O kobnim rezultatima vladavine DPS

Vlast nekada (do 1997.) jedinstvene Demokratske partije socijalista (DPS), upravlja Crnom Gorom, neprekidno od 1989. Tada su “norfilovci ”, nazvani “mladi, lijepi i pametni”, enuncirali da “godine počinju januarom” i rekli, da “mi znamo kako”- u ondašnjem puč-rukovodstvu SK CG, preimenovanom u DPS, na 10 partijskom kongresu, juna 1990. Bili su oni, tada, gaulajteri Crne Gore, ispostave vlasti svog mentora iz Beograda. Strukturu vlasti u Crnoj Gori toga doba, dugo je simbolizovao i personifikovao prevratnički trijumvirat: Momir Bulatović-Milo Đukanović i Svetozar Marović. Gospodarili su oni, tada i docnije, Crnom Gorom, uz asistenciju, neko vrijeme, najprije Nenada Bućina i potom dr Branka Kostića (koje su oni, prvih godina potonje decenije XX vijeka, jednog, pa drugog, delegirali u Predsjedništvo SFRJ da slijede i izvršavaju politiku tadašnjeg beogradskog vojno-političkog i vojnog vrha). Činili su to DPS oligarsi, kao vazali dedinjskog satrapa Slobodana Miloševića, te je njihova vlast, pod beogradskim protektoratom, sizerenstvom, u dugom trajanju, produkovala teški državno-pravni, moralni, ekonomsko-socijalni, kulturno-civilizacijski i svaki drugi sunovrat sopstvene zemlje i njenih građana.

Aktuelna DPS vlast, baštini, objektivno, htjela ne htjela, svoje stranačko, od osnivanja, pravno i političko nasljeđe, svoju prošlost, te je ona, od obnove nezavisnosti Crne Gore, na unutrašnjem planu, iza sebe ostavila gotovo apokaliptične rezultate svoje vladavine, pogotovo u ekonomsko-socijalnom smislu. Istakla se enormno u kršenju zakona, gaženju principa pravne države i vladavine prava, nepotizmu, korupciji, te počinila je pljačku državne i narodne imovine i pretvorila državu Crnu Goru u privatnu svojinu njenih autokratskih vlastodržaca, oligarha i moćnika, tajkuna, domaćih i inostranihnjihovih poslovnih partnera, podržavaoca i prijatelja. Stvorila je veliki inostrani dug državi i praktično je Crnu Goru uvela u zonu dužničkog ropstva.

DPS vlast je, u periodu 1991-1995. godine, bila saučesnik beogradskog režima i njegovih ispostava, u osvajačkim ratovima na prostoru bivše Jugoslavije (Hrvatskoj i BiH u prvom redu) i svojom politikom, sluganstva prema režimu “Nerona iz Požarevc a” i “balkanskog kasapina”, participirala je jako, u njegovoj zloćudnoj i kriminalnoj politici, koja je prouzrokovala mnogobrojna “polja smrti”, kako je to napisao književnik Mirko Kovač, u pariskom “Liberationu” 1992. Vlast DPS u CG organizovala je i održala referendum 1. marta 1992, u ratnim uslovima, nedemokratski i neslobodni, sa mnoštvom neregularnosti, na kojemu je odlučeno da Crna Gora ostane u državnoj tvorevini sa Srbijom i “onima koji to žele”. Podgorički eksponenti režima S. Miloševića, iz DPS vlasti, predali su tada CG, živote i sudbinu njenih građana i nacionalnih zajednica u ruke režimu dedinjskog satrapa.

Što su DPS vlastodršci i njihovi sateliti, te ideološko-politički srodnici, uradili sa Crnom Gorom i njenim društvom, jasno i realno ilustrije i iskaz prof. dr Miodraga Perovića, koji je, odvažno i hrabro, tada javno konstatovao nepobitnu činjenicu riječima: “DPS predvođena Bulatovićem i Đukanovićem produžava politiku negacije Crne Gore i njeno svođenje na jednu od srpskih provincija. U savezu srpskih država, pa makar se on zvao i Jugoslavija, nema mjesta za crnogorsku individualnost. U savezu srpskih država nema uslova za njegovanje ni državne, ni kulturne, ni crkvene i nijedne autentičnosti crnogorske tradicije”. (Dr Miodrag Perović, “Herceg Crna Gora”, Monitor ”, Podgorica, od 11. marta 1992, str. 5).

