Bacanje para uz uništenje prirode
Prostornim planom posebne namjene Bjelasica i Komovi potpuno laički planiran turistički razvoj tog važnog planinsko-turističkog resursa Crne Gore, ocijenio je Nikčević i upozorio da isto važi i za Durmitor. On priča da je o trošku države projektovao neka rješenja, ali da ništa nije ispoštovano...
Ono što se trenutno radi na kolašinskom dijelu Bjelasice je “vrhunac neznanja, zle namjere, degradacije prostora, bacanje novca...”, tvrdi Radosav Rako Nikčević iz NVO Zeleni Crne Gore.
Prema njegovim riječima, Prostornim planom posebne namjene (PPPN) Bjelasica i Komovi su “potpuno laički planiran turistički razvoj tog važnog planinsko-turističkog resursa Crne Gore”. Isto važi, upozorava, i za Durmitor.
Istakao je da te planove “hitno treba staviti van snage, jer nemaju nikakvo uporište u validnim stručno naučnim teorijama i praksama”.
Nikčević ima dugo iskustvo u planiranju planinsko-turističke infrastrukture i tvrdi da su naše planine “najbonitetniji planinsko-turistički prostor Evrope južno od Alpa”. Podsjeća da je, imajući to u vidu i Alpe kao primjer, od 1993. godine do danas, “ekipa autora planirala i uradila razvojna rješenja za sve naše planine”. To je podrazumijevalo 700.000 alpskih skijaša u jednom momentu i isto toliko turističkih ležaja - zbijenog i rasutog tipa, u veoma komfornom prostornom rasporedu.
Ono što je sa saradnicima projektovao, kaže, rađeno je na nespornim stručno-naučnim principima. Jedan dio tih projekata, podsjeća, finansirala je država. Prema njegovim riječima, i pored toga, aktuelni ministri te planove nijesu uvažavali.
”Nažalost i na štetu, na scenu su stupile neuke institucije, i neuki ministri, planeri i projektanti. Konkretno, dva aktuelna plana sa državnog nivoa - Durmitorsko područje i Bjelasica i Komovi, potpuno su laički planirali turistički razvoj ta dva važna planinsko-turistička resursa Crne Gore. To su radili neki Kanađani, koji ni strane svijeta po Crnoj Gori nijesu spoznali, pa su im takvi i planovi. Da apsurd bude veći, po tim ‘iščašenim’ planovima i projektima se izvode radovi na Durmitoru, bjelopoljskom, kolašinskom i mojkovačkom dijelu Bjelasice”. Recimo ovo što se radi kolašinskoj Bjelasici je vrhunac neznanja, zle namjere, degradacije prostora, bacanje novca...”, kaže Nikčević za “Vijesti”.
Slične ocjene Nikčević je iznio i na nedavno održanoj naučnoj konferenciji Intenzivni integralni razvojni pristup opštine Kolašin. On podsjeća da je sa Kolašincem, pokojnim Srećkom Medenicom, detaljno isprojektovao razvoj kolašinskog dijela Bjelasice. Ti planovi, koje je svojevremneo usvojila i Skupština opštine, podrzumijevali su da je Kolašin skijaški grad, iz kojeg se na skijanje ide žičarom, a vraća - skijajući stazom. Koristile bi se skoro isključivo sjeverne padine Ključa. Vrh bi bio čvorište skijaške strukture, odakle je konekcija na istočni dio - Goveđa glava, Lumer, atar sela Vranještica...
”Ništa od toga nije ispoštovano. Ovo što se sada na Vranjaku radi (državni Ski centar Kolašin 1600), staze u južnim padinama, po potocima, po šumama, bez stručnog proračuna kapaciteta... - pravo je zastiđe i enormna šteta. To je ekološko-ekonomska šteta i atak na zdravu pamet. Evo se i nova vlast slika i fali sa tim projektima. Naime, moj projekat je staza: Ćupovi - Bljušturni do - Carev do - Raskrsnica - Jezerine. I dalje smatram da je to jedino smisleno urađeno u gravitaciji Jezerina. Tada još nijesu bili došli ‘strateški partneri’”, priča Nikčević.
Staze kroz šumu, u uslovima Bjelasice, tvrdi on, “rade se samo kao konekcije da se sa neke pozicije izađe iz šume do bjelasičkih livada iznad granice šumske vegetacije, gdje su raskošna prirodna skijališta”.
Sagovornik “Vijesti” upozorava i da ono što se sada radi od šuma, u slivu Paljevinske rijeke, odnosno na Vranjaku, Raskrsnici, ispod katuna Škala, od Vilinih voda do Jezerina, su “pustošenja i krivična djela”.
Žabljak mogao biti preslikani Sent Moric
Degradacija zimskog turizma na Žabljaku, kaže Nikčević, počela je još sedamdesetih godina prošlog vijeka.
”Tada su već počeli da grade kuće za stanovanje u osoju, a skijališta u prisoju. Sve suprotno od racionalne teorije i prakse. Žabljaku je bog dao da bude skijaški grad. Taj prirodni dar, tu blagodet Žabljaku, uzele su neke neuke institucije i neuki ljudi. Oni ‘đuture’ postave skijašku žičaru (Savin kuk i Mali Štuoc), pa onda gataju kuda će da se skijaju... To se stručno potpuno obrnuto radi. Prvo se isprojektuje staza, ili sistem staza, pa se u funkciji staze dostavi uzdužni profil za žičaru, kako bi je u fabrici isprojektovali i dali ponudu...”.
Nikčević objašnjava kako je NVO Zeleni Crne Gore 2014. godine uradila integralni razvojni projekat “Turizam na Žabljaku, pod Durmitorom - kojim putem dalje”.
”To je finansiralo Ministarstvo turizma. Projektovan je prosperitetan, ekološko ekonomski razvoj. Skoro da je preslikan Sent Moric. Zeleni su pisali, molili Skupštinu Crne Gore da planove za Durmitorsko područje i Bjelasicu i Komove, kao retrogradne dokumente, ne usvoje. Ništa nije pomoglo - neznanje vlada...”.
Kaže da za Mojkovac postoje stručno urađena idejna rješenja za zimsko-turističku infrastrukturu. Ta opština, objašnjava on, “ima privilegiju da je skijaški grad za dva planinska sistema - Bjelasicu i Sinjavinu”.
Prema njegovim riječima, “konekcija te dvije planine treba da ide iz Mojkovca, a tek u nekoj narednoji fazi da se rade i visinski centri Vragodo, Žaski, crkva Ružica...”.
”Profesor Rifat Alihodžić, ja i drugi saradnici uradili smo 11 projekata za bjelopoljski dio Bjelasice, po narudžbi Opštine. Među njima su projekti: smuk staze Turjak - Jasikovac i puta Ravna Rijeka - Turjak. Ništa od toga nije ispoštovano. Put je potpuno iskarikiran, žičara i staza na Smiljači je apsurdno rješenje, livade Turjaka su razorali i napravili vododerine i kamenjare... To je diverzija na taj prostor i na razvoj”.
I za Rožaje, podsjeća on, sa arhitektom Selmanom Murićem, uradio je Prostorni plan, a u okviru njega planinsko-turistički razvoj. Ni taj plan se ne poštuje, tvrdi Nikčević.
( Dragana Šćepanović )