Mladi bježe sa sjevera, država da reaguje

Opština Berane pripremila je odluku o utvrđivanju naknade za novorođenu djecu na području opštine Berane, ali sjednica Skupštine opštine na na kojoj je trebalo ta odluka da bude donijeta, nije održana zbog nedostatka kvoruma, pa će odluka sačekati neku od narednih sjednica lokalnog parlamenta.

To je samo jedan od pokušaja koji se čini u ovoj sjevernoj opštini, ne bi li se zaustavili negativni trendovi prirodnog priraštaja.

Prema toj odluci Opština Berane bi u narednom periodu za svako novorođeno dijete isplaćivala jednokratnu pomoć od stotinu eura.

”Pravo na naknadu za svako novorođeno dijete ima jedan od roditelja, usvojilac, staralac ili hranitelj koji ima prijavljeno prebivalište u posljednjoj godini dana ili odobreno stalno nastanjenje na teritoriji opštine Berane, pod uslovom da to pravo nije ostvario u nekoj drugoj opštini na teritoriji Crne Gore”, navodi se u predlogu odluke.

Predsjednik opštine Tihomir Bogavac ističe da se ovom odlukom želi dati podsticaj podizanju nataliteta i zaustavljanju sve izraženije migracije stanovništva. On naglašava da je trend iseljavanja mladih ljudi sa područja beranske opštine poprimio zabrinjavajući karakter i da se moraju iznalaziti rješenja koja će bar donekle popraviti demografsku sliku.

”U našim školama je sve manje učenika. Želimo da pomognemo bračne parove i da stimulišemo mlade ljude da stvaraju porodice”, naglašava Bogavac.

Opština Berane je prije nekoliko godina donijela i odluku po kojoj lokalna uprava majkama sa sela koje rode troje i više djece opredjeljeljuje jednokratnu pomoć od po tri stotine eura. Time je Berane bilo prva Opština u Crnoj Gori koja je svim osnovcima obezbjeđivala besplatne udžbenike, a redovno stipendira i najbolje studente.

Predsjednik opštine ističe da bi i država trebalo da donese posebne odluke koje bi pozitivno uticale na podizanje nataliteta na sjeveru Crne Gore.

”Lokalne uprave nemaju dovoljno kapaciteta niti finansijskih sredstva za zadovoljavanje svih stvarnih i realnih potreba mladih ljudi koji žele da žive na sjeveru Crne Gore. Zato bi bilo poželjno da i država na pravi način prepozna problem migracionih kretanja i pad nataliteta na ovom području i da kroz stimulativne mjere pomogne mladim bračnim parovima da stvaraju brojnije familije i da ostanu da žive u mjestu svog rođenja. Ukoliko ta pomoć izostane bojim se da ćemo i dalje imati negativni prirodni priraštaj, ne samo u Beranama, nego i u čitavom regionu”, kaže Bogavac.

Da je sjever Crne Gore posljednjih decenija suočen sa sve izraženijom migracijom stanovništva i drastičnim padom nataliteta, Berane je najbolji primjer.

Depopulacija stanovništva posebno je izražena na ruralnom području o čemu svjedoči i podatak o stanju u predškolskom, osnovnom i srednjem obrazovanju u opštini Berane. Kad se sagledaju ovi podaci vidi se da je tokom prošle školske godine nastavu u pet seoskih škola u beranskoj opštini pohađalo svega 296 učenika, dok je taj broj prije nekoliko decenija bio deset puta veći.

Tako je Osnovna škola na Polici, sa četiri područna odjeljena, u Babinu, Dragosavi, Maštu i Zagrađu, prošle godine brojala svega 97 učenika, a Osnovna škola u Donjoj Ržanici 100 đaka. Školu u Štitarima, koja obuhvata nekoliko sela, pohađalo je 35 učenika, dok je škola u Lubnicama u devet razreda upisala 29 đaka.

Posebno je zanimljivo da je u šekularskoj osnovnoj školi “Vukajlo Kukalj” prije pet decenija nastavu pohađalo blizu 400 učenika, a u prošloj godini svega 35.

U svjetlu negativnih trendova prirodnog priraštaja i nezaustavljivih migracionih kretanja, sasvim dramatične dimenzije dobija podatak da je u svih ovih pet seoskih škola prošle godine bilo samo 28 prvaka.

Školu u selu Glavaca, koja egzistira kao područno odjeljenje osnovne škole iz Lubnica, prošle godine pohađala su svega dva učenika.

Takođe, postoje brojna područna odjeljenja seoskih škola na području Berana koja su, zbog nedostatka đaka, prestala da rade. Jedno od takvih je i područno odjeljenje u selu Kaludra koje je pripadalo osnovnoj školi iz Dolje Ržanice.

Broj učenika se iz godine u godinu smanjuje i u gradskim školama. Tako je prošle godine u tri gradske škole sa svim područnim odjeljenjima koji se nalaze na ruralnom području upisano oko 2.500 đaka, od čega 257 prvaka.

Prema statističkim podacima u opštini Berane opada broj novorođene djece i ne prelazi brojku od 300 na godišnjem nivou.

Zbog toga se smatra da se odlukom o izdvajanju po stotinu eura za novorođenu djecu, koja čeka na usvajanje, iskazuje pokušaj lokalne zajednice u pogledu eventualnog ublažavanja negativnih trendova kada se radi o natalitetu.

( Tufik Softić )