INFOGRAFIK Penzionera više nego radnika u 16 opština

U 16 crnogorskih opština, od ukupno 24, penzionera ima više nego zaposlenih. U osam opština nezaposleni su brojniji od zaposlenih, dok u tri opštine Rožajama, Plavu i Gusinju ima više i korisnika socijalne pomoći nego radnika. U četiri opštine prosječna plata je niža od budućeg minimalca od 450 eura.

To pokazuju podaci Uprave za statistiku Monstat, Zavoda za zapošljavanje, Fonda PIO i Ministarstva finansija i socijalnog staranja, odnosno centara za socijalno staranje.

U 13 opština na sjeveru žive 22 hiljade zaposlenih, što je 15 odsto ukupnog broja od 145 hiljada u Crnoj Gori, dok je na istom području evidentirano 25 hiljada nezaposlenih što je 47 odsto, ili skoro polovina ukupnog broja nezaposlenih. U sjevernom regionu živi i 30 hiljada penzionera, što je 25 odsto od ukupnog broja. Socijalnu pomoć (članovi porodica za koje se dobija materijalno obezbjeđenje porodice) na sjeveru dobija 13,8 hiljada stanovnika, što je 52 odsto od ukupnog broja na nivou cijele države.

Ovo pokazuje da desetine miliona eura koje su proteklih decenije date na “regionalni razvoj” nisu dale nikakve rezultate.

U Rožajama najgora situacija

Prema ovim podacima, ekonomski najugroženiji su stanovnici Rožaja gdje ima 2,4 hiljade radnika, 2,6 hiljada penzionera, 5,1 hiljada nezaposlenih i 5,1 hiljada korisnika socijalne pomoći. Odnosno na 2,4 hiljade zaposlenih ima 12,8 hiljada ugroženih kategorija.

U Plavu i Gusinju, za koje Monstat i dalje vodi podatke o zaposlenima kao da je jedna opština, postoji 1,2 hiljade radnika, 1,5 hiljada penzionera, 2,8 hiljada nezaposlenih i 1,6 hiljada korisnika pomoći.

U Beranama i Petnjici, za koje takođe Monstat i dalje vodi podatke kao za jednu opštinu, ima četiri hiljade radnika, a 5,7 hiljada penzionera, 6,2 hiljade nezaposlenih i 3,2 hiljade korisnika pomoći. Iako je Berane po broju stanovnika pet puta veće od Petnjice, od ukupnog broja korisnika socijalne pomoći 2,2 hiljada otpada na samo Berane a hiljadu na Petnjicu. Razlika je i u samoj zaradi, prosječna u Beranama je 523, a u Petnjici 440. I prosječna penzija je u Beranama 242 eura, a u Petnjici 169.

Pljevlja i Kolašin su jedine opština na sjeveru u kojoj je prosječna plata veća od državnog prosjeka. U Pljevljima je prosječna zarada 560, 27 više od državnog prosjeka, dok je Kolašinu 535 ili dva eura veća od prosjeka. U Pljevljima je veliki broj radnika angažovan u Rudniku uglja i Termoelektrani, što je razlog ovako visokog prosjeka, dok uzrok većih zarada u Kolašinu može biti to što više nema značajne privrede pa je većina od nešto manje od hiljadu radnika zaposlena u opštinskoj administraciji ili drugim institucijama i državnim preduzećima. I u mnogim drugim opštinama na sjeveru prosjek plata od preko 500 eura održava javni sektor.

Penzije na sjeveru daleko ispod prosjeka

Penzije daleko niže od prosjeka u Rožajama, Plavu, Andrijevici, Gusinju, Petnjici, Bijelom Polju, potvrđuju situaciju o ogromnom broju zaposlenih koji su takozvani gubitnici tranzicije u proteklih 30 godina. Odnosno, mnogi od njih su ostali bez radnih mjesta usljed propadanja velikog broja preduzeća, u kojima su izgubili radni staž ili im je on na kraju, usljed stečaja, povezan na minimalnu zaradu. Najniža prosječna penzija je u Petnjici 169 eura, Gusinju 196, Rožajama 213, Andrijevici 214, Plavu 225, Bijelom Polju 230 eura...

U četiri opštine prosječna zarada je manja od buduće minimalne zarade od 450 eura, to su Bijelo Polju sa 439, Ulcinj i Petnjica sa po 440 i Herceg Novi sa 444 eura. Nije poznat iznos prosječne zarade u novim opštinama Gusinju i Tuzima, jer se njihov prosjek i dalje vodi sa opštinama od kojih su se odvojile.

Prijestonicu drže penzioneri

Da i u centralnoj regiji ima nerazvijenih opština pokazuju primjeri Cetinja i Danilovgrada. U prijestonici ima 2,9 hiljada zaposlenih, a 4,2 hiljade penzionera, skoro hiljadu i po nezaposlenih i 516 korisnika socijalne pomoći, odnosno broj izdržavanih kategorija penzionera, nezaposlenih i korisnika socijalne pomoći je više nego duplo od broja zaposlenih. U Danilovgradu na 2,9 hiljada radnika ima 5,1 hiljadu penzionera, nezaposlenih i korisnika pomoći.

