Raditi muziku za film “Idiot” je posao iz snova

Crnogorski muzičar Enes Tahirović široj javnosti poznat je kao jazz pijanista, no imao je priliku da se oproba i u primijenjenoj umjetnosti. Naime, Tahirović potpisuje muziku za film “Idiot” režiserke Sare Stijović, koji je nedavno proglašen za najbolji film u Švedskoj, na Boden International film festivalu (BIFF). I glavna glumica ovog Sanja Vujisić na istoj manifestaciji dobila je priznanje za najbolju žensku ulogu.

Još tokom studiranja Enes se “zaljubio” u filmsku muziku pa je istu proučavao, trudivši se da za Sarino ostvarenje napravi kompozicije koje će pratiti isto. Više o ovom projektu, Tahirović priča za “Vijesti”....

Radio si muziku za film “Idiot”. Kako je došlo do saradnje sa režiserkom Sarom Stijović?

Saru Stijović sam spazio “skrolujući” po Facebooku još 2018. Ona je prije “Idiota” koji je bio njen diplomski film, pokupila puno nagrada i priznanja za svoj prvi dokumentarni film “Bars, Walls”, koji je, režirala tokom treće godine studija, sa nepunih 20 godina. Bilo mi je jasno da je u pitanju “wunderkind”, vrlo ambiciozna, marljiva i talentovana osoba. Te sam ja preduzeo stvari u svoje ruke i prišao joj bukvalno na ulici, kao uhoda, i pitao je da li mogu da joj pišem muziku za sljedeći film. Srećom po mene, ona je bila vrlo pristupačna i vedra od starta i automatski je na moju ponudu odgovorila sa “da”, a zatim sa “daću ti scenario ovih dana”. Zvuči nadrealno, ali naš prvi susret se nije mogao prirodnije i ljepše odviti. Srećom, nisam ni ja njoj potpuno nepoznat bio, mislim da je i ona za mene čula kroz glasine iz lokalne umjetničke scene.

Iako predaješ u muzičkoj školi i imaš dodirnih tačaka i sa klasikom, ljudi te uglavnom vezuju za džez muziku. Koliko si imao slobodu pri stvaranju muzike za film “Idiot” ili si se ipak trudio da svojim djelom ispratiš priču filma?

Muzika uvijek mora da služi filmu, kad je primijenjena muzika u pitanju. Rijetki su slučajevi kad muzika predvodi narativ, više ga podržava i utjemeljuje. Nisam se žanrovski ograničavao, ali mi je “temp” muzika koju je Sara imala u glavi bila vodilja za karakter koji bi moja muzika trebalo da ima. Imao sam puno slobode, zato što je centralna muzička tema, koja predstavlja glavnog lika, zaokružena trodjelna kompozicija, koja može da egzistira van filma, pjevljiva je takoreći, s tim što od prve note predstavlja dispoziciju, emocije i moralnu dilemu glavnog lika, što je suština jednog lajtmotiva, ili teme.

Muzičari koji rade primijenjenu umjetnost uvijek kažu da je to zahtjevan zadatak, koliko je bilo teško muzikom dočarati sve emocije iz pomenutog ostvarenja?

Moja veza sa filmskom muzikom datira od 2005-2006. kada sam počeo da obraćam više pažnje na originalnu orkestarsku muziku iz filmova koje sam gledao i video igrica koje sam igrao. Može se reći da sam kroz sve ove godine bio prvo kolekcionar i veliki slušalac te muzike, pa sam kasnije tokom studija džez klavira u Gracu, u slobodno vrijeme analizirao partiture poznatih soundtrekova iliti “film score”-ova, i učio tehnike komponovanja i orkestracije, jer mi je to bila neka vrsta strasti još od ranog tinejdžerstva, pored klasike i džeza. Ta muzika je predstavljala sublimaciju svega onoga što volim u muzici, bilo žanrovski, emotivno, ili kad je muzička kompleksnost u pitanju. Prema tome, meni je ovo zaista bio posao iz snova, jer sam napokon mogao da primijenim to interesovanje i znanje na nešto što je izvjesno i dodijeljeno lično meni kao zadatak. Bila je to igra odluka i pronicljivosti u kojoj sam uživao, a nije bilo uopšte teško, jer je količina muzike u filmu kratkog formata.

Film je započeo festivalski život, i na nekim internacionalnim takmičenjima osvojio nagrade. Nadaš li se i ti nekom priznanju?

Ne razmišljam o tome, jer mislim da je uspjeh filma kao cjeline i mnogo važniji. Svi faktori koje moramo uzeti u obzir kad je stvaranje filma u pitanju, zajednički doprinose njegovoj umjetničkoj vrijednosti. Muzika je samo jedan od faktora. Ako ona probudi određene emocije kod publike u ključnim trenucima to je meni najveće priznanje.

Koliko će te uspjeh filma podstaći da se više posvetiš primijenjenoj umjetnosti?

Sva priznanja koje Sara i ovaj film dobijaju, kao i njeno povjerenje u mene i te kako daju na značaju mom prvobitnom snu da pišem filmsku muziku, kao i porast samopouzdanja koje je potrebno da na ovo gledam kao na nešto više od hobija. Trenutno radim na Sarinom sljedećem projektu i ne planiram uskoro da stanem.

Nedavno sa bendom Kuhinjazz nastupio u Albaniji

Nedavno si sa bendom Kuhinjazz svirao u Albaniji, kako se publici dopala vaša muzika?

Kuhinjazz je potpuno druga zverka u odnosu na filmsku muziku, i to je naravno moj prioritet kad su izvođaštvo, zajedničko muziciranje i džez improvizacija u pitanju. Shodno tome, nastup u Albaniji nije bio izuzetak, i mislim da se naša ujedinjenost, kao ekipe, i te kako ogledala u reakcijama publike, koje su, moram reći, bile vrlo pozitivne.

Sredinom ljeta desio se zanimljiv koncert na otvaranju Barskog ljetopisa kada su za potrebe istog okupljeni svi crnogorski džez muzičari. Kako je bilo učestvovati na tom projektu i svirati ispred Janka Nilovića koji je pratio isti?

Taj projekat je zaista bio dašak svježeg vazduha na našoj muzičkoj sceni i meni je bila čast da nastupam sa svim našim džez muzičarima na velikoj sceni, sa tako dobrim i svježim repertoarom, propraćen profesionalnim zvukom i prezentacijom na Barskom Ljetopisu, ni manje ni više. Janko Nilović je igrom slučaja tada bio u Crnoj Gori na odmoru i u posjeti familije, sa očeve strane, i na oduševljenje svih nas je pristao da se pojavi na našem koncertu kao specijalni gost i kruniše to, već samo po sebi specijalno za našu džez scenu, veče.

Imao sam puno slobode, zato što je centralna muzička tema, koja predstavlja glavnog lika, zaokružena trodjelna kompozicija, koja može da egzistira van filma, pjevljiva je takoreći, s tim što od prve note predstavlja dispoziciju, emocije i moralnu dilemu glavnog lika, što je suština jednog lajtmotiva, ili teme

( Marija Vasić )