Jedan vic i otvoreno ruganje

Ustavi ga turska straža na kapiju od Nikšića,/ kaza im se i naredi - Zovite mi Mušovića!

Rambo Amadeus, "Smrt popa Mila Jovovića", Psihološko-propagandni komplet M-91, (PGP RTB, 1991.)

Na svečanoj sjednici, održanoj 18. septembra 1974. godine, povodom 30 godina od oslobođenja Nikšića, te Prve osnivačke konferencije Narodno-oslobodilačkog fronta Crne Gore i Boke i izbora prvog Sreskog odbora Narodno-oslobodilačkog fronta Sreza nikšićkog - Skupština Opštine Nikšić je uz učešće Opštinske konferencije Socijalističkog saveza radnog naroda i izvršnih organa drugih društveno-političkih organizacija - donijela odluku o izgradnji Spomen-obilježja borcima palim za slobodu i socijalističku revoluciju iz Nikšića i okoline. Na istoj sjednici su imenovani članovi Odbora za izgradnju Spomen-obilježja. Na listi članova Odbora - ispod imena Veljka Zekovića, nosioca Partizanske spomenice 1941, narodnog heroja i člana Savjeta federacije u to vrijeme - nalazilo se 90 imena - redom znamenitih Nikšićana, te visokih crnogorskih i jugoslovenskih zvaničnika i uglednika...

Tako počinje saga o ukletoj građevini u srcu tvrdoga grada Nikšića - o građevini koja je trebalo da bude, ali nikada nije bila Dom Revolucije - saga kojoj se ne nazire kraj...

Od trenutka kada su radovi na DR obustavljeni - da nikada, ispostaviće se, ne budu nastavljeni - prohujalo je skoro 30 godina - što se poklapa, otrilike, sa famoznim periodom tranzicije, koji nikako da mine, odnosno sa periodom vladavine DPS, kojemu se, takođe, ne nazire kraj. I da se niko u tih gotovo tri desetljeća nije osjetio prozvanim - a kamoli pozvanim - da obezbijedi tu građevinu, odnosno gradilište DR - da postavi ograde, ako ništa drugo, da ne stradaju ljudi. Nevjerovatno...

Poslije nebrojenih obećanja da će problem DR biti riješen - obećanja koja su obilježila protekla desetljeća i koja su rezultirala isključivo bacanjem novca u vjetar - više je nego upitna i ova posljednja najava, od prije desetak dana, da će za "godinu, najviše godinu i po", biti pokrenuta realizacija nečega - ko zna čega - nečega što ipak ne bismo mogli nazvati projektom rekonstrukcije DR - ni uz najbolju volju. Da su to nešto nazvali projektom sanacije gradilišta DR, pravili bismo se da im vjerujemo. Na stranu što je nemoguće sagledati opšte benefite, što bi se reklo, ni poduhvata sanacije, a kamoli rekonstrukcije, odnosno revitalizacije DR. A i teško je prihvatiti stav da je u ovom trenutku upravo DR jedan od prioritetnih problema tvrdoga grada pod Trebjesom. Zar nije moguće tih 17, ili 11 miliona - što su sume koje se pominju u kontekstu priča o planiranoj intervenciji na DR, a pominje se i pola miliona za inicijalnu fazu, ma što to značilo - usmjeriti na nešto konkretno.

Svi znamo da priča o podizanju mrtve glave DR iz groba ima izuzetan politički, a nadasve simbolički potencijal - ali isto tako znamo da ta priča spada u domene naučne fantastike. Znamo i da će vispreni pojednici, bliski režimu, opet ošamarit državu na tu idi-mi-dođi-mi priču - i uzet neke pare - i da će se sve završiti na tome, kao i uvijek do sada - do sljedećeg velikog projekta rekonstrukcije i revitalizacije DR i nove serije zaklinjanja u iskrene namjere.

Oprostite, ali to čime ovih dana mašu naši stari prijatelji - Simon Hartman, Boštjan Vuga, Dijana Vučinić, i naravno: Nebojša Adžić, sekretar Sekretarijata za uređenje prostora i zaštitu životne sredine Opštine NK - ništa bez sekretara - to nije projekat, molim vas - to je tek morbidni vic na račun DR, a samim tim i na račun NK, odnosno CG. Interesantan vic - ne sporim - ali, nažalost, samo vic .

