Raste broj zaposlenih, ne i stanovnika

Lokalne samouprave Glavnog grada, Petnjice, Ulcinja i Danilovgrada, povećale su broj zaposlenih u lokalnoj administraciji u posljednje četiri godine od šest odsto do dva puta, uprkos zahtjevima centralne vlade za racionalizacijom, pokazala je Analiza Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

Glavni grad Podgorica je, prema podacima ASP, od 2017. do 2021. godine, povećao prosječan broj zaposlenih u organima lokalne uprave i javnim službama 6,3 odsto. Opštine Ulcinj i Danilovgrad zabilježile su rast preko deset odsto, a Petnjica dva i po puta.

Analiza obuhvata i Opštinu Pljevlja koja je, kako se navodi, imala manju zaposlenost u lokalnim organima i službama, ali uz veliki broj ugovora o djelu.

”Nijedna od ovih lokalnih samouprava u posmatranom periodu nije imala povećanje broja stanovnika, što bi mogla biti jedna od objektivnih okolnosti za povećanje broja zaposlenih, a sa ciljem da se obezbijedi kvalitetno zadovoljavanje potreba lokalnog stanovništva”, navodi se u Analizi.

Ovih pet lokalnih samouprava je ASP targetirala u analizi - Glavni grad kao centar države, Danilovgrad kao sjedište autora, Ulcinj kao najjužniju opštinu, Pljevlja kao najsjeverniju i Petnjicu kao jednu od najmlađih lokalnih samouprava.

Prema podacima koje je Glavni grad dostavio na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama, sredinom ove godine je u organima lokalne uprave i službama bilo 708 zaposlenih, a ti podaci su zasnovani na kadrovskoj evidenciji Glavnog grada.

Međutim, Uprava prihoda i carina je dostavila odvojene podatke ASP prema kojima je 1. jula ove godine Glavni grad imao 758 zaposlenih, što je za 50 više u odnosu na ono što je prikazao Glavni grad.

“Glavni grad je ASP dostavio podatak da je početkom 2017. godine imao 661 zaposlenog u organima uprave i službama, pa ako se uzme kao relevantan podatak Uprave prihoda i carina o 758 zaposlenih sredinom ove godine, to znači da je povećanje u organima i službama Glavnog grada za pet i po godina preko 12 odsto”, navode iz ASP

U ovom periodu, kako dodaju, nije došlo do povećanja populacije u Glavnom gradu, što bi moglo imati opravdanje za povećanjem zaposlenosti, kako bi se zadovoljile potrebe stanovništva, već do smanjenja, a zbog izdvajanja Tuzi u posebnu lokalnu samoupravu.

Tako je 2017. godine u Glavnom gradu živjelo, prema procjenama Monstata, više od 197 hiljada stanovnika, a sredinom 2020. godine više od 190 hiljada stanovnika.

Iz Sekretarijata za lokalnu samoupravu Glavnog grada za “Vijesti” kažu da nije došlo do značajnijeg povećanja broja zaposlenih.

“Na osnovu podataka iz Centralne kadrovske evidencije koju vodi Sekretarijat za lokalnu samoupravu, u organima, stručnim i posebnim službama, kao i u Službi Skupštine Glavnog grada Podgorica na dan 31.12.2017. godine broj zaposlenih po organizacionim jedinicama bio je 703, na dan 31.12.2018. godine 719, na dan 31.12.2019. godine 715, a na dan 31.12.2020. godine 709. Iz navedenog može se zaključiti da, u posmatranom periodu, nije došlo do značajnijeg povećanja broja zaposlenih”, navode iz Glavnog grada.

Iz Opštine Danilovgrad su najavili da će odgovoriti na pitanja “Vijesti”, dok iz lokalnih uprava Petnjice i Ulcinja nijesu odgovorili. Lokalni izbori u Petnjici zakazani su za 5. decembar, dok se u Podgorici očekuju narednog proljeća.

Prema najnovijim podacima Uprave prihoda, dostavljenim ASP, Opština Danilovgrad je 1. januara ove godine imala 102 zaposlena, a 1. jula 104. Prema procjenama Monstata, u ovoj opštini je u petogodišnjem periodu prosječno živjelo oko 18.300 stanovnika.

Opština Pljevlja je 1. januara ove godine imala 254 zaposlena, a 1. jula ove godine 256. Ova lokalna samouprava je u reprogramu poreskih obaveza.

U odgovorima na pitanja “Vijesti”, iz Opštine Pljevlja su naveli da je u organima i stručnim službama te lokalne uprave 2017. godine bilo 273 zaposlena, 2018. godine 267, 2019. godine 257, 2020. godine 246, a 1. novembra ove godine 239 zaposlenih.

Dostavili su i podatke o ugovorima o djelu kojih je 2017. bilo 32, 2018. godine 94, 2019. godine 104, 2020. godine 68, a 1. novembra ove godine 32.

Napominju da su svi ugovori o djelu odnose na poslove koji nijesu iz djelokruga rada lokalne uprave: dostava poreskih rješenja, nesmetan rad u Domu kulture, povećano čišćenje i dezinfekcija prostora Doma vojske u kojem su smješteni medicinski radnici...

