I "nezavisno" tužilaštvo krojiće politika?

Uprkos porukama međunarodnih partnera da čelnici pravosuđa treba da budu izabrani uz široki konsenzus i činjenici da tužilaštvo treba da bude nezavisno, dio vladajućih partija međusobno se dogovara o kandidatu za novog vršioca dužnosti (v. d.) vrhovnog državnog tužioca (VDT), saznaju “Vijesti”.

Da li parlamentarna većina ima uticaj - i ako ima, koliki - na novi saziv Tužilačkog savjeta (TS), koji je kompletiran krajem prošle godine, i koji će 24. januara birati privremenog VDT-a, zasada javnosti nije poznato.

Izmjenama Zakona o državnom tužilaštvu - koje su stupile na snagu u junu - promijenjen je sastav jedanaestočlanog TS-a, pa tako sad umjesto tužilaca prevagu u tom tijelu imaju ugledni pravnici i predstavnik Ministarstva pravde. Ugledne pravnike poslanici u Skupštini izabrali su prostom većinom, kao što i zakon propisuje.

Članovi TS sa kojima su “Vijesti” juče kontaktirale rekli su da nemaju informacije tome ko bi mogao biti vršilac dužnosti vrhovnog državnog tužioca, koji bi bio izabran na zakazanoj sjednici. Od njega vladajuća većina, kao što su njeni funckioneri ponavljali u više navrata, očekuje “reforme” u tužilačkoj organizaciji - odnosno navodno neselektivan pristup istragama.

Prema nezvaničnim informacijama lista, zbog međupartijskih dogovora o kandidatu za privremenog VDT-a, koji mogu predstavljati neprimjeren upliv politike u tužilaštvo, zabrinuti su u Briselu. Oni smatraju, kako je prenio “Vijestima” sagovornik iz pravosudnih krugova, da takav proces može rezultirati političkim imenovanjem, koje bi bilo u suprotnosti sa preporukama Venecijanske komisije (VK).

VK je u dva mišljenja o izmjenama Zakona o državnom tužilaštvu upozoravala na opasnosti od politizacije TS-a.

Iz EK su prethodno pozdravili kompletiranje sastava tog tijela, navodeći da očekuju od njih da postupaju “sa najvišim integritetom, na nepristrasan i profesionalan način”.

”Vjerujemo da će Crna Gora sad prioritetno moći da riješi sva preostala pitanja istaknuta u naknadnom mišljenju VK o izmjenama i dopunama Zakona o državnom tužilaštvu”, navela je portparolka EK, Ana Pisonero Hernandez.

Zasad se u javnosti kao potencijalni privremeni nasljednici aktuelnog v. d. VDT-a i predsjednika TS-a Dražena Burića, kojem je 10. decembra prošle godine istekao mandat, pominju advokati Goran Rodić i Dražen Medojević.

Rodić je potvrdio “Vijestima” da je kontaktiran tim povodom, rekavši da nije zainteresovan za funkciju. On kaže da je bio zainteresovan 2014. godine, kad kao kandidat za VDT-a nije dobio tropetinsku podršku u Skupštini (49 glasova) za izbor.

Njega je u parlamentu podržala tadašnja opozicija (sadašnja vlast), ali su mu za izbor bili potrebni i glasovi Demokratske partije socijalista (DPS), koje nije dobio.

Za VDT-a je u oktobru 2014. glasovima vladajuće koalicije i tada opozicione Socijalističke narodne partije, izabran Ivica Stanković. “Prije osam godina je bilo uslova da budem izabran, ali sad to pitanje više nije na mom dnevnom redu... Takođe, zbog godina života i staža - a uzimajući u obzir nove zakonske izmjene - ne bih bio dobro rješenje, jer ne bih mogao da ispunim mandat”, rekao je Rodić.

Advokat Dražen Medojević nije želio zvanično da komentariše informacije da mu je ponuđeno da bude v.d. VDT-a. “Vijesti” saznaju da niko iz vlasti s njim nije formalno razgovarao o tome.

TS bi na sjednici 24. januara trebalo da konstatuje prestanak mandata Buriću, da izabere novog v. d. VDT-a, te da odredi zamjenika predsjednika TS-a.

Burić je za privremenog VDT-a izabran 10. juna, nakon što je Ivica Stanković stekao uslove za starosnu penziju.

Izmjenama Zakona o državnom tužilaštvu ukinuta je odredba da TS određuje v. d. VDT-a iz reda državnih tužilaca iz Vrhovnog državnog tužilaštva.

Dovoljno je da kandidat ispunjava opšte uslove za državnog tužioca, da ima radno iskustvo od najmanje 15 godina kao državni tužilac ili sudija, ili najmanje 20 godina na drugim pravnim poslovima, te da se odlikuje profesionalnom nepristrasnošću, visokim stručnim i moralnim kvalitetima. To znači da VDT može biti sudija, advokat, iskusni policajac...

V. d. se određuje na period od šest mjeseci. U slučaju da ne bude izabran VDT, isto lice može još jednom biti određeno za v. d.

TS je bio u višemjesečnoj blokadi, prouzrokovanoj nesuglasicama unutar vladajućih stranaka o kandidatima za to tijelo, čime je bilo onemogućeno otpočinjanje dugo najavljivane borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije.

To tijelo sad može inicirati smjene rukovodioca tužilaštava, čijim radom je nezadovoljno. Razlog za to može biti teži disciplinski prekršaj kojim je nanijeta šteta ugledu tužilaštva.

TS može krenuti u proceduru imenovanja tužioca na nižim nivoima.

Rodić: Konkurencijom do kvalitetnog VDT-a

Advokat Rodić kaže da bi na konkurse za VDT-a trebalo da se javljaju svi koji misle da ispunjavaju uslove za tu funkciju.

”Ohrabrujem sve da se jave, da ne bude da se samo javljaju postojeći tužioci... Tako će se doći do dobrog kandidata. Samo konkurencija može dovesti do kvalitetnog rješenja”, podvlači on.

( Nikola Dragaš )