Bivša Vlada kršila svoja fiskalna pravila

Vlada i sve opštine su prošle godine u raspolaganju javnim novcem kršili kriterijume fiskalne odgovornosti, navodi se u juče objavljenom izvještaju Državne revizorske institucije (DRI).

Projekcije navedene u Smjernicama makroekonomske i fiskalne politike za period od 2019 -2022, koje je bivša Vlada usvojila u avgustu 2019. godine, kako navodi DRI nisu bile usklađene sa ranijim projekcijama navedenim u Fiskalnoj strategiji za period 2017 - 2020. godine. Ovo pokazuje da je Vlada i prije korona krize kršila pravila iz sopstvenih strategija.

Limiti potrošnje planirani Zakonom o budžetu za 2020. godinu kao i njegovim izmjenama (rebalans) nisu bili usklađeni sa limitom potrošnje definisanim u Smjernicama makroekonomske i fiskalne politike.

Novoj Vladi, izabranoj 4. decembra prošle godine, se zamjera što u 2020. i 2021. godini nije pripremljena i donijeta fiskalna strategija za period trajanja mandata Vlade, kao i što limit potrošnje planiran budžetom za 2021. godinu, nije usklađen sa limitom potrošnje definisanim u Revidiranim smjernicama makroekonomske i fiskalne politike za period od 2021. do 2023. godine.

Analizom statičkih indikatora, posmatranih kroz plan i izvršenje, DRI je utvrdila da u 2020. godini nije ispunjeno više obavezujućih indikatora zbog čega je primarni gotovinski deficit bio veći za 40 miliona u odnosu na plan i iznosio 346 miliona eura. Učešće deficita prvo bilo planirano na tri odsto BDP-a, pa na 8,97 odsto, da bi na kraju iznosilo 10,95 odsto, što pokazuje da bivša Vlada ni rebalansom urađenim kada je pandemija uveliko vladala i Crnom Gorom, nije mogla procijeniti dubinu krize i štete po javne finansije koje će izazvati sama pandemija, kao i vladine epidemiološke mjere.

Takođe učešće javnog duga bilo je planirano na 60 odsto BDP-a, da bi kasnije bilo izmjeno na 82,45 odsto, a na kraju godine je iznosilo 105,32 odsto BDP-a.

Navedeno je i da se Vlada u 2020. godini zadužila za milijardu i 20 miliona više od plana.

Javni dug je na kraju prošle godine iznosio 4,4 milijarde, dok je vrijednost BDP-a bila 4,18 milijardi. U tabelama je prikazan konstantan rast nominalnog iznosa javnog duga od 2013. kada je iznosio 1,9 milijardi.

”U periodu od 2013. do 2020. godine nivo javnog duga je porastao za 2,47 milijardi, dok je BDP u istom periodu porastao u iznosu od 823 miliona eura. Učešće javnog duga u BDP-u Crne Gore je u posmatranom periodu poraslo sa 57,5 odsto u 2013. godini na 105,32 odsto u 2020. godini”, navodi Državna revizorska institucija.

Sve opštine kršile pravila, a najviše Prijestonica Cetinje

U dijelu koji se odnosi na analizu rada opštinskih vlasti je navedeno da je Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti utvrđen kriterijum da deficit budžeta opštine u određenoj godini ne može biti veći od 10% njenih prihoda u toj godini, osim ukoliko se radi o prekoračenju radi finansiranja kapitalnih izdataka.

U procesu planiranja budžeta limit od 10% je prekoračila svaka od 24 opštine, pri čemu je kod 15 opština planirano prekoračenje u većem iznosu od planiranih kapitalnih izdataka, odnosno kod kojih nije ispunjeno fiskalno pravilo za lokalne uprave. U procesu izvršenja zakonom postavljeni limit od 10% prekoračile su 22 opštine, pri čemu je 14 opština ostvarilo prekoračenje u većem iznosu od ostvarenih kapitalnih izdataka, i time nije poštovano fiskalno pravilo za lokalne uprave. Najveća prekoračenja po oba kriterijuma imala je Prijestonica Cetinje.

U procesu planiranja budžeta ovaj limit deficita je prekoračen u opštinama: Kolašin (prekoračenje 40 hiljada eura), Nikšić (prekoračenje 1,47 miliona), Andrijevica (prekoračenje 470 hiljada eura), Danilovgrad (prekoračenje 640 hiljada eura), Berane (prekoračenje 1,4 miliona), Mojkovac (prekoračenje 330 hiljada eura), Plav (prekoračenje 1,32 miliona eura), Rožaje (prekoračenje 2,57 miliona eura), Petnjica (prekoračenje 540 miliona eura), Bijelo Polje (prekoračenje 1,48 miliona eura), Cetinje (prekoračenje 3,53 miliona eura), Tuzi (prekoračenje 300 hiljada eura), Šavnik (prekoračenje 320 hiljada eura), Ulcinj (prekoračenje 1,22 miliona eura) i Gusinje (prekoračenje 510 hiljada eura).

Kod izvršenja budžeta granica deficita je prekoračena u opštinama: Kolašin (prekoračenje 30 hiljada eura), Andrijevica (prekoračenje 230 hiljada eura), Danilovgrad (prekoračenje 750 hiljada eura), Berane (prekoračenje 1,49 miliona eura), Mojkovac (prekoračenje 40 hiljada eura), Plav (prekoračenje 730 hiljada eura), Rožaje (prekoračenje 1,88 miliona eura), Petnjica (prekoračenje 550 hiljada eura), Bijelo Polje (prekoračenje 990 hiljada eura), Cetinje (prekoračenje 3,22 miliona eura), Tuzi (prekoračenje 140 hiljada eura), Šavnik (prekoračenje 250 hiljada eura), Ulcinj (prekoračenje 1,59 miliona eura) i Gusinje (prekoračenje od 680 hiljada eura).

U periodu od 2013. do 2020. godine nivo javnog duga je porastao za 2,47 milijardi, dok je BDP u istom periodu porastao u iznosu od 823 miliona eura

( Goran Kapor )