Srastanje nacista i mejnstrim desničara

Prošlog mjeseca austrijska policija je tokom pretresa kuće u Badenu pronašla arsenal oružja, 1200 kilograma municije, nacističku memorabiliju i ogromnu količinu baruta. Zaplijenjeno je oko 50 komada oružja, uključujući mitraljeze i puške, a policija je saopštila da kuća pripada 53-godišnjem muškarcu koji je “osumnjičen za nacističke aktivnosti”.

Komentarišući policijsku akciju austrijski ministar unutrašnjih poslova Karl Nehamer je kazao: “Odlučna akcija protiv desničarskog ekstremizma nije samo dio naše istorijske odgovornosti, već i takođe jasno zalaganje za našu demokratsku koegzistenciju u Austriji”.

Američki CNN u članku o desničarskom ekstremizmu u Evropi ističe da ovo nije bila prva akcija protiv neonacista u Austriji ove godine. U julu, policija je zaplijenila automatsko oružje i ručne granate u koordiniranim pretresima pripadnika jedne bajkerske bande čiji je lider planirao da osnuje “miliciju uglednih” koja bi “preokrenula sistem”.

Podrška nacizmu je krivično djelo u Austriji. Najpoznatiji austrijski neonacista je Gotfrid Kusel, koji je osuđen na devet godina zatvora 2013. godine zbog propagiranja nacizma na internetu.

Bernhard Veidinger, koji proučava ekstremnu desnicu u Arhivu dokumenata austrijskog otpora u Beču kazao je za CNN da zahvaljujući kriminalizaciji nacističke ideologije ona nije ni naročito snažna ni organizovana u toj zemlji. Međutim, on ističe da su otkrića velike količine oružja sve učestalija.

Neonacistička aktivnost se često povezuje sa bajkerskim bandama, organizovanim kriminalom i fudbalskim navijačima. U Austriji grupa nazvana “Besmrtni” prati klub Rapid Beč, a na utakmicama povremeno izlaže zastavu Trećeg rajha. U Italiji, grupe navijača poznate kao Ultraši usvajaju fašističke slogane i simboliku. Vlasti navode da se austrijski neonacistički aktivisti često povezuju sa sličnim grupama u Njemačkoj, jer sebe smatraju dijelom većeg njemačkog Rajha.

U januaru ove godine, austrijski reper Mr Bond uhapšen je i optužen za “proizvodnju i emitovanje nacističkih ideja i podsticanje mržnje”. Jednu od njegovih pjesama koristio je muškarac koji je uživo prenosio napad na sinagogu u Njemačkoj 2019.

Taj napad se dogodio godinu dana nakon što je svaki treći Austrijanac u istraživanju koje je naručio CNN kazao da su Jevreji u njihovoj zemlji izloženi rasističkom nasilju. Skoro polovina je kazala da je antisemitizam sve većim problem. Isto istraživanje je pokazalo da 12 odsto ljudi od 18 do 34 godine nikada nije čulo za holokaust.

Austrija pokušava da izađe na kraj sa antisemitizmom na više načina. Skoro deceniju, jedna statua u Beču je u centru te problematične istorije. Riječ je o Karlu Lugeru, gradonačelniku Beča sa početka 20. vijeka. Luger je iskoristio antisemitsko raspoloženje kako bi došao na funkciju, propagirajući hrišćansku i germansku nadmoć, a u velikoj mjeri mu se divio Adolf Hitler.

CNN navodi da je bronzana statua, visoka četiri metra vandalizovana ali i dalje stoji na istaknutom mjestu na trgu u Beču. Gradske vlasti su ranije ovog mjeseca odlučile da će ona ostati tu, ali da će biti stavljena u kontekst.

Jedna grupa koja se zalaže za zaštitu statue je Identitetski pokret Austrije (IBO) - austrijski ogranak veće evropskog pokreta. Njihov lider Martin Selner posjetio je statuu nakon što je na njoj ispisana riječ “sramota”. Austrijske vlasti su Selnera i još 16 osoba krivično gonile 2018. optužujući ih za govor mržnje i kriminalno udruživanje. Nakon burnog suđenja oni su oslobođeni. CNN ističe da je pripadnicima Identitetskog pokreta u Austriji veću štetu napravilo otkriće da su primili donaciju od čovjeka koji je izveo napade na džamije u Krajstčerču na Novom Zelandu 2019, i da je Selner bio u kontaktu sa njim.

Selner je odmah javno odbacio povezanost sa napadom i kazao da će novac biti dat u dobrotvorne svrhe, ali je ta veza ozbiljno naudila reputaciji IBO u očima većeg dijela austrijske javnosti.

Analitičari prave razliku između tradicionalnih neonacista - čije aktivnosti su zasnovane na nasilju i zločinu - i novih identitetskih grupa, koje su političke prirode. Pored IBO i Selnera u Austriji, CNN ukazuje i na pokret Identitetska generacija u Francuskoj i Novu desnicu u Njemačkoj.

Međutim i identarijanci i neonacistički ideolozi su imali koristi od teorija zavjere koje su procvjetale sa pokretom KjuAnon i protestima protiv politika vakcinacije tokom pandemije. Selner tvrdi da takve pokrete treba iskoristiti za jedinu stvar koja je zapravo bitna: otpor masovnoj migraciji.

U Beču Gotfrid Kusel - koji je izašao iz zatvora - i drugi neonacisti pridružili su se protestima protiv mjera za suzbijanje pandemije.

Vedinger za CNN kaže da je primjetno i zabrinjavajuće to što su privukli mlađu generaciju, ljude u dvadesetim godinama.

CNN kao primjer navodi i berlinski skup od 40 000 ljudi, koji su protestovali protiv zaključavanja i “duboke države”, a gdje je bio primjetan broj ekstremnih desničara kao i podrška Donaldu Trampu. U videoporuci, Selner je kazao demonstrantima da mogu da mobilišu “veliku patriotsku masu” za borbu protiv “velike strategije” globalnih elita.

I u Njemačkoj i Austriji, ekstremnije frakcije pričaju o “Danu X” - apokaliptična fantazija kada će demokratske institucije propasti u talasu nasilja, a neonacistička država će se uzdići. To je na kanalu Telegrama bila stalna tema njemačke grupe ekstremnih desničara koja je uključivala policajce i bivše vojnike”.

CNN ističe da postoje ideološka preklapanja identitetskih nacističkih grupa i evropskih desničarskih partija, poput Slobodarske partije u Austriji, Nacionalnog skupa u Francuskoj i Sjeverne lige Matea Salvinija u Italiji.

U julu, 16 desničarskih partija potpisalo je saopštenje o budućnosti Evrope, upozoravajući da “evropske nacije treba da budu zasnovane na tradiciji, poštovanju kulture i istorije evropskih država, poštovanju evropskog judeo-hrišćanskog nasljeđa i zajedničkih vrijednosti koje ujedinjuju naše nacije”.

”U vrijeme kada se Evropa suočava sa ozbiljnom demografskom krizom zbog niske stope nataliteta i staranja populacije, porodične politike treba da budu odgovor umjesto masovne migracije”, poručili su desničari.

Selner i identarijanci koriste isti narativ, upozoravajući na “veliku zamjenu” u kojoj će bijele Evropljane zahvatiti plima migracije.

Evropska ekstremna desnica je isparčana sredina u kojoj se politički aktivizam i pozivi na nasilje preklapaju, a grupe rastu i brzo srastaju. Veći dio aktivnosti se odvija na internetu ili u podzemlju, ali su zaključavanja, obavezna vakcinacija i epidemija teorija zavjere dale novi podsticaj i u Evropi i Americi.

( Nada Bogetić )