Opština Pljevlja je sredinom 2017. godine imala oko 28,1 hiljadu stanovnika, a sredinom 2020. godine oko hiljadu i po manje, odnosno nešto više od 26,5 hiljada stanovnika.

I Opština Ulcinj je, kako navode iz ASP, u reprogramu poreskih obaveza. Ona je 1. januara ove godine imala 244 zaposlena, a shodno najnovijim podacima Uprave prihoda i carina 1. jula je broj zaposlenih pao na 197. Zapošljavanja u Ulcinju iz ranijih godina su pod lupom tužilaštva, zbog sumnji u partijska zapošljavanja.

Zapošljavanja u ulcinjskoj Opštini u žiži su javnosti od početka februara prošle godine kada je tadašnji predsjednik Ljoro Nrekić, u razgovoru za “Vijesti” priznao “da sve partije, pa i DPS, zapošljavaju po “partijskoj liniji”. Krajem oktobra ove godine su u Specijalnom državnom tužilaštvu zbog toga počela saslušanja bliskih saradnika Nrekića i aktuelnog predsjednika Opštine Ulcinj Aleksandra Dabovića. Nrekić i neki njegovi saradnici su početkom januara hapšeni zbog sumnje da su nezakonito zapošljavali i oštetili opštinski budžet za nekoiliko stotina hiljada eura.

Opština Ulcinj je u periodu 2017-2020. godina imala ujednačeni broj stanovnika - oko 20 hiljada stanovnika.

Opština Petnjica je 1. januara ove godine imala 41 zaposlenog, a 1. jula ove godine 43, pokazuju novi podaci Uprave prihoda. Početkom 2017. godine u lokalnim organima Petnjice bilo je 20 zaposlenih, a do kraja 2020. taj broj je povećan na 48.

U ovoj lokalnoj samoupravi je u posljednjih pet godina živjelo prosječno 5,2 hiljade stanovnika.

Iz ASP-a napominju da, iako se već godinama ukazuje na potrebu smanjenja broja zaposlenih u opštinama, a bivša Vlada je čak propisala obavezu da one ukupni broj smanje za 10 odsto, to se u praksi ne poštuje, dok izostaje bilo kakva kontrola od centralne vlasti u ovom pogledu.

“Poseban problem predstavlja i to što su očito podaci iz lokalnih samouprava i Uprave prihoda i carina o broju uposlenih različiti, pa to otvara pitanje stvarnog broja zaposlenih u lokalnim samoupravama i ko to stvarno može iskontrolisati”, kažu u ASP.

Ova nevladina organizacija je prošle sedmice Skupštini Crne Gore uputila set preporuka za amandmansko djelovanje, sa ciljem unapređenja zakonskog okvira za lokalnu samoupravu, posebno zbog činjenice da opštine, uprkos upitnoj fiskalnoj održivosti, povećavaju, a ne smanjuju broj zaposlenih.

Podsjećaju da su opštine Pljevlja, Ulcinj, Danilovgrad i Petnjica u ogromnoj mjeri zavisne od sredstava, koje dobijaju iz Egalizacionog fonda i transfera iz budžeta države.

Za plate ide dobar dio budžeta

Prema Analizi ASP, od 2016. godine do 2020. godine, od pet analiziranih lokalnih samouprava, Opština Danilovgrad je imala najveću prosječnu isplatu bruto zarada i ostalih ličnih primanja u odnosu na ukupne budžetske izdatke.

Opština Danilovgrad je u tom periodu u te svrhe izdvojila više od 8,6 miliona eura, od ukupno 26,4 miliona eura izdataka.

Opština Petnjica je u petogodišnjem periodu za bruto zarade i ostala lična primanja potrošila blizu 1,7 miliona eura, što je više od 26 odsto ukupnih budžetskih izdataka, koji su iznosili više od 6,3 miliona eura.

U petogodišnjem periodu Glavni grad je za plate izdvojio 54,2 miliona od 308 miliona eura, koliko su iznosili ukupni budžetski izdaci.

Podaci iz revizorskih izvještaja za Opštinu Ulcinj pokazuju da je ova lokalna samouprava od 2016. godine do 2020. godine za plate i povezana primanja izdvojila 7,2 miliona eura od 44,8 miliona ukupnih izdataka.

”Opština Ulcinj nije plaćala poreze i doprinose za zarade u periodu od maja 2017. godine do decembra 2020. godine, te su obaveze po tom osnovu bile blizu četiri miliona”, navodi ASP.

Pljevlja su u ovom periodu za zarade i povezana primanja izdvojila 9,6 miliona eura, dok je ukupna budžetska potrošnja te opštine bila 60,5 miliona eura.

Tekst je nastao u okviru projekta “Racionalna lokalna uprava i veća transparentnost i odgovornost u potrošnji na lokalnom nivou”, a podržan je kroz program malih grantova projekta “Osnaživanje civilnog društva Zapadnog Balkana za reformisanu javnu upravu WeBER 2.0”, koji se realizuje uz finansijsku podršku Evropske unije i kofinansiranje Ministarstva javne uprave, digitalnog društva i medija.

( Biljana Matijašević )