Pravna ili politička odluka?
Rast cijena gasa na evropskom tržištu nakon što je njemačka regulatorna agencija privremeno suspendovala proceduru izdavanja dozvole za rad Sjevernog toka 2
Njemačka regulatorna agencija obustavila je proceduru odobrenje za veliki novi gasovod kojim bi ruski gas stizao do Evrope, što predstavlja dodatnu prepreku za osporavani projekat i izaziva novi rast cijena gasa.
Regulatorna agencija je, kako prenosi Rojters, saopštila da je privremeno obustavila proces jer konzorcijum sa sjedištem u Švajcarskoj koji stoji iza Sjevernog toka 2 treba da osnuje njemačku kćerku kompaniju u skladu sa njemačkim zakonima kako bi dobila dozvolu za rad.
Kao rezultat vijesti o obustavi procedure cijene gasa juče su ponovo skočile za skoro 11 odsto, a na holandskom TTF čvorištu gasni ugovori za mjesec dana unaprijed juče popodne sklapani su po cijeni od 90,40 eura eura za MWh.
”Ovo prilično pomjera očekivane rokove”, kazao je za britansku agenciju Trevor Sikorski iz kompanije Enerdži Aspekts, dodajući da je nejasno koliko dugo bi mogao trajati proces osnivanja nove kompanije i ponovnog apliciranja za dozvolu. Malo je vjerovatno da bi gasovod mogao početi sa radom u prvoj polovini 2022. godine, kazao je Sikorski.
Britanski “Gardijan” ističe da je njemačka odluka da odloži rad Sjevernog toka 2, kojim se zaobilaze sadašnji gasovodi koji prolaze kroz Ukrajinu i Bjelorusiju, uslijedila nakon sve većeg političkog pritiska i poziva zapadnih lidera da odustane od tog plana jer u suprotnom rizikuje destabilizaciju tog regiona.
Britanski premijer Boris Džonson upozorio je Njemačku da će morati da bira između “ubrizgavanja još ruskih ugljovodonika u ogromne nove gasovode” i “zalaganja za Ukrajinu” i “odbrane mira i stabilnosti” u istočnoj Evropi.
Kritičari projekta strahuju da će Rusija koristiti gasovod kao geopolitičko oružje u Evropi usljed globalne energetske krize i pritom oslabiti Ukrajinu koja se u velikoj mjeri oslanja na prihode od tranzita ruskog gasa kroz tu zemlju. Moskva odbacuje ove navode.
Šef ukrajinske energetske kompanije Naftogas kazao je za Rojters da pozdravlja odluku njemačkog regulatora.
”Dobro”, kazao je Jurij Vitrenko. “Ovo je važna stvar, koja ukazuje da njemačka regulatorna agencija dijeli naš stav da se dozvola ne može odnositi samo na gasovod u Njemačkoj, već na cijeli gasovod od teritorije Ruske Federacije do teritorije Njemačke”.
Iz Sjevernog toka je saopšteno da ih je njemački regulator obavijestio o suspenziji. “Nijesmo u poziciji da komentarišemo detalje procedure, eventualno trajanje i uticaj na početak rada gasovoda”, navodi se u saopštenju.
Iz Kremlja juče nijesu komentarisali odluku regulatorne agencije.
”Svako odlaganje u procesu izdavanja dozvole za gasovod, naročito uoči zime, nije u interesu Evropske unije, u to nema sumnje”, kazao je za agenciju TASS Konstantin Kosačov, zamjenik predsjedavajućeg gornjeg doma ruskog parlamenta.
Njemački regulator je saopštio da će razmatrati prijavu tek nakon transfera značajnih sredstava i budžeta za osoblje njemačke kćerke kompanije u skladu sa njemačkim zakonom.
Kada ovi preduslovi budu ispunjeni, navodi se da će nastaviti procjenu tokom ostatka četvoromjesečnog perioda previđenog za aplikaciju. Prije jučerašnje suspenzije, taj period je trebalo da traje do januara.
Pravnici tvrde da jučerašnji potez, za koji pojedini trgovci na berzi gasa smatraju da je politički motivisan, ima smisla sa regulatorno pravne tačke gledišta jer znači da će operatori gasovoda u Njemačkoj morati da posluju po lokalnim pravilima.
Moskva već koristi rutu ispod Baltičkog mora za Sjeverni tok 1, koji ima kapacitet od 55 milijarde kubnih metara, što je ekvivalent polovini njemačke godišnje potrošnje. Sjeverni tok 2 bi to udvostručio i učinio Njemačku centralnom dolaznom tačkom za evropski gas i dalju distribuciju.
Berlinski ministar ekonomije i Evropska komisija su obaviješteni o jučerašnjoj odluci regulatorne agencije.
Rojters podsjeća da pošto njemački regulator donose konačnu odluku o dozvoli za rad Sjevernog toka 2, Evropska komisija ima dva mjeseca da uradi svoju procjenu validnosti prijave.
”Sudeći na osnovu sadašnjih okolnosti moguće je novo odlaganje početka rada Sjevernog toka 2, jer mada je Njemačka više prijateljski nastrojena prema ovom projektu od EU, regulatorno odobrenje gasovoda može naići na nove prepreke tokom faze razmatranja od strane EU”, kazao je Karlos Tores Dijaz, šef odsjeka za tržišta energije i gasa u firmi Rajstad enerdži.
( Nada Bogetić )