U skupštinskim odborima samo petina poslanica
Jedan od ciljeva predviđenih Strategijom jeste da se do 2025. godine dostigne nivo od 30 odsto poslanica u Skupštini, nakon parlamentarnih izbora u avgustu 2020. taj procenat bio 22,2 odsto
Skupština Crne Gore nije ispoštovala obavezu koju propisuje Zakon o rodnoj ravnopravnosti da se prilikom svih izbora i imenovanja, uključujući formiranje odbora, vodi računa o učešću žena.
”Pa je procenat žena u radnim tijelima Skupštine 21,42 odsto. Žene predsjedavaju Ustavnim odborom, Odborom za rodnu ravnopravnost i Odborom za antikorupciju - tri od 15 radnih tijela”, navodi se, između ostalog, u Nacionalnoj strategiji rodne ravnopravnosti za period do 2025. godina.
Na čelu ovih odbora su poslanice Demokratskog fronta Simonida Kordić, Građanskog pokreta URA Božena Jelušić i Demokratske partije socijalista Daliborka Pejović.
U Strategiji koju je pripremilo Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava, ističe se da šest odbora imaju čak manji procenat žena nego u plenumu, dok u Odboru za bezbjednost i odbranu nema nijedne žene.
Ističe se da je korak u dobrom smjeru imenovanje žene na poziciju prve ikada potpredsjednice Skupštine - Branke Bošnjak iz Pokreta za promjene.
Nakon parlamentarnih izbora u avgustu 2020, procenat poslanica je bio 22,2 odsto (18 žena od ukupno 81 poslanika/ce). U februaru ove godine, zbog ostavki dvojice poslanika, na čija su mjesta došle žene, broj je porastao na 20, što čini 24,69 odsto od ukupnog broja poslanika/ca.
To je, međutim, značajan pad u odnosu na prethodnu godinu, a naročito na posljednje mjesece prethodnog saziva Skupštine - naime, u 2019. godini u Skupštini je bilo 28,4 odsto žena, a u u periodu od januara do avgusta prošle godine godine 29,6 odsto.
Jedan od ciljeva predviđenih Strategijom jeste da se do 2025. godine dostigne nivo od 30 odsto poslanica u Skupštini.
”S obzirom na to da se naredni redovni izbori očekuju 2024. godine, mjerenje vrijednosti na ovom indikatoru ima smisla izvršiti nakon izbora, a neposredno prije posljednjeg izvještaja o realizaciji Strategije 2025. godine”, navodi se u dokumentu.
Takođe je značajno reći da od 33 političke partije koje su predstavljene u parlamentu, ni jednu ne vodi žena. Sve parlamentarne partije su integrisale rodno ravnopravan pristup u svoje programe i statute i formirale forume žena, koji su samo u 2020. godini dobili ukupno 528.000 eura za rad.
”Uvođenje norme kojom se osigurava finansiranje političkog rada žena unutar partija predstavlja najveći iskorak u proteklom periodu i primjenu najnaprednije mjere preporučene od strane Savjeta Evrope i Ujedinjenih nacija. Radi poređenja, u Evropi svega par zemalja omogućava ovo rješenje, dok u zemljama u regionu političarke nijesu uspijevale da se izbore za ovu normu,” navodi se u Strategiji. Uprkos svemu tome, žene su i dalje jako slabo zastupljene na visokim pozicijama u partijskim strukturama, a u pregovaračkim timovima političkih partija i koalicija o formiranju nove Vlade, učestvovala je samo jedna žena.
U martu 2021, u Skupštini Crne Gore je formiran Ženski klub, koji čine poslanice svih političkih partija zastupljenih u parlamentu.
Jedna od aktivnosti predviđenih Strategijom je da se uputi inicijativa Skupštini za izmjenu Člana 39 Zakona o izborima odbornika i poslanika do februara sljedeće godine.
Kroz iniciranje izmjene tog člana Zakona će umjesto postojeće odredbe da “na izbornoj listi među svaka četiri kandidata prema redosljedu na listi (prva četiri mjesta, druga četiri mjesta i tako do kraja liste) mora biti najmanje po jedan kandidat pripadnik manje zastupljenog pola” biti uvedena odredba da na izbornoj listi najmanje jedan/a od svaka tri kandidata/kinje po redosljedu na izbornoj listi bude predstavnik/ca manje zastupljenog pola.
Druga izmjena će se odnositi na procenat žena na izbornim listama, gdje bi umjesto dosadašnjih 30 trebalo da bude 40 odsto žena.
U Vladi su na dva ključna mjesta (predsjednik i potpredsjednik Vlade) muškarci. Od 12 ministara, četiri su žene - odbrane Olivera Injac, zdravlja Jelena Borovinić Bojović, javne uprave, digitalnog društva i medija Tamara Srzentić a prosvjete, nauke, kulture i sporta Vesna Bratić.
Strategijom je kao jedan od ciljeva predviđen rast sa 33,3 odsto na 40 odsto udio žena koje obavljaju ministarske funkcije.
Neravnoteža postoji i na lokalnom nivou - žene su predsjednice dvije opštine Anela Čekić (Gusinje) i Zorica Kovačević (Danilovgrad), u odnosu na 22 muškarca.
”Kada su u pitanju najprestižnije i najplaćenije pozicije, za žene ostaje princip ‘staklenog plafona’. Podaci MONSTAT-a iz 2019. pokazuju da žene čine 35,8 odsto funkcionera/ki i rukovodilaca/teljki,” navodi se u dokumentu Ministarstva.
( Miloš Rudović )