Ugledni vojnik i diplomata sa mrljom u karijeri

Kolin Pauel, sin imigranata sa Jamajke, prvi crnac koji je postao američki državni sekretar i najviši vojni zvaničnik ali čija je reputacija ukaljana 2003. godine kada je u Ujedinjenim nacijama predočio netačne obavještajne podatke kako bi opravdao rat sa Irakom, preminuo je u ponedjeljak u 84. godini.

Uprkos tome što je bio potpuno vakcinisan protiv kovida-19, preminuo je od komplikacija koje je izazvala ta bolest, saopštila je njegova porodica.

Pauel je decenijama bio jedan od najistaknutijih zvaničnika u Sjedinjenim Državama. Trojica republikanskih predsjednika su ga imenovali na visoke pozicije.

Izrazi saučešča stizali su juče iz redova demokrata kao i Pauelovih republikanaca, uključujući bivšeg predsjednika Džordža Buša.

”Mnogi predsjednici su se oslanjali na savjet i iskustvo generala Pauela”, napisao je Buš u saopštenju. “Bio je takav miljenik predsjednika da je dva puta zaslužio Predsjedničku medalju slobode”.

Bivši britanski premijer Toni Bler prisjetio se Pauelovog smisla za humor, njegove učtivosti prema zaposlenima i “spremnosti da prevaziđe stranačke podjele u interesu svoje zemlje”.

”Kolin je bio veličina u američkoj vojscu i političkom rukovodstvu dugi niz godina, neko ogromnog kapaciteta i integriteta, izuzetno dopadljiva topla osoba”, naveo je Bler.

Pauel, koji je ranjen u Vijetnamu, radio je kao savjetnik za nacionalnu bezbjednost u administraciji Ronalda Regana od 1987. do 1989. Kao general sa četiri zvjezdice bio je načelnik generalštaba za vrijeme predsjednika Džordža H. W. Buša i tokom Zalivskog rata 1991. u kojem su američke snage izbacile iračke trupe iz susjednog Kuvajta.

Kao umjereni republikanac i pragmatičar, Pauel je kasnije služio kao državni sekretar u administrraciji Džordža W. Buša i javno je predstavio pogrešne obavještajne podatke na kojima su SAD zasnovale invaziju na Irak u martu 2003. godine u lažnom uvjerenju da ta zemlja ima oružje za masovno uništavanje.

Razmatrao je da se kandiduje za predsjednika 1996. godine, ali je zbog zabrinutosti njegove supruge Alme za njegovu bezbjednost odlučio da to ne učini. Godine 2008. je uprkos tome što pripada republikancima, podržao demokratu Baraka Obamu za predsjednika.

Ilustrujući duboko nezadovoljstvo razvojem Republikanske partije, koja je tokom godina sve više skretala udesno, Pauel je podržao demokrate Hilari Klinton na izborima 2016. i Džoa Bajdena prošle godine protiv Donalda Trampa.

Pauel je nazvao Trampa lažovom koji predstavlja opasnost za Sjedinjene Države.

Pauel će zauvijek biti povezan sa kontroverznom prezentacijom pred Savjetom bezbjednosti UN 5. februara 2003. godine, tvrdeći da predsjednik Iraka Sadam Husein predstavlja neposrednu opsanost za svijet zbog njegovih zaliha hemijskog i biološkog oružja.

U dvorani Savjeta bezbjednosti on je predstavio fotografije i dijagrame na kojima su navodno prikazane zalihe iračkog oružja za masovno uništavanje, kao i prevod američkih obavještajnih podataka.

U jednom trenutku Pauel je pokazao flašicu koja je sadržala kašičicu praha koji je trebalo da predstavlja antraks, upozoravajući da Irak krije gdje se nalaze “desetine, desetina hiljada kašičica” ovog smrtonosnog patogena.

Invazija je uslijedila šest nedjelja kasnije, ali nije pronađeno oružje za masovno uništavanje, što je godinama podrivalo američki kredibilitet. Američke snage borile su se u Iraku od 2003. do 2011, a skoro 4500 američkih vojnika je ubijeno dok su 32000 ranjene.

Pauel je kasnije priznao da je njegova prezentacija u Savjetu bezbjednosti UN sadržala neistine i manipulisane obavještajne podatke koje su mu pružili drugi u Bušovoj administraciji i da ona predstavlja “mrlju” koja će uvijek biti “dio moje karijere”.

( Nada Bogetić )