Iza vica stoji ista ona vesela autorsko-kuratorska družina koja je - ako izuzmemo bračni par Rubi - Ilku i Andreasa - predstavila CG opjevanim projektom "Treasures in Disguise" na XIV Međunarodnoj izložbi arhitekture - Bijenale u Veneciji. Bilo je to davne 2014. godine - i tom se prlikom, u ulozi jednog od četiri prikrivena blaga modernističke arhitekture na tlu bivše Socijalističke Republike CG, odnosno Države CG - uz Spomen dom u Kolašinu, Hotel Fjord u Kotoru i Bife Galeb u Podgorici - pojavio upravo DR. Tako da najnoviji vic na račun DR možemo shvatiti i kao nastavak te venecijanske priče, u istoj režiji.

Taj vic zapravo priziva detalj iz "Korn's Groovy Pirate Ghost Mystery" - iz desete epizode treće sezone kultnog američkog animiranog serijala "South Park" - Noć je vještica i Sten, Kajl, Kartman i Keni, đaci četvrtog razreda, odlučuju da iskopaju Kajlovu babu iz groba, kako bi lešom prestravili suparničku ekipu iz petog razreda. Simon, Boštjan, Dijana i Nebojša - ništa bez Nebojše, predstavnika lokalne vlasti - ne predlažu da se leš DR jednostavno ukloni i da se na njegovom mjestu uredi park - ili da se grade stanovi u kombinaciji sa poslovnim prostorima u prizemlju, što bi svakako bilo najjednostavnije, najjeftinije i najprofitabilnije rješenje - četvorka predlaže, par dana nakon Noći vještica - što je interesantna koincidencija - da se leš DR aktivira - bilo bi pretjerivanje reći oživi - na način što bi se u njega ugurali nekakvi sadržaji. Pominju se kafe, auditorijum, fitnes centar, komercijalni prostori, prostori za studente i NVO itd. Pominju se, ukratko, prostori za oblikovanje i uzdizanje duha, sa jedne strane, i prostori za oblikovanje i uzdizanje tijela, sa druge strane - prostori koji su jednako prikladni za održavanje modnih revija, kao i za razne izložbe, uz nezaobilazne prostore za fitnes i velnes.

Ako mene pitate, ne vidim drugi način da naši prijatelji uguraju pomenute sadržaje u onu hladnu i memljivu grobnicu - osim silom. Svakome je jasno da bi tih nekoliko sadržaja neuporedivo bolje funkcionisalo daleko od DR, negdje na nekoj osunčanoj livadi, van grada. Usput su prijatelji uočili da Nikšićani imaju običaj da prepriječe kroz DR, pa su u to ime predložili da se te prečice uzdignu na nivo "promenada" - što je posebno iritantno, ako mene pitate.

Godine prolaze, a ta čudesna građevina u najavi - ta impozantna gomila betona, čelika i plavog stakla, to nešto što je trebalo da bude centar kojemu bi gravitirale sve sfere kulturnog života Nikšića - uporno nastavlja, samim svojim postojanjem, da svjedoči o našoj nemoći i neodgovornosti, kao i o žalosnoj poziciji kulture na našoj listi prioriteta. DR nastavlja da nam se ruga, drugim riječima - i to vrlo otvoreno. I upravo su na toj poruzi, bojim se, Boštjan Vuga i Simon Hartman - kao dobri arhitekti, kapa dolje - koncipirali vic - dobar vic , bez sumnje - koji je inicirala, a zatim i svesrdno podržala gospođa Vučinić - organizujući, sa pozicije šefice Odjeljenja za razvojne projekte u urbanizmu i arhitekturi pri Ministarstvu održivog razvoja i turizma (MORiT) - Konkurs za idejno arhitektonsko rješenje adaptacije i rekonstrukcije objekta Dom Revolucije u Nikšiću - i dodjeljući, nikome drugome do gospodinu Adžiću - ništa bez sekretara Nebojše, kažem vam - ulogu predsjednika Žirija.

Prošlo je dosta vremena od tog konkursa - konkursni radovi su, podsjetiću vas, prezentovani nikšićkoj publici 2. aprila (a ne 1. aprila, kako neki tvrde) prošle godine - prije godinu i po. Pomenuto odjeljenje pri MORiT više ne postoji - rasformirano je - a imaju li visoki NK i CG zvaničnici kapaciteta da izguraju tu stvar koju predlaže četvorka - ne znam, ne bih se kladio na tu opciju - ali sačekajmo, ne prejudicirajmo, što bi se reklo...

( Borislav Vukićević )