Nakon što su Crnu Goru prisajedinili Srbiji, što su formalno pokrili montiranim referendumom, kojeg su organizovali i kontrolisali sa svojim istomišljenicima, 1. marta 1992, predstavnici marionetske vlasti DPS u CG i njihovi partijski i ideološki velikosrpski saveznici, objeručke su glasali, zatim, da se za prvog predsjednika tzv. SRJ, međunarodno nepriznate države, izabere akademik SANU književnik Dobrica Ćosić, negator crnogorskog naroda i nacije i sporavatelj državnog subjektiviteta Crne Gore. Poslije smjene D. Ćosića, glasali su poslanici DPS, u oba doma skupštine tzv. SRJ, da se za njenog predsjednika, izaberu, iz redova njihovog koalicionog partnera SPS, iz Srbije, Zoran Lilić i potom Slobodan Milošević. Pristali su tada DPS vlastodršci i na to, slijedeći diktat iz Beograda, kao poslušni vazali svog sizerena i mentora, da čak ni prvi predsjednik vlade tzv. SRJ ne bude iz CG, (pošto je Ćosić bio iz Srbije), te su se saglasili da premijera “SRJ” predloži opet Srbija i njen D. Ćosić (riječ je o g. Milanu Paniću) i oni su revnosno i za Panića glasali. Sama ta činjenica, porazno, govori o tadašnjoj “ravnopravnosti” CG u toj državnoj tvorevini, s tim što je Panić od tadašnjeg rukovodstva, pošteno govoreći, u toj “državnoj zajednici” (onoliko koliko je trajao na toj funkciji), koliko-toliko i realno moguće, bio politički racionalan, pragmatičan i normalan, za razliku od onih koji su ga okruživali.

U toj “državnoj zajednici sa Srbijom” (“SRJ”) vlast DPS u Republici CG, uz pomoć i objektivnu podršku njenih ideološko-političkih saveznika iz redova ondašnjih srpskih i prosrpskih partija u CG, Crnu Goru je obezdržavila, učinila potpuno neravnopravnom i podređenom u odnosu na “velikog brata”. Jedinstveni DPS, njegov trijumvirat na vlasti (i njegovi trabanti) objektivno su suodgovorni i za međunarodnu izolaciju Crne Gore i Srbije i teške sankcije, koje tadašnjoj tzv. SRJ (zapravo “Srbogori”, kako se tada u javnosti i u narodu nazivala, a čije je stvaranje svečano proglašeno u Beogradu 27. aprila 1992.) uvela međunarodna zajednica. Naime. “SRJ” tada nije bila međunarodno priznata država, a sankcije joj je uveo Savjet bezbjednosti UN, rezolucijom broj 757 od 30. maja 1992, a iste su proširene i pooštrene rezolucijama Savjeta bezbjednosti UN od 16. novembra 1992. i 17. januara 1993. Savjetb ezbjednosti UN je 19. septembra 1992. donio odluku da “SRJ” ne može predstavljati nasljednika bivše SFRJ u UN, usvojivši o tome prijedlog Evropske zajednice. “SRJ” nije imala mjesto u UN od 1992, a tek je primljena u UN na zasjedanju Generalne skupštine UN 1. novembra. 2000. Dakle, osam godina je “SRJ” bila van UN i drugih međunarodnih organizacija. Sankcije “SRJ” su obustavljene na neodređeno vrijeme, rezolucijom Savjeta bezbjednosti UN, br. 1022 od 22. 11. 1995, dan nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, a i formalno su ukinute rezolucijom UN, br. 1074, od 2. oktobra 1996.

U “SRJ” (čiji je sastavni i inferiorni dio bila Crna Gora, podređena Srbiji i njenom režimu), pod sankcijama međunarodne zajednice, pod egidom vlasti cvjetao je šverc nafte, cigareta, itd, i nastupila je, u cijeloj “državi”, velika ekonomska kriza i pojava hiperinflacije sa štampanjem novčanice dinara sa apoenom od 500.000.000.000 dinara, što je predravljalo rekord u apoenu na bilo kojoj novčanici ikada u svijetu. Na toj novčanici nalazila se slika sa likom srpskog pjesnika Jovana Jovanovića Zmaja. U to vrijeme vlastodršci u CG su, dok je narod jedva preživljao, sticali ilegalno bogatstvo i tada se, zahvaljujući politici i povlasticama i uslugama režima, uveliko stvaralo privatno carstvo u rukama brojnih tajkuna u zemlji, povezanih sa režimom, koji su, mutnim i prljavim poslovima, sticali i oplođavali privatni kapital i imovinu, koju su i kasnije nastavili da uvećavaju i dan danas je posjeduju i multipliciraju, uz protktorat vladajućeg režima DPS.