Prosječna plata na Cetinju je 520 eura, 13 eura manja od državnog prosjeka, a i ovako visoka zarada je nastala jer značajan broj zaposlenih radi o opštinskoj administraciji ili državnim ustanovama kojima je sjedište u prestonici. U Danilovgradu je prosječna zarada 466 eura, 67 eura niža od državnog prosjeka ali i svega 16 eura veća od buduće minimalne zarade od 450 eura, koliko je predviđeno da će iznositi od 1. januara ako u Skupštini bude usvojen projekat Vlade “Evropa sad”.

U nekadašnjem centru crnogorske industrije, Nikšiću, sada je zaposleno svega 11 hiljada radnika, dok ovaj grad ima 16 hiljada penzionera, 5,6 hiljada nezaposlenih i 3,4 hiljade korisnika socijalne pomoći. Prosječna plata od 505 eura je nešto ispod državnog prosjeka, dok je prosječna penzija u ovom gradu od 305 eura malo iznad državnog prosjeka. To pokazuje da su nekada radnici u Nikšiću imali dobre plate i koeficijente za buduće penzije. U odnosu na period prije pandemije korona, Nikšić je izgubio tri hiljade radnih mjesta.

Podgorica izgubila 27 hiljada radnih mjesta

U Podgorici, zajedno sa Tuzima, sada radi 66,7 hiljada radnika, što je 46 odsto od ukupnog broja radnika u Crnoj Gori. Broj radnih mjesta u glavnom gradu u 2019. godini iznosio je 93 hiljade, da bi u 2020. pao na 81 hiljadu, a sada na 66,7 hiljada.

Najbolji odnos između broja zaposlenih i ostalih kategorija stonavništva ima Budva, sa 10,7 hiljada radnika, 3,2 hiljade penzionera, 932 nezaposlenih i 99 korisnika socijalne pomoći. Prosječna plata je tek nešto veća od prosjeka sa 539 eura, kao i penzija od 302 eura u odnosu na državni prosjek. Prosječna plata u ovom gradu ne prati njegov ekonomski razvoj, jer je veliki broj zapsolenih angažovan u ugostiteljstvu, gdje je često zvanična zarada na nivou minimalne ili tek nešto iznad tog iznosa. U odnosu na 2019. godinu metropola turizma je izgubila šest hiljada radnih mjesta.

Najniža prosječna zaradu na primorju je u Ulcinju i iznosi 440 eura, kao i najniža prosječna penzija od 248 eura. Broj zaposlenih je 3,7 hiljada, a penzionera 3,1 hiljada, nezaposlenih hiljadu i po i 517 korisnika socijalne pomoći.

U Baru su prosječne plate od 520 eura i penzije od 279 eura, niže od državnog prosjeka. Zaposlenih u Baru je sada 9,2 hiljade, tri i po hiljade manje nego 2019.

U Tivtu najveće i plate i penzije

Najveća prosječna zarada ali i najveća prosječna penzija je u Tivtu 617 i 358 eura. Uzrok za veće zarade od prosjeka je više stranih kompanija koje daju značajno veće zarade. Tivat je i grad sa najznačajnijim učešćem visokih vojnih penzija.

Iako se i u Herceg Novom značajan broj stranih investicija zaposlenih je tek nešto više nego, penzionera 7,3 hiljade naspram 7 hiljada. Prosječna plata u najvećem bokeljskom gradu je 444 eura, 90 eura niža od državnog prosjeka. Razlog za to može biti to što značajan broj radi u ugostiteljstvu i na građevini, sa zvaničnom prijavom na minimalnoj zaradi.

U Kotoru ima 5,2 hiljade radnika, a 4,9 hiljada penzionera. Prosječna zarada je 566 eura, a prosječna penzija 332 eura.

Da li je za dvije godine izgubljeno 60 hiljada radnih mjesta?

U septembru 2019. godine Crna Gora je imala zvanično prema Monstatu 205 hiljada zaposlenih dok je sada ta brojka 146 hiljada, odnosno skoro 60 hiljada manje.

Prema podacima Monstata u oblasti trgovine tada je radilo 40 hiljada zaposlenih a sada 29 hiljada, u oblasti ugostiteljstva i hotelijerstva sada ima 10 hiljada radnika a prije dvije godine je bilo 18 hiljada, u prerađivačkoj industriji bilo je 13 hiljada a sada je devet hiljada radnika, u građevinarstvu je bilo 14 a sada osam hiljada zaposlenih...

Monstat pokazuje da je do pada zaposlenih došlo i u sektoru državne uprave i socijalnog osiguranja i to sa 22 na 18,4 hiljada, kao i u obrazovanju sa 15 na 12 hiljada, zdravstvu sa 12,7 na 11,2 hiljade...

Broj nezaposlenih je za dvije godine porastao sa 34 na 54 hiljade.

Ministar finansija Milojko Spajić, nedavno je kazao da ne vjeruje u tačnost podataka o ovako velikom pada broja zaposlenih, jer njihovi prihodi od dažbina na zarade su neznatno manji nego 2019, kao i da se veliki broj ljudi prijavio na biro da bi dobijao pomoć koju su dodatno dijelili tokom krize.

On je naveo da će uskoro imati reviziju ovih statističkih podataka.

( Goran Kapor )