Džulijanu Barnsu nagrada "Jasna Poljana"

Britanski književnik Džulijan Barns dobitnik je nagrade “Jasna Poljana” koja se u Rusiji dodjeljuje za najbolju knjigu prevedenu na ruski jezik. Barns je nagrađen za svoj roman “Nothing to Be Frightened Of”, na srpski preveden kao “Nije to ništa strašno” 2011, u izdanju beogradske “Geopoetike”.

Barnsova knjiga razmišljanja na temu smrti, kako i on sam kaže, nije njegova autobiografija. Ali jeste porodični spomenar, ili još preciznije - intimna istorija njegove porodice. Kroz riječi Džulijana Barnsa odzvanjaju riječi njegovog brata (filozofa), njihovih roditelja, kao i roditelja njihovih roditelja.

Rasprava o strahu od smrti, teme koja pripada svim bićima, vodi se i sa Bogom i o Bogu. Barnsovo intimiziranje sa smrtnošću zapravo je jedna vrsta ritualnog plesa kao odbrane od neminovnog.

Knjiga koja ne pripada nijednom žanru, a može biti putovanje u misterioznost sjećanja, filozofična spekulacija, oda životu i umetnosti - ali i knjiga koja se čita kao roman. No, ono što je važnije od činjenice da ju je teško klasifikovati jer nije podložna kategorijama, jeste da je ona mudra, duhovita, zabavna i puna iznenađenja. Neki oduševljeni kritičari, doduše, smatrajući da je njome Barns sebe prikazao u do sada najboljem spisateljskom svjetlu, otišli su korak dalje i smislili joj žanr - barnsanijana.

I sam naslov “Nije to ništa strašno” kazuje kako se Barns prema smrti odnosi istovremeno i mudrački hladno i crnohumorno. Riječ je o svojevrsnom času anatomije ljudske smrtnosti. Najveća vrijednost knjige jeste što je ona jednovremeno (i doslovno) smrtno ozbiljna, majstorski zabavna i iznenađujuće bučno vesela.

U širi izbor knjiga za nagradu koja se dodeljuje u spomen na Lava Nikolajeviča Tolstoja (1828-1910), uvrštene su 43 knjige pisaca iz 20 zemalja. U širem izboru za „Jasnu Poljanu“ su bili i romani nobelovaca Olge Tokarčuk i Mo Jena, te Džonatana Frenzena, Danijela Kelmana, Sali Runi, Džefrija Judžinidisa, Dženi Erpenbek, Bendžamena Vuda, Pola Ostera, Vjeta Tana Nguena, Oušena Vuonga, Frančeska Pikola, Rolana Sensebajeva, ali i pisaca kao što je Džoan Rouling, Elena Ferante ili Fredrik Bakman.

Nagrada „Jasna Poljana“ prvi put je dodeljena u kategoriji „Svjetska književnost“ 2015. godine. Njeni dosadašnji dobitnici su Rut Ozeki, Orhan Pamuk, Mario Vargas Ljosa, Amos Oz, Hernan Rivera Leteljer i Patrisija Danker. Laureatu u kategoriji „Svjetska književnost“ sleduje i novčani dio nagrade od 1,2 miliona rubalja, dok prevodilac nagrađene knjige dobija 500.000 rubalja.

Za nagradu “Jasna Poljana” bio je nominovan i srpski pisac Laslo Blašković, sa prevodom svog romana “Mrtva priroda sa satom”.

( Nina Vujačić )