Vlast u Podgorici, kojom je upravljao DPS CG u potonjoj deceniji XX vijeka, do 1997, slijedila je, subjektivnom voljom i objektivnim činjenjem i nečinjem, nolens- volens, dobrovoljno ili iz straha, vlastitim izborom, ali suštinski, ideološko-politički, doktrinarno i akciono, politiku beogradskog režima u agresorskim ratovima u koje je SRJ (“moderna federacija Srbije i Crne Gore”) bila umiješana, prije nego što je i formalno nastala (1991) i nakon toga (1992-1995). DPS čelnici bili su saučesnici u agresorskom ratu na Hrvatsku i Bosnu, elem, u ratovima, koji je, u očima civilizovanog svijeta, obrukao, unizio i ugrozio Crnu Goru i njenu istorijsku čast i dostojanstvo. Bilo je to vrijeme kada su vlast DPS, ondašnja posrbljena JNA, dobrovoljci, rezervisti i druge (paravojne) falange “rata za mir” napadale i pljačkale po Konavlima i rušile Dubrovnik, činile urbicid i kulturocid, a tadašnji podgorički režim i njegovi tutori i saveznici sa Dedinja, učinili su, koncem 1991, kako je to zapisao prof. dr Radovan Radonjić, da “Crna Gora, a ne odmetnuti pojedinci, ratnim pohodom na Dubrovnik pravi ne samo vandalski nasrtaj na dio svjetske kulturne baštine, na jednu slavnu istoriju od koje se uvijek imalo što naučiti, na doju č e ra šće prijatelje i sugrađane, nego na samu sebe, na ono jedino što je čini vrijednom postojanja-ljudskost i slobodu” (Prof. Dr Radovan Radonjić, “Montenegro de te fabula naratur ”, Zagreb, 2008. str. 154). Za Crnu Goru onog vremena, pod okriljem vlasti i moći DPS i saučesnika režima, prof. dr akademik Pavle Mijović, predsjednk Crnogorsko PEN-a, napisao je, onda, između ostalog, da Crna Gora “pred našim očima nestaje” te da “ubijamo Dubrovnik” (Dr Pavle Mijović, “Moj penovski lament ”, “Monitor ”, Podgorica, broj 83, od 22. Maja 1992, str. 38).

Smrt, odnosno, pogibija mnogobrojnih crnogorskih građana, na ratištima izvan CG, izazvanih neslavnim pohodima u osvajačke ratove, glad, pljačka, hiperinflacija, privredni slom, mržnja, progoni, flagrantno kršenje ljudskih prava i sloboda, obilježavaju ondašne većinsko stanje društva u CG, kojim je rukovodio vladajući i monolitni DPS. Enormni pad životnog standarda građana Crne Gore, rapidno posrnuće nacionalnog dohotka i plata zaposlenih, drastičan i ogroman porast nezaposlenih, itd, sve su to, u označenom periodu, bili rezultati monokratske vladavine jedinistvenog DPS. To vrlo precizno ilustruje i analiza i ekspozicija prof. dr Rada Ratkovića, koji je 1995. precizno dijagosticirao, u ekonomskom smislu, stanje u ondašnoj CG činjeničkom i dokaznom deskripcijom: “Crna Gora je u periodu 1989-1994.godine, zbog anahrone opšte i ekonomske politike i nepostojanja vlastitog privrednog sistema, doživjela prave ekonomsku kataklizmu, koja se izražava u padu društvenog proizvoda po stanovniku sa 2.300 USD u 1989. godini, na oko 800 USD u 1994. godini. Ovaj parameter za 1994. godinu je za 2-3 puta precijenjen, a zbog nerealnog kursa dinara prema paritetu kupovnih snaga, tako da se njegova realna vrijednost procjenjuje između 200 i 300 USD, što odgovara standardu najsiromasnijih zemalja svijeta svijeta… U istom periodu plate su realno smanjene za 8-10 puta, zapošljenost za oko 15% , a nezaposlenost preko 40%”, (Citiramo prema: Prof. dr Radovan Radonjić, “Politička misao u Crnoj Gori”, CID, Podgorica, 2006, str. 606).

Na kraju, u ovoj segmentarnoj, povijesnoj retrospekciji, prilogu deskripciji i analizi najnovije istorije Crne Gore (1991-1997), umjesto zaključka, pozvaću se na riječi znamenitog francuskog mislioca, filozofa Fransoa Voltera, koji je, u svom radu “Esej o običaju i duhu naroda” (iz 1756) nastojao da istoriju definiše tako, i u tom smislu, da ona bude “izvještaj o činjenicama koje se smatraju istinitim”.

Autor je diplomirani pravnik i istoričar, magistar i doktorand istorijskih nauka i saradnik u nastavi na Odsjeku za istoriji Filozofskog fakulteta Univerziteta Crne Gore u Nikšiću

( Novak Adžić )