Pomažu druge, a septičke jame nadomak Porto Montenegra
Zahvaljujući zakonskim rješenjima, Tivat godinama preko Egalizacionog fonda pumpa budžete “siromašnih” opština, iako ni sam nema osnovnu infrastrukturu
Država Crna Gora je sa teritorije svoje najmanje opštine - Tivta, u proteklih pet godina ubrala 5,53 miliona eura novca poreskih obveznika i transferisala ga u budžete drugih opština, preko Egalizacionog fonda.
To proizilazi iz podataka koje su “Vijesti” dobile od Ministarstva finansija i socijalnog staranja od koga smo tražili informacije kolike je ukupne prihode u proteklih pet godina država ostvarila sa teritorije Tivta i usmjerila ih u Egalizacioni fond, odnosno indirektno u budžete drugih opština.
”Prema podacima kojima raspolaže Ministarstvo finansija i socijalnog staranja, ukupni prihodi ostvareni na teritoriji opštine Tivat koji su se po navedenim osnovama izdvojili na račun Egalizacionog fonda su iznosili: u 2016. godini milion eura, u 2017. godini 0,96 miliona, u 2018. godini 1,12 miliona, u 2019. godini 1,34 miliona i u 2020. godini 1,11 miliona eura. Ove prihode ubira država i usmjerava ih shodno zakonskoj regulativi”, odgovoreno je iz resora koji vodi ministar Milojko Spajić.
Ističu da je Egalizacioni fond, u skladu sa Zakonom o finansiranju lokalne samouprave, jedan od izvora finansiranja opština, i sredstva Fonda se obezbjeđuju iz prihoda koje ubira država i to: poreza na dohodak fizičkih lica u visini od 11 odsto ukupno ostvarenih prihoda po tom osnovu, poreza na promet nepokretnosti u visini od 10 odsto ukupno ostvarenih prihoda po tom osnovu, poreza na upotrebu motornih vozila, plovnih objekata, vazduhoplova i letjelica u visini od 100 odsto ukupno ostvarenih prihoda po tom osnovu i koncesionih naknada od igara na sreću u visini od 40 odsto ukupno ostvarenih prihoda po tom osnovu.
Iz MFSS napominju da po odredbama Zakona o finansiranju lokalne samouprave pravo na korišćenje sredstava Egalizacionog fonda ima opština “čiji je stepen razvijenosti ispod 100 odsto prosječne vrijednosti indeksa razvijenosti, utvrđenog u skladu sa zakonom kojim se uređuje regionalni razvoj”.
Mnoge crnogorske opštine obilato koriste ovaj mehanizam da pripune svoje budžete novcem koji država ubira od poreskih obveznika u rijetkim uspješnim i “natprosječno razvijenim” gradovima, poput Tivta. Naime, prema Pravilniku o utvrđivanju liste stepena razvijenosti jedinice lokalne samouprave, stepen razvijenosti Opštine Tivat iznosi 133,83 odsto prosječne vrijednosti indeksa razvijenosti u Crnoj Gori i zato Opština Tivat nema pravo na korišćenje sredstava Egalizacionog fonda.
Zanimljivo je da je po ovom Pravilniku, Tivat opština koja je trećinu razvijenija od crnogorskog prosjeka, iako taj grad nema neku osnovnu infrastrukturu, pa tako na primjer, naselja na samo par stotina metara udeljenosti od elitnog Porto Montenegra nemaju izgrađenu kanalizaciju, već u 21. vijeku koriste septičke jame, saobraćajna infrastruktura je očajna, policijska stanica funkcioniše u truloj drvenoj baraci zaostaloj od zemljotresa 1979. godine, grad nema Vatrogasni dom, niti reciklažno dvorište, a u tivatskim školama i vrtićima je više nego duplo veći broj djece od onog za koji je većina tih objekata projektovana i izgrađena prije tridesetak godina.
Egalizacioni fond je, kako su isticali zvaničnici prethodnih, DPS-om predvođenih vlada, jedan od načina finansiranja siromašnijih opština, odnosno mehanizam kojim se vrši ujednačavanje njihovog finansiranja, “kako bi svaka lokalna samouprava bila u stanju da pruža jednaki (ili približno jednaki) kvalitet usluga stanovništvu”.
Od 24 lokalne samouprave, sredstva fonda koristi njih 15: Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Danilovgrad, Gusinje, Kolašin, Mojkovac, Nikšić, Petnjica, Plav, Pljevlja, Rožaje, Šavnik, Ulcinj i Žabljak. Cetinje koje takođe ispunjava uslove što se (ne)razvijenosti tiče da dobija taj novac, nije korisnik Egalizacionog fonda samo iz razloga što se za Prijestonicu obezbjeđuju posebni fondovi kojima se ona dotira iz državnog budžeta.
Tivat nikada nije bio korisnik sredstava Egaizacionog fonda u koji se godišnje sakupi između 30 i 35 miliona eura, već je novcem ubranim u tom gradu država punila budžete drugih, prvenstveno gradova na sjeveru i Nikšića koji je pojedinačno najveći korisnik Egalizacionog fonda.
( Siniša Luković )