Lukašenko prijeti da će zavrnuti gas

Aleksandar Lukašenko prijeti da će prekinuti isporuke gasa Evropi ukoliko EU uvede nove sankcija kao odgovor na krizu na granici Poljske i Bjelorusije.

Lukašenko je, uz podršku Kremlja, zauzeo prkosan stav nakon izbijanja migrantske krize na granici, gdje hiljade ljudi, uglavnom iz bliskoistočnih država, borave na otvorenom na temperaturama ispod nule.

U znak kazne zbog izazivanja krize očekuje se da će EU uvesti sankcije protiv 30 bjeloruskih pojedinaca i entiteta, među kojima bi mogla biti i državna aviokompanije Belavia. Susjedi Bjelorusije tvrde da će biti primorani da zatvore granice.

”Mi grijemo Evropu, a oni nam ipak prijete da će zatvoriti granice”, kazao je Lukašenko juče na vanrednom sastanku vlade. “A šta ako im mi prekinemo dovod gasa? Stoga, preporučujem rukovodstvu Poljske, Litvanije i drugim bezmozgašima da razmisle prije nego što progovore”.

Prijetnja da će prekinuti isporuke preko gasovoda Jamal-Evropa iz Rusije je pokušaj vršenja dodatnog pritiska na Evropu, gdje su cijene gasa prošlog mjeseca skočile usljed međunarodne energetske krize. Ipak “Gardijan” ističe da je malo vjerovatno da će članice EU ustuknuti i odustati od nove runde sankcija protiv Lukašenka.

Rojters podsjeća da je ruski predsjednik Vladimir Putin kazao da će Moskva pokušati da pomogne Evropi da prebrodi energetsku krizu i da se nada da će njemačke vlasti uskoro dati zeleno svjetlo za gasovod Sjeverni rok 2 koji bi isporučivao više ruskog gasa najvećoj evropskoj ekonomiji.

Moskva je u prošlosti reagovala ljutito kada je Ukrajina, druga tranzitna zemlja, remetila snabdijevanje gasom Zapada, ali je Lukašenko znao povremeno da djeluje protiv želja Moskve, mada je sada malo vjerovatno da će se to dogoditi jer u velikoj mjeri zavisi od moćnog susjeda.

Članice EU tvrde da je Lukašenko omogućio hiljadama ljudi da putuju preko Minska do granica EU u znak osvete zbog ranije uvedenih sankcija protiv njega.

Rojters navodi, pozivajući se na izjavu jednog diplomate, da bi šefovi diplomatija EU mogli u ponedjeljak odobriti novu rundu sankcija koja će uključivati pojedince i kompanije.

Evropska komisija je ranije saopštila da će na listi biti aviokompanije, a dvoje diplomata je navelo da bi se na meti sankcija mogao naći i glavni aerodrom u Bjelorusiji.

Belavija, bjeloruska aviokompanija, je snažno odbacila navode da učestvuje u bilo kakvom trafikovanju ranjivih ljudi do granice sa EU.

Kremlj je ranije odbacio kao “sulude” sugestije u medijima da bi ruska kompanija Aeroflot mogla takođe biti na meti sankcija.

Mada EU nije saopštila koje aviokompanije će biti meta kaznenih mjera, Turska je juče takođe reagovala ljutito na izvještaj da bi Turkiš erlajns mogao biti pogođen. “Odbacujemo napore da se Turska, koja nije strana u ovom sporu, predstavi kao dio problema”, saopštilo je tursko ministarstvo inostranih poslova.

Kremlj takođe tvrdi da Rusija nema nikakve veze sa tenzijama na granici i ističe da je prisustvo teoško naoružanih ljudi sa obje strane granice razlog za zabrinutost. Iz Moskve juče saopšteno da je Putin imao još jedan razgovor sa njemačkom kancelarkom Angelom Merkel kojoj je kazao da EU o krizi treba da razgovara sa Bjelorusijom.

Ipak, u očiglednom izrazu podrške Lukašenku, Moskva je poslala bombardere sa nuklearnim kapacitetima da patroliraju nebom iznad zapadne Bjelorusije. Rusko ministarstvo odbrane tvrdi da su patrole tupoljeva tu-160 vježba obuke za zajednički sistem odbrane.

”Neka ciče i graju”, kazao je Lukašenko ministrima juče. “Da to su bombarderi sa kapacitetom za nošenje nuklearnog oružja. Ali mi nemamo izbora. Moramo da vidimo šta rade mimo granica”.

Susjedi strahuju da bi migrantska kriza mogla prerasti u vojni sukob

Litvanija, Estonija i Letonija tvrde da Bjelorusija predstavlja ozbiljnu prijetnju za evropsku bezbjednost jer namjerno eskalira “hibridni napad” koristeći migrante da bi se osvetila za sankcije EU.

”Ovo povećava mogućnost provokacija i ozbiljnih incidenata koji bi se mogli preći u vojni domen”, navodi se u zajedničkom saopštenju ministara odbrane ovih država.

Njemačka je saopštila da se Lukašenku mora suprotstaviti svom snagom. “Lukašenko se na nehuman način igra sa ljudima”, kazao je njemački ministar finansija i budući kancelar Olaf Šolc.

Bjelorusko ministarstvo odbrane ranije je saopštilo, reagujući na nagomilavanje poljskih vojnih snaga blizu granice, da će biti primorano da preduzme “adekvatne mjere odgovora”, i nezavisno i sa svojim strateškim saveznikom, Rusijom.

Mada nije članica EU, Ukrajina, koja strahuje da bi mogla postati novo žarište, najavila je je vježbe i raspoređivanje dodatnih 8500 vojnika i policajaca na sjevernoj granici sa Bjelorusijom.

Migranti zaglavljeni u Bjelorusiji gađali su juče kamenicama i granama poljske graničare i pokušavali da presijeku ogradu u novim pokušajima da silom uđu u EU, saopštile su vlasti u Varšavi.

( Nada Bogetić )