Opštinama omogućiti pristup sredstvima kako bi se podstakao pravičan, zeleni i održivi oporavak nakon pandemije

Svim opštinama, a posebno onim najugroženijim, je neophodno omogućiti pristup sredstvima za oporavak nakon pandemije da bi se poboljšala otpornost njihove opštinske infrastrukture i podstakao pravičan, zeleni i održivi oporavak.

To je saopšteno u toku drugog dijela konferencije „Izvori finansiranja zelene i digitalne tranzicije i unapređenja infrastrukture sjevernog regiona Crne Gore“, koju je organizovao Investiciono- razvojni fond (IRF) u Kolašinu.

U toku panela „Međunarodni izvori finansiranja IRF-a u funkciji održivog razvoja lokalnih zajednica“ potpredsjednica Evropske investicione banke (EIB) Ljiljana Pavlova, kazala je da su Evropska unija i EIB pripremile značajan paket podrške za transformaciju privrede regiona Zapadnog Balkana u karbonski neutralnu, inovativnu i konkurentnu ekonomiju.

„Ovaj Ekonomsko-investicioni plan nudi devet milijardi eura u grantovima i 20 milijardi eura investicija za reforme u oblasti klimatskih promjena, kontrole zagađenja, zaštite prirode i biodiverziteta, regionalne integracije, kao i tehničku pomoć za njihovu pripremu“, navela je Pavlova.

Prema njenim riječima, kao lojalan partner Zapadnog Balkana, sa preko 40 godina poslovanja i blizu deset milijardi eura ulaganja do sada, EIB je spremna da podrži zeleni i digitalni oporavak regiona od pandemije.

„Sa Evropskom komisijom i Ekonomsko-investicionim planom usvojenim 2020. godine, Banka je već angažovala svoju tehničku i finansijsku podršku kako bi ubrzala zelenu i digitalnu tranziciju regiona i razvoj privatnog sektora, koji je najteže pogođen pandemijom. Istovremeno, treba da nastavimo sa našom podrškom rekonstrukciji vitalne infrastrukture, na primjer bolnica, željeznice, postrojenja za vodosnabdijevanje i škola. Jačanje i transformacija svih sektora će ih učiniti otpornima na buduće krize“, rekla je Pavlova.

Istakla je da je EIB pouzdan i dugogodišnji partner Crne Gore i jedan od najvećih multilateralnih investitora u zemlji sa blizu milijardu eura uloženih u sve sektore crnogorske privrede.

„Ulaganja EIB-a su, samo od 2009. godine, pomogla da se podrži otvaranje blizu 40 hiljada radnih mjesta za građane Crne Gore, što predstavlja skoro ukupan broj stanovnika grada Bara. Pored toga, EIB je uložila više od 250 miliona eura u razvoj saobraćajne infrastrukture, uključujući izgradnju moderne željezničke i putne mreže. Takođe smo, zahvaljujući projektima vodovoda i kanalizacije koje smo podržali, dali doprinos poboljšanju pristupa pitkoj vodi i sanitarnim uslugama za ljude širom Crne Gore“, navela je Pavlova, podsjećajući da je EIB finansirala izgradnju i renoviranje školskih objekata i vrtića u Podgorici i još devet opština širom zemlje.

Kazala je da su prošle sedmice, kao nastavak naše dobre saradnje sa IRF-om, još jednom potvrdili snažnu podršku zelenom oporavku Crne Gore od pandemije kovida 19 i to potpisivanjem kredita od 50 miliona eura.

„Novi kredit će podržati brži oporavak lokalne ekonomije i pomoći u uvođenju energetski efikasnih praksi u mala preduzeća u zemlji. EIB planira da u budućnosti poveća svoju podršku i ulaganje u rješenja za održivu mobilnost koja su klimatski prihvatljiva i energetski efikasna, kao što su željeznica, plovni putevi i gradski prevoz. Takođe planiramo da finansiramo nove projekte iz oblasti zdravstvene zaštite, klimatskih akcija i saobraćaja u Crnoj Gori“, rekla je Pavlova.

Generalni sekretar Zajedničke inicijative za finansije (SGFICS) i zamjenik izvršnog direktora, Francuska razvojna agencija (AFD) Adama Mariko, kazao je da su sa IRF udružili snage kako bi olakšali investicije za snažan pozitivan ekološki i društveni uticaj.

„Podržavamo viziju IRF za povećanje zelenog finansiranja u Crnoj Gori. Ovo snažno strateško i operativno partnerstvo je materijalizovano 21. aprila ove godine, kroz dva sporazuma o finansiranju koje su potpisale naše dvije institucije. Navedeni sporazumi su kombinacija kreditne linije od 50 miliona eura i granta od 400.000 eura za tehničku saradnju, kao dijela četvorogodišnjeg programa podrške i promocije zelenih i klimatskih investicionih projekata koje realizuju crnogorska mala i srednja preduzeća i opštine“, naveo je Mariko.

Pojasnio je da program ima za cilj da doprinese većem broju novih zelenih i društvenih projekata koji podržavaju održivi ekonomski oporavak posle pandemije COVID 19 u najosjetljivijim regionima zemlje.

„Program, takođe, promoviše uravnotežen teritorijalni razvoj, kroz posebne šeme podrške za preduzetnike. Zajednička aktivnost sa IRF će omogućiti razvoj i plasiranje niza novih zelenih i održivih finansijskih proizvoda sa konkretnim ciljem podrške Crnoj Gori na njenom putu ka integrisanju u EU“, istakao je Mariko.

Viceguverner Razvojne banke Savjeta Evrope (CEB), Tomaš Boček, istakao je da zelena tranzicija i zeleni rast predstavljaju izazove zato što je riječ o međusektorskim javnim politikama iz oblasti životne sredine, ekonomije i socijalne inkluzije.

„Ovakva tranzicija zahtijeva holističke intervencije u energetskim i vodovodnim mrežama, saobraćaju i mobilnosti, cirkularnoj ekonomiji, obrazovanju, zdravstvu, itd. A pošto su gradovi i opštine na prvoj liniji klimatskih promjena, jer imaju ključnu ulogu u poboljšanju uslova života svojih građana i podsticanju održivog i inkluzivnog rasta, naši napori mogu dovesti do trajnog napretka samo kroz apsolutnu uključenost i posvećenost opština“, rekao je Boček.

Ocijenio je da je veća vjerovatnoća da će upravo paket opštinskih javnih politika prije omogućiti zelenu tranziciju nego širi ekonomski pristup.

„Ne možemo zanemariti uticaj takvog paketa na otvaranje novih radnih mjesta, ekonomsku privlačnost i ekološke kvalitete opština. Opštine bi mogle ovaj proces da započnu tako što bi u ovoj fazi tražile odgovore na određena važna pitanja: koja vrsta instrumenata ekonomske politike i programskih aktivnosti bi mogla da bude uspješnija u postizanju zelenog rasta u Crnoj Gori? Kako se može obezbijediti koherentnost javnih politika koja će omogućiti sinergiju na opštinskom nivou?“, smatra Boček.

Podsjetio je da IRF ima ključnu ulogu u sprovođenju programa Vlade Crne Gore čiji je cilj rješavanje ekonomskih i regionalnih nejednakosti u zemlji.

„A njegov mandat da omogući „zeleni i inkluzivni rast“ dodatno osnažuje njegovo liderstvo u promovisanju i sprovođenju strategije zelenog rasta zemlje. CEB izražava zadovoljstvo nastavkom saradnje sa Investiciono-razvojnim fondom Crne Gore u vidu novog kredita od 30 miliona eura za koji se očekuje da će omogućiti više od 60 miliona eura investicija u socijalno uključivanje i infrastrukturu u više crnogorskih opština“, naveo je Boček.

Pojasnio je da se cilj kredita da se poboljšaju uslovi života i smanje regionalne nejednakosti u Crnoj Gori i to kroz finansiranje prioriteta kada su u pitanju investicije u društvenu infrastrukturu u opštinama u kojima je prisutan slabiji nivo usluga.

„Kreditom će se, takođe, podržati ekonomski oporavak od pandemije na način što će se opštinama obezbijediti finansijska sredstva za sprečavanje daljeg smanjenja lokalnih prihoda kao posljedice ekonomskog uticaja pandemije kovid 19. Očekuje se da će kredit, kroz komponentu o zaštiti životne sredine, donijeti značajne direktne koristi za životnu sredinu“, dodao je Boček.

Tokom sesije „Ciljevi i nova pravila podrške EU kroz instrument IPA III (2021-2027)“ zamjenik glavne pregovaračice za fondove EU Bojan Vujović, kazao je da Crna Gora koristi u prosjeku, kroz glavni dio IPA programa, oko 40 miliona eura na godišnjem nivou za različite projekte, koji su prije svega usmjereni na proces pristupanja.

Pojasnio je da će nova generacija IPA III instrumenta podržati demokratsku, normativnu i socio-ekonomsku transformaciju Crne Gore na putu pristupanja EU.

„Cilj IPA III finansijske podrške je da obezbjedi relevantnost, strateški značaj i zrelost predloženih projekata, shodno pravilima koja važe u državama članicama EU prilikom korišćenja Evropskih strukturnih i investicionih fondova. Crna Gora će kroz nova pravila koja važe za Ipu III osigurati bolju koordinaciju fondova EU što je od suštinskog značaja za efikasno korišćenje dostupnih sredstava i od posebne važnosti za opštine", istakao je Vujović.

Rukovodilac Sektora za saradnju u Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori Ingve Engstrom, rekao je da EU želi da podrži veće i strateške investicije koje doprinose rastu i održivom razvoju države.

„Investicije su važan segment. Želimo da se one realizuju brže“, istakao je Enegstrom.

Ocijenio je da su dobro planiranje i implementacija, kao i prepoznavanje gdje su tehnički, administrativni i zakonodavni problemi, ključni za brzu i efikasnu realzaciju projekata.

Generalna direktorica Direktorata za lokalnu samoupravu i privredna društva u većinskom vlasništvu države u Ministarstvu finansija i socijalnog staranja, Snežana Mugoša, govoreći o Kapitalnom budžetu i finansiranju kapitalnih projekata opština, kazala je da je ravnomjeran regionalni razvoj jedan od stubova društveno-ekonomskog razvoja, prije svega i Crne Gore.

„Opredjelivši se za regionalnu politiku zasnovanu na principu odozdo na gore, Vlada tretira jedinice lokalne samouprave kao glavne aktere razvoja u namjeri da lokalne potrebe nađu svoje mjesto među prioritetima na nacionalnom novou, dok lokalne samouprave preuzimaju odgovornost za politiku lokalnog ekonomskog razvoja“, istakla je Mugoša.

Prema njenim riječima, strateško planiranje razvoja je veoma važan segment lokalne politike.

„Vođenje politike lokalnog ekonomskog razvoja podrazumijeva podsticanje razvoja društva, produbljivanjem saradnje sa svim akterima privrednog razvoja na lokalnom nivou, identifikovanjem kako svih resursa i potencijala tako i problema sa kojima se suočava zajednica, privlačenje investicija i pronalaženje finansijskih sredstava za realizaciju planiranih projekata“, rekla je Mugoša.

Rukovodilac Službe za kredite i garancije, Đuro Kažić, kazao je IRF prepoznao važnost zelene i digitalne transformacije.

„Međutim, iako je napravljen ozbiljan korak u implementaciji svih tih ciljeva, moram reći da su grantovi samo jedan u nizu koraka koje je potrebno ispuniti da bismo došli do konačnog cilja. Jeftina sredstva koja će plasirati IRF u narednom periodu, bespovratna sredstava i grantovi koje imamo na raspolaganju od naših međunarodnih partnera ne znače mnogo ukoliko nemamo zdravih projekata i dobru i intenzivnu saradnju sa lokalnim samoupravama“, naveo je Kažić.

Istakao je da je IRF u fazi kreiranja kreditne podrške za 2022. godinu, navodeći da će ona biti intenzivnija nego što je bila ove godine.

Rukovoditeljka Službe za planiranje, analizu, izvještavanje i međunarodnu saradnju Ana Cmiljanić, rekla je da je IRF fokusiran na ekonomske aktivnosti koje kao takve doprinose ublažavanju efekata klimatskih promjena i prilagođavanju klimatskim promjenama.

„Kad su u pitanju opštine, to su projekti koji se odnose na zaštitu vodnih resursa, cirkularna ekonomija, sprječavanje nastanka otpada i njegova reciklaža, sprječavanje zagađenja vazduha i njegova kontrola, zaštita eko sistema i očuvanje biodiverziteta“, navela je Cmiljanić.

Konferencija se organizuje uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori i Kancelarije za evropske integracije u hibridnom formatu, a biće nastavljena sjutra.

( Vijesti online )