Jubilej za ponos „malog univerziteta”
Jedna od najpoznatijih obrazovnih ustanova u Crnoj Gori, Gimnazija “Tanasije Pejatović” u Pljevljima proslavila 120 godina postojanja
Svečanom akademijom u sali pljevaljskog Centra za kulturu, obilježeno je 120 godina postojanja Gimnazije “Tanasije Pejatović”, jedne od najpoznatijih obrazovnih ustanova u Crnoj Gori.
Vršiteljka dužnosti direktora Bojana Grujić kazala je da je Gimnazija sa radom počela 18. novembra 1901. godine, a njen prvi direktor bio je Tanasije Pejatović.
”Sjećamo se posvećenosti i akademske čestitosti prvog direktora pljevaljske Gimnazije mladog naučnika Tanasija Pejatovića koji se iz skopske gimnazije vratio u svoj rodni kraj. Sjećamo se vizionarstva njegovog brata Rista. Predanosti i rodoljublja učitelja Stevana Samardžića, sjećamo se svih prvih profesora pjevaljske gimnazije sjećamo se porodice Pejatović koja je za Pljevlja tog vremena u pogledu umjetničkog, kulturnog i prosvjetnog nasljeđa bila ono što su Medičijevi bili za Firencu”, rekla je Grujićeva.
Istakla je da je Gimnazija ponosni laureat Ordena zasluga za narod sa zlatnom zvijezdom, najveće crnogorske nagrade Oktoih kao i najznačajnije opštinske nagrade 20. novembar.
”Škola je ponijela i naziv mali univerzitet. Učenici visoko cijenjeni i uspješni na fakultetima najvjerodostojniji su svjedoci istrajnosti naše misije. Postignuća učenika na takmičenjima u znanju i sportu likovnim i književni konkursima govore u ime ove škole”, rekla je Grujićeva.
Škola je sa radom počela 1901. godine kao Srpska gimnazija. U periodu kada je osnovana Pljevlja su bila pod dvojnom upravom Austro-Ugarske i Osmanske carevine. Te godine upisano je 70 učenika među kojima je bilo i 14 učenica.
U školi su predavali Tanasije Pejatović, francuski jezik, geografiju i crtanje, Stevan Samardžić, srpski jezik i nauku hrišćansku, Gavro Pejatović aritmetiku, geometriju i pisanje, Seid efendija Šehović turski jezik i Stana Jovanović ručni rad.
Tanasije Pejatović, saradnik Jovana Cvijića prerano je preminuo, 23. aprila 1903. godine, samo dvije godine nakon što je izabran za prvog direktora pljevaljske Gimnazije.
Školu su pohađali učenici iz pljevaljskog okruga, stare Crne Gore, beranskog kraja, Drobnjaka, Sjenice, Priboja, Prijepolja, Nikšića, Bjelopavlića...
Gimnazijska zgrada izgorjela je do temelja u požaru 30. oktobra 1904. godine. Izgradnja nove gimnazijske zgrade započela je u proljeće 1906, a završena je u novembru 1907. Dok je trajala izgradnja predavanja nastava se izvodila po privatnim kućama.
Nakon što su 1913. Pljevlja ušla u sastav Kraljevine Crne Gore, tadašnje Ministarstvo prosvjete za direktora Gimnazije imenovalo je Lazara Popovića, dotadašnjeg profesora Cetinjske bogoslovske škole. Gimnazija je stekla novo ime Kraljevska crnogorska državna gimnazija.
Za vrijeme velikog rata Gimnazija nije radila. Po oslobođenju i stvaranju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca otpočeo je rad upisom učenika 8. februara 1919. godine. Zbog učešća u štrajku od marta 1939. godine 71 učenik je isključen iz Gimnazije. Neposredan povod za štrajk bilo je otpuštanje iz službe profesora Draga Džuverovića, a kao razloge za štrajk učenici su naveli nezadovoljstvo sistemom školovanja, negodovanje protiv nemoralnog života nekih nastavnika, protekcije prilikom ocjenjivanja, omalovažavanje seoske djece…
Redovan rad Gimnazije prestao je 1941- godine. U Narodno oslobodilačkoj borbi poginuo je 221 učenik pljevaljske Gimnazije, a 12 ih je proglašeno narodnim herojima: Vladimir Knežević Volođa, Vuk Knežević, Vukman Kruščić, Dušan Obradović, Velimir Jakić, Mašo Jelić, Jovan Ćorović, Jevrem Grbović, Dušan Tomašević, Bogdan Kotlica, Živko Džuver i Danilo Jauković.
Redovan rad nastavljen je 8. aprila 1944. godine.
Školske 1958-59. godine Gimnazija je promjenila naziv iz Viša realna gimnazija u Gimnazija Pljevlja. Godine 1968, 12. jula, Gimnazija je ponijela ime “Tanasije Pajatović”.
U decembru 1978. godine Gimnazija i školski centar integrisani su u jednu organizaciju Centar za usmjereno obrazovanje “Treća proleterska sandžačka”. Škola je vratila staro ime 1991. godine. Mnogi učenici pljevaljske Gimnazije postali su univerzitetski profesori i istaknuti naučni radnici, akademici, književnici, umjetnici, diplomate…
Prisutne na svečanoj akademiji pozdravili su državni sekretar u Ministarstvu, prosvjete, kulture, nauke i sporta Damjan Ćulafić i predsjednik Opštine Pljevlja Igor Golubović.
( Goran Malidžan )