299 miliona eura i bili su manji za 40 miliona u odnosu na kraj 2019. godine. Na nivou ukupnog bankarskog sistema, odnosno svih 12 banaka, u istom periodu depoziti su smanjeni za 100 miliona sa 3,47 s kraja 2019, na 3,37 milijardi na kraju prošle godine, da bi se posljednjih mjeseci poboljšali na 3,67 milijardi.
Depoziti po viđenju u Prvoj banci tokom 2020. godine smanjeni su sa 194 na 169 miliona, a najveći je bio kod privatnih kompanija koje su smanjile depozite sa 52 na 38 miliona eura, domaća fizička lica sa 45 na 42 miliona, stranci sa 17 na 15 miliona, Vlada sa 27 na 25,6 miliona,...
Kratkoročni depoziti u ovoj banci tokom prošle godine smanjeni su sa 92 na 84 miliona, a najveće smanjenje bilo je kod domaćih fizičkih lica sa 41,8 na 35,6 miliona, stranih građana sa 11,4 na deset miliona, državnih kompanija 35,4 na 34,4 miliona,...
Dugoročni depoziti u Prvoj banci u istom periodu smanjeni su sa 51,8 na 45,6 miliona. Državna preduzeća su smanjila dugoročne depozite sa 7,5 na četiri miliona eura, domaći građani sa 18,4 na 16,8 miliona, stranci sa 15 na 13,7 miliona,...
Od državnih kompanija najviše depozita u Prvoj banci ima EPCG i njene povezane firme. Prema podacima iz ovog izvještaja, one su na kraju prošle godine imale 35 miliona eura oročenih depozita, kao i još devet miliona neoročenih i šest miliona subordinisanog duga. EPCG je nedavno akcionarima podijelila dividendu od 30 miliona eura, a većina tog novca je povučeno upravo s računa u Prvoj banci. Promjene rukovodstva u EPCG i njenim preduzećima dešavale su se od marta do maja ove godine.
Da li se mogu naplatiti faktoring potraživanja i stečena aktiva?
U izvještaju revizora pod “skretanje pažnje” navedeno je i da banka po osnovu faktoringa potražuje 16,3 miliona eura, a na osnovu stečene aktive 42 miliona eura.
”Nadoknadivost portfolija stečene aktive i potraživanja po osnovu faktoringa i restrukturiranih kredita u budućem periodu će zavisiti od sposobnosti banke, odnosno faktoring dužnika, da realizuju imovinu u svom portfoliju, kao i sredstva obezbjeđenja po osnovu faktoringa i restrukturiranih kredita u iznosima koji pokrivaju najmanje iznose izloženosti prema ovim dužnicima. Shodno navedenom, može postojati neizvjesnost po pitanju mogućnosti banke da realizuje sredstva obezbijeđena u potrebnim iznosima, kao i po pitanju vremena potrebnog za takvu realizaciju”, naveo je revizor.
( Goran Kapor )