Lukašenko spreman da pregovara sa Zapadom

Predsjednik Bjelorusije Aleksandar Lukašenko prkosno je juče rekao da su sprinterku koja se nije vratila kući s Olimpijskih igara “izmanipulisale” strane sile i umanjio značaj koordinisane salve novih sankcija Zapada.

Na višesatnoj konferenciji za novinare na godišnjici izbora koje je, prema tvrdnjama njegovih oponenata, namjestio kako bi pobijedio, Lukašenko je demantovao da je diktator i ustvrdio da je odbranio Bjelorusiju od protivnika koji su planirali puč.

Dok je govorio u predsjedničkoj palati u Minsku, Britanija, Kanada i SAD objavile su koordinisane sankcije protiv bjeloruske ekonomije i njenog finansijskog sektora, uključujući izvoz naftih derivata i potaše, koja se koristi u đubrivima i od koje Bjelorusija zarađuje najviše deviza.

Lukašenko je rekao da se Britanija može “ugušiti” svojim mjerama i pozvao zapadne države za pregovarački sto umjesto eskalacije rata sankcijama.

On je ustvrdio da je pošteno pobijedio na izborima 9. avgusta 2020. i da su se neki ljudi “pripremali za fer izbore, dok su neki pozivali ... na državni udar”.

Desetine hiljada ljudi se pridružilo uličnim protestima 2020, a Lukašenko je odgovorio obračunom u kojem su mnogi oponenti uhapšeni ili su pobjegli iz zemlje. Oni negiraju da su pokušali da izvedu puč.

Bjelorusija se ponovo našla u žiži međunarodne javnosti otkad je sprinterka Kristina Cimanovskaja pobjegla u Varšavu prošle nedjelje nakon spora s trenerima, koje je optužila da su “nemarni”. Ona je kazala da je naredba da iz Tokija bude poslata kući došla “s vrha”.

“Ona to ne bi uradila sama, izmanipulisana je. Ona je iz Tokija kontaktirala sa svojim drugovima u Poljskoj i oni su joj rekli - bukvalno - kada dođeš na aerodrom, potrči do japanskog policajca i vikni da su oni koji su te doveli na aerodrom KGB agenti”, rekao je Lukašenko.

“Nije bilo nijednog agenta specijalne službe u Japanu.”

Predsjednik je takođe ismijao Cimanovskaju, rekavši da je zauzela 36. mjesto i pitajući se zašto je uopšte poslata na Olimpijske igre.

Lukašenko, koji uživa političku i finansijsku pomoć Rusije, rekao je juče da je Minsk tražio od Moskve da odgodi vraćanje milijarde dolara duga i da je takođe tražio novi kredit od Evroazijske banke kojom upravlja Rusija.

Prethodne sankcije, uključujući one od Evropske unije, nisu ubijedile Lukašenka da promijeni politiku.

On je juče rekao da će Bjelorusija u slučaju potrebe odgovoriti na pritisak sankcija, ali da “nema potrebe uzimati sjekire i vile sankcija.”

“Dok to strpljivo primamo, hajde da sjednemo za pregovarački sto i počnemo da pričamo o tome kako izaći iz ove situacije, jer ćemo se bespovratno zaglaviti u njoj”, rekao je Lukašenko.

Povodom britanskih sankcija, rekao da je: “Možete se ugušiti sankcijama ... Vi ste američke pudlice!”

Zapadne države su nove sankcije obrazložile kršenjem ljudskih prava i izbornom prevarom.

Predsjednik SAD Džo Bajden je osudio ono što je nazvao “brutalnom kampanjom represije u cilju gušenja suprotstavljenih glasova.”

“... Akcije Lukašenkovog režima su nelegitimni napor da se po svaku cijenu održi na vlasti. Odgovornost svih onih kojima je stalo do ljudskih prava, slobodnih i fer izbora je da ustanu protiv te represije”, rekao je Bajden.

Njegov izvršna naredba omogućava SAD da spriječe ljude da posluju s velikim brojem bjeloruskih zvaničnika i drugih koji su umiješani u aktivnosti u toj državi koje se smatraju korumpiranim. Takođe, ograničava transfer njihove imovine u SAD i njihovo putovanje u tu zemlju.

Američkim sankcijama biće pogođen i bjeloruski Nacionalni olimpijski komitet zbog optužbi da je olakšavao pranje novca, izbjegavanje sankcija i zaobilaženje viznih zabrana.

Britanskim sankcijama zabranjuje se i kupovina prenosivih hartija od vrijednosti i instrumenata tržišta novca koje izdaje bjeloruska država i njene banke. Kanada je uvela slične mjere.

Tenzije sa zapadnim silama su eskalirale kada su bjeloruske vlasti primorale avion da sleti u Minsk i uhapsile bjeloruskog novinara disidenta.

Susjedna Litvanija i Poljska optužuju Bjelorusiju da pokušava da proizvede migrantsku krizu u odmazdi za sankcije EU.

Poljska je prijavila da je rekordan broj migranata prešao granicu iz Bjelorusije od petka, te da su vjerovatno iz Iraka i Avganistana. Lukašenko kaže da su krive Litvanija i Poljska.

On je takođe porekao umiješanost u smrt Vitalija Šišova, koji je prošle nedjelje pronađen obješen u Kijevu. Šišov je predvodio organizaciju koja pomaže Bjelorusima koji bježe od progona.

“On za nas nije bio niko”, rekao je Lukašenko.

Lukašenko je ranije u uvijenoj formi obećao da će se povući nakon što Bjelorusija usvoji novi ustav, ali nije precizirao kad bi to moglo biti. Juče je rekao da će se to desiti “veoma uskoro”.

“Nismo bili spremni za toliku okrutnost”

Bjeloruska opozicija kaže da je trenutno u zatvoru više od 600 političkih zatvorenika.

Liderka opozicije u egzilu Svetlana Tihanovskaja kaže da sankcije nisu magično rješenje, ali da će pomoći da se zaustavi represija.

Prisjećajući se atmosfere u Bjelorusiji prije godinu, Tihanovskaja je u intervjuu za “Gardijan” kazala: “Ljudi su bili u stanju euforije. Takođe smo mislili: pogledaj koliko nas je izašlo, nema šanse da režim može ostati na vlasti. Vjerovatno nismo bili spremni za taj nivo okrutnosti.”

Od početka protesta, uhapšeno je 35 hiljada ljudi, stotine su mučene u zatvoru, a hiljade primorane da napuste zemlju ili se sakriju od Lukašenkovog obračuna.

Povodom progona kritičara kod kuće i po svijetu, Tihanovskaja kaže da su to očajničke akcije Lukašenka koji strašenjem pokušava da sačuva vlast.

“Tokom prošle godine, on je postao okrutniji jer shvata da je izgubio imidž jakog lidera. Da, on je na vlasti, ali to je zbog nasilja. Ne zbog poštovanja, niti ljubavi ... Neće moći da natjera ljude da ga vole.”

( Angelina Šofranac )