Rumunija ide Orbanovim stopama?
U Rumuniji se pojavila inicijativa koja se zalaže za zakon kojim se zabranjuje „homoseksualna propaganda“. Za to se zalažu desničarske stranke, ali inicijativu su dale stranke Mađara u toj zemlji. To je izazov za vladu
Mnogi Rumuni i ne znaju šta znači skraćenica LGBTQ, jer pitanje polnog identiteta u toj zemlji proteklih godina gotovo uopšte nije bila tema o kojoj se govorilo u javnosti. Doduše, u jesen 2018. jeste održan referendum protiv istopolnih bračnih zajednica koji je podstakla Rumunska pravoslavna crkva, ali uprkos velikom zalaganju za mobilisanje vjernika, referendum je neslavno propao: odazvalo se samo 21 odsto građana.
Sada se pitanje polnog identiteta ponovo pretvara u izazov za inače proevropsku vladu Rumunije. Ovoga puta tu temu podstakle su dvije desničarske stranke Mađara u Rumuniji: Mađarska narodna stranka Transilvanije (PPMT) i Mađarska građanska stranka (MPP). One se zalažu za zakon sličan onom u Mađarskoj protiv navodne „LGBTQ ideologije“ i „homo-propagande“ i za zaštitu „čiste porodice“.
Inicijativu da se i u Rumuniji uvede takav „Orbanov zakon“ protiv osoba drugačije polne orijentacije, u rumunskom parlamentu izneo je poslanik PPMT Zoltan Zakarijas. Na taj način inicijativa je postala politički osjetljivo pitanje, jer je poslanik PPMT ušao u parlament na listi krovnog, Demokratskog udruženja Mađara u Rumuniji (UDMR), a ono je od kraja prošle godine u liberalnoj koalicionoj vladi Rumunije.
Da li su svi rumunski Mađari takvi?
Politikolog Kristijan Privulesku upozorava da se stranka PPMT rumunskih Mađara sistematski menja - između ostalog i zbog uticaja Orbana i politike Budimpešte. Ona se ranije zalagala za integraciju Mađara Transilvanije u multikulturalnu i multietničku zajednicu te pokrajine na sjeveru Rumunije, ali „sada zastupa ideju etničke i kulturne Velike Mađarske“, tvrdi rumunski politikolog.
Demokratsko udruženje Mađara u Rumuniji još se nije oglasilo o inicijativi za donošenje zakona protiv homoseksualnosti, ali je stavilo do znanja da će se o tome izjasniti tek na jesen, kad predlog zakona dođe u parlament nakon ljetnje pauze. Ipak, UDMR je već pokazao da zagovara Orbanovu borbu protiv homoseksualnosti. Mađarska priprema referendum o spornom zakonu, a mnogi Mađari Transilvanije imaju i mađarsko državljanstvo – pa ih je Udruženje pozvalo da izađu na referendum sledećeg januara i podrže Orbanov zakon.
Privilesku podsjeća da su i u samoj Mađarskoj sljedeće godine izbori: „Za Orbana je izuzetno važno da dobije glasove Mađara Transilvanije. Oni jesu doduše konzervativni, ali nisu protiv Evrope. Zato on pokušava da ih mobiliše temom LGBTQ populacije koja dijeli društvo i s kojom se lakše mogu dobiti glasovi.“
Šovinisti svih zemalja...
Čitav slučaj postaje politički još osjetljiviji jer inicijativu za donošenje zakona protiv homoseksualnosti podržava i rumunski ekstremno desni Savez za ujedinjenje Rumuna (AUR) Georgea Simiona, koji je na posljednjim izborima osvojio 10 odsto glasova i ima poslanike u parlamentu. Savez je u stvari poznat po izrazito agresivnom stavu protiv svih nacionalnih manjina u Rumuniji, a naročito protiv rumunskih Mađara – iako Simiona jedan mađarski portal naziva „rumunskim Orbanom“. Ali, kada je riječ o polnom opredjeljenju, šovinisti obje strane očigledno su pronašli zajedničku tačku.
Za pravnika Petera Ekštajn-Kovača loše je već i to što su takve ideje „na mala vrata“ uopšte došle u redove vlade Rumunije: „Tu se radi o pokušaju da se Rumunija, koja je do sada nedvosmisleno bila za Evropu, uvede u antievropski savez blizak Kremlju“, kaže Ekštajn-Kovač.
„Peta kolona“?
Ekštajn-Kovač je i sam mađarskog porijekla i dugo je bio član UDMR. Sada je ogorčen zbog aktuelne politikom Udruženja Mađara Rumunije i u tom svom uvjerenju ide toliko daleko da Mađare Transilvanije poredi sa etničkim Njemcima koji su Hitleru svojevremeno poslužili kao peta kolona u okupaciji Rumunije. „Vidim da su Mađari Transilvanije takođe došli do te tačku“, kaže Ekštajn-Kovač. „Osjećaj da je Transilvanija njihova domovina pretvara se u zaklinjanje na krvno srodstvo svih Mađara i Mađarsku kao njihovu domovinu. Smatram da je izuzetno opasno.“
Rumuni ipak nisu sasvim neosjetljivi na pitanje polne orijentacije. U skladu sa smjernicama EU, rumunski ministar unutrašnjih poslova nedavno je predstavio novu ličnu kartu te zemlje gdje je oznaka pola zamenjena oznakom „Gen“ (Džender) – koja dozvoljava i alternativne identitete. Ali nakon velikih protesta i Crkve i nacionalista, a tome su se pridružili i neki političari vladajuće koalicije, taj predlog promjene lične karte – je povučen.
( Deutsche